Op vrijdag 11 november 2016 is er een bijzondere gebeurtenis in de Koppelkerk te Bredevoort. In de voormalige gereformeerde kerk, nu Vrijplaats van kunst en cultuur, wordt dan namelijk het tweede deel gepresenteerd over de geschiedenis van de Gereformeerde Kerk, die hier van 1948 tot en met 2011 was gehuisvest, de laatste jaren als protestante gemeente Bredevoort.

De Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente gingen namelijk samen verder als Protestantse Gemeente Bredevoort. In 2011 werd de laatste kerkdienst gehouden in het gebouw. Enige tijd later werd de Koppelkerk verkocht aan bouwcombinatie Heijnen-Rensing. De Gereformeerde Kerk te Bredevoort werd overigens per 1 januari 1953 geïnstitueerd; het gebouw was toen al in gebruik als onderdeel van de Gereformeerde Kerk te Aalten.

Vijf jaar geleden verscheen onder de titel ‘Van Koekolk tot Koppelkerk’ het eerste deel over de geschiedenis van de gereformeerden van Bredevoort. Het handelt over de ontstaansgeschiedenis en het reilen en zeilen in de jaren vijftig en zestig. Nu, vijf jaar later, is het tweede deel gereed. Het heeft de titel ‘Kerk-zijn in een veranderende samenleving’ meegekregen en gaat over het wel en wee van de Bredevoortse Gereformeerde Kerk in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Het 284 pagina’s tellende boek is voorzien van veel illustraties in de vorm van onder meer krantenknipsels en diverse foto’s. Ook zijn er bijdragen opgenomen van de predikanten en een aantal gemeenteleden uit die jaren.

Het tweede deel is, net als het grootste deel van het eerste boek, geschreven door Ap te Winkel. Zelf kwam hij pas in 1985 in Bredevoort wonen en is vanaf die tijd actief lid geweest van de Gereformeerde Kerk. Hij heeft uitvoerig onderzoek gedaan in de archieven van zowel de Protestantse Gemeente Bredevoort, als de Protestantse Gemeente Aalten om op deze manier zo getrouw mogelijk om te gaan met de historische feiten.

Belangrijke thema’s in die jaren waren vrouwen in het ambt, kinderen aan het avondmaal, de discussie tussen aanhangers van IKV en ICTO over kernbewapening en de hulpprojecten aan de derdewereldlanden. Steeds vaker en nadrukkelijker hadden maatschappelijke gebeurtenissen ook hun invloed binnen de kerk. Veel gelovigen kregen het lastig toen sommige landelijk bekende theologen rond de jaren zeventig vraagtekens plaatsten bij allerlei geloofskwesties als Schepping, Verzoening en Wederopstanding. Sommigen hadden het gevoel dat de grond onder de voeten werd weggeslagen, anderen voelden zich juist gesteund vanwege hun eigen twijfels.

Een ander steeds terugkerend thema in de geschiedenis van de Koppelkerk zijn de financiën. De Gereformeerde Kerk was zeker geen rijke kerk, had nauwelijks andere bezittingen dan het kerkgebouw en de pastorie. Ook de meeste leden hadden het niet breed. De Commissie van Beheer had jaar op jaar moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Een erfenis halverwege de jaren tachtig was dan ook een grote meevaller. Als rode draad in dit boek ziet de auteur het zoeken naar eigentijdse vormen om de leden, en vooral ook de jeugd, betrokken te houden bij de kerk. Ook in Bredevoort, neemt vanaf het midden van de jaren zeventig, het kerkbezoek en het aantal leden langzamerhand af. Met jeugddiensten, vesperdiensten, opendeurdiensten, gespreksgroepen en muzikale medewerking van koren en muzikanten probeerde men toch aantrekkingskracht te behouden.

Ap te Winkel geeft aan dat met het verschijnen van het tweede deel het vastleggen van de geschiedenis nog niet is voltooid. Hij is van plan om ook de resterende geschiedenis te beschrijven. Dat derde deel zal gaan over de periode 1990 tot en met 2015. Hoewel het gebouw als kerk reeds in 2011 gesloten werd, vindt hij het zeer bijzonder dat het gebouw sinds 2015 een doorstart kent als culturele vrijplaats. De geschiedenis van de Koppelkerk zou wat Ap betreft niet af zijn, zonder deze wedergeboorte mee te nemen in de beschrijving van de geschiedenis van de gereformeerde kerk van Bredevoort. De titel zal iets worden in de trant van ‘Van gereformeerde kerk tot culturele vrijplaats’. Het staat nog niet vast wanneer dit derde deel uitkomt. Het tweede deel nam ruim vier jaar in beslag. Gezien zijn andere beslommeringen gaat Ap er vanuit dat het laatste deel nog minimaal vijf jaar op zich laat wachten.

Op zaterdag 12 november is er tussen 11.00 en 17.00 uur gelegenheid om het boek te kopen in het boekencafé van de Koppelkerk (Koppelstraat 35, Bredevoort) voor de prijs van 15 euro. Voor degenen die het eerste deel destijds niet hebben gekocht: op deze dag is er ook gelegenheid om alsnog deel 1 en de destijds uitgebrachte cd Klanken uit de Koppelkerk aan te schaffen voor respectievelijk de prijs van 15 en 5 euro. In de periode na 12 november is het boek verkrijgbaar bij Ap te Winkel (joaptewinkel@gmail.com), eveneens voor de prijs van 15 euro. Daarnaast zal het verkrijgbaar zijn bij boekhandel Messink & Prinsen en de Koppelkerk tegen de winkelprijs van 19,95 euro.

Bron:

Aalten Vooruit, 21 oktober 2016

(Met dank aan de heer F. Rozemond te Utrecht).