Albertus Christiaan van Raalte werd op 17 oktober 1811 in Wanneperveen geboren. Hij studeerde theologie in Leiden, waar hij zich aansloot bij de zogenaamde ‘club van Scholte’.

Toen hij na zijn studie zich beschikbaar stelde om tot predikant te worden beroepen, liet het Provinciaal Kerkbestuur hem niet tot het predikantschap toe, omdat hij aangaf zich niet onvoorwaardelijk te willen schikken naar de regels van het Algemeen Reglement, dat in 1816 in de plaats kwam van de Dordtse Kerken Ordening. In december 1835 scheidde hij zich daarom af van de hervormde kerk en nam een beroep aan naar de gecombineerde Afgescheiden gemeenten van Genemuiden en Mastenbroek in Overijssel. Op 2 maart 1836 ordende de eerste Algemene Synode van de Afgescheiden Kerken hem tot predikant. Zo werd hij predikant van de Afgescheiden gemeenten in Overijssel.

Zijn predikantschap liep niet over rozen. In de eerste plaats kreeg ook hij te maken met de vervolgingen door de overheid en in de tweede plaats ontstond in de Afgescheiden gemeenten onenigheid over het wel of niet aanvragen van erkenning bij de overheid en het wel of niet dragen van het ambtsgewaad voor predikanten (korte broek met kousen, steek en bef). In Genemuiden begon hij met de opleiding van predikanten, hetgeen hij in Ommen, zijn volgende standplaats, voortzette. Ook werd hij in 1844 docent aan de opleidingsschool in Arnhem, samen met zijn zwager ds. A. Brummelkamp.

De slechte economische toestanden en de kerkelijke vervolgingen brachten veel Afgescheidenen op het idee te emigreren naar Amerika. Samen met Brummelkamp bevorderde Van Raalte de emigratie naar Amerika, waarover ze in 1846 ook een brochure, Landverhuizing, samenstelden. Hoewel hij in Ommen mede eigenaar was van een steenfabriek, vertrok Van Raalte met een grote groep mensen uit Arnhem naar Amerika, naar de staat Michigan.

Het waren niet vele rijken en edelen die hem volgden, integendeel. Eenmaal in Amerika aangekomen kocht Van Raalte een zeer groot stuk bosgrond waarop de nederzetting Holland gesticht werd. Een grote stroom emigranten volgde, die zich óf daar in de buurt vestigden (vlak bij Holland ontstonden zo de dorpen Graafschap, Groningen, Vriesland, Drenthe, Overisel, enz.), óf verder het land introkken. Onder de emigranten naar Michigan bevonden zich ook de predikanten M. Ypma (die in de nederzetting Vriesland neerstreek), C. van der Meulen (in het dorp Zeeland) en S. Bolks in Overisel. Holland bleef echter vooralsnog het centrum van de Nederlandse emigranten; Van Raalte – door zijn steenfabriek niet onbemiddeld – betaalde.

In het boek Nederlanders in Amerika beschrijft J. van Hinte een ontzettend moeilijke begintijd in Holland. Naast veel ziekte en moeite om de woeste natuur de baas te worden en huizen (en natuurlijk een kerkje) te bouwen, ontstonden veel onderlinge wrijvingen en zakelijke problemen die Van Raaltes aandacht vroegen. Zijn strakke optreden als burgemeester, predikant, dokter, enz., zorgde er uiteindelijk voor dat de zaak op de rails kwam en bleef. Zo wist hij zijn medeburgers ervan te overtuigen dat het wenselijk was zich in 1850 aan te sluiten bij de Reformed Church, al in de zeventiende eeuw door Nederlandse emigranten gesticht. De Afgescheidenen in Nederland stonden echter wantrouwig tegenover die aansluiting vanwege de opvattingen in die kerk. Maar ook velen in Holland, Michigan en omgeving voelden zich daar niet op hun plaats, zodat zeven jaar later de Christian Reformed Church tot openbaring kwam. Dat kerkgenootschap, strakker in de leer dan de ‘oude’ Reformed Church, kreeg wél een nauwere binding met de Nederlandse Afgescheidenen, wat Van Raalte verdroot. Hoe dan ook, in 1851 werd in Holland een christelijke academie gesticht, nu nog steeds bekend staand als Hope College. Van Raalte kreeg de erkenning die hem toekwam: in New York ontving hij een eredoctoraat voor zijn geestelijk leiderschap.

Maar in Holland werd zijn leven er niet makkelijker op. Onderlinge wrijvingen in Holland, maar ook een verslechterende verstandhouding tussen hem en medeburgers eisten hun tol. Zijn krachten namen af en hij hoopte zelfs dat hij uit Nederland een beroep zou ontvangen. In 1866 ging hij in Nederland op bezoek, maar na terugkomst in Holland, Michigan, leek het hem toch ongewenst in het oude Vaderland weer predikant te worden. In 1867 legde hij het predikantschap neer. Wel preekte hij nog regelmatig in Holland en omstreken. Ook kreeg hij een aanbod om aan het Hope College een professoraat te bekleden, maar dat weigerde hij, mede door zijn zwakke gezondheid.

Van Raalte was ondanks het vele dat hij had bereikt teleurgesteld door de vele problemen die hij had ondervonden en trok zich meer en meer terug. Overigens verklaarde hij dat hij nooit spijt had gehad van zijn overgang, in 1835, naar de Christelijke Afgescheiden Kerk. In een van zijn brieven schreef hij: ‘Ik verblijd mij de stem van het geweten te hebben gevolgd, hoewel het mij veel kostte’. Van Raalte zette zijn belevenissen tijdens de kerkvervolgingen in Nederland op papier, die later werden uitgegeven, samen met de stukken van andere Afgescheiden predikanten (H.P. Scholte, A. Brummelkamp, S. van Velzen en G.F. Gezelle Meerburg), als Kompleete Uitgave van de Officieele Stukken betreffende den uitgang uit het Nederl. Herv. Kerkgenootschap (…), 2 delen Kampen 1863.

Literatuur:

Bruins, J., The Americanisation of a Congregation, Grand Rapids, Mich., 1970.
Dosker, H.E., Levensschets van dr. A.C. van Raalte. Nijkerk, 1893
Hinte, J. van, Nederlanders in Amerika, 2 dln., Groningen, 1928
Hyma, A., Albertus C. van Raalte and his Dutch Settlements in the United States. Grand Rapids/Den Haag, 1947
Lucas, H.S., Dutch Immigrant Memoirs and Related Writings, 2 dln. Assen, 1955 en Grand Rapids/Cambridge, 1997²
Schoolland, M.M., The Story of Van Raalte. Grand Rapids, 1951
Raalte, A.C. van, Brief van ds. Van Raalte in den nazomer van 1846 derwaarts vertrokken. In: Stemmen uit Noord-Amerika, met begeleidend woord van A. Brummelkamp, Amsterdam, 1847
Raalte, A.C. van, Handelingen van het Provinciaal Kerkbestuur bij het examen van den kandidaat A.C. van Raalte. In: Kompleete Uitgave van de Officieele Stukken betreffende den Uitgang uit het Nederl. Herv. Kerkgenootschap (…), deel 2, p. 313-338, Kampen, 1863
Warner, G.C., Door het venster van… Albertus Christiaan van Raalte. Het leven van een Afgescheiden dominee. Hardenberg, 2011
Wormser, J.A., In twee werelddeelen. Het leven van A.C. van Raalte. [deel 1 van Een schat in Aarden Vaten], Nijverdal, 1915

(Voorlopige tekst)