Rapport 2024 vermeldt de resultaten van het onderzoek naar het aantal per 1 augustus 2024 binnen de PKN in gebruik zijnde, van oorsprong gereformeerde, kerkelijke gebouwen.
( < Naar Rapport 2023 ) – De redactie van GereformeerdeKerken.info heeft de afgelopen tijd – zoals eerder aangekondigd – opnieuw uitvoerig onderzoek gedaan naar het aantal per 1 augustus 2024 binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) dienstdoende, van oorsprong gereformeerde, kerkelijke gebouwen.
-
Het pas verschenen Rapport 2024.
Daaruit blijkt dat deze weliswaar nog ruimschoots aanwezig zijn, maar dat het bedoelde gebouwenbestand in het afgelopen jaar – dus tussen 1 augustus 2023 en 1 augustus 2024 – met negentien kerkgebouwen gekrompen is. Daarvan komen zeventien voor rekening van een daadwerkelijke ‘kerksluiting met een laatste dienst’; de rest, per saldo twee kerkelijke gebouwen, verdween van de lijst van 2023 door toepassing van correcties. Het aantal ‘bij Gereformeerde Kerken (PKN) en Protestantse Gemeenten in gebruik zijnde van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen’ bedraagt momenteel 452 (tegen vorig jaar 471).
Niet alleen gereformeerde kerkgebouwen verdwijnen…
Onze website maakte in de negen jaar van haar bestaan geregeld melding van de sluiting van (van oorsprong) gereformeerde kerkelijke gebouwen. Ook maakten we er een gewoonte van om ‘de laatste dienst’ in die (van oorsprong) gereformeerde kerkgebouwen te volgen en daarvan op onze website verslag te doen. Je zou dan de indruk kunnen krijgen dat vooral de (vroegere) gereformeerde kerkgebouwen binnen de PKN getroffen werden en worden door kerksluiting. Wie het wel en wee van het Nederlands ‘kerkelijk erfgoed’ bijhoudt weet echter wel beter, want een feit is dat kerksluitingen minstens evenveel plaatsvinden bij kerkelijke gebouwen van andere denominaties, binnen en buiten de Protestantse Kerk in Nederland – al maken we daarvan om voor de hand liggende redenen over het algemeen geen melding; onze website heeft immers een specifiek doel.
Niet meegeteld werden …
Allereerst moet nadrukkelijk worden opgemerkt, dat uit de doelstelling van ons jaarlijkse onderzoek voortvloeit dat niet meegeteld werden de talloze (meestal nieuwere) kerkelijke gebouwen die gezamenlijk door gereformeerden en hervormden werden opgericht. Natuurlijk werden evenmin de van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen meegeteld die op enig moment verkocht werden aan een ander kerkgenootschap en daar als zodanig nog steeds dienst doen. Ook de vroegere gereformeerde kerkgebouwen die, als zodanig soms nog steeds herkenbaar, inmiddels werden omgebouwd tot particuliere woningen dan wel tegenwoordig gebruikt worden als opslagplaats e.d., werden uiteraard niet meegeteld.
De resultaten van het vierde onderzoek van 2024.
Evenals bij de vorige onderzoeken werd ook bij de samenstelling van de lijst van 2024 opnieuw gecontroleerd of de opgaven in de vorige lijst (die van 2023) juist waren. Net als voorgaande jaren werden ook nu alle websites van de protestantse gemeenten en de Gereformeerde Kerken (PKN) bestudeerd en gecontroleerd of in de in de basislijst vermelde kerkelijke gebouwen op 1 augustus 2024 nog steeds kerkdiensten gehouden werden of anderszins (bijv. als ‘diaconaal centrum’ of als ‘kerkelijk centrum’) binnen de PKN in gebruik zijn. Sommige websites gaven daarover geen uitsluitsel (sommige websites werden zelfs niet eens meer bijgehouden!), zodat contact met de betreffende kerkenraden werd opgenomen, die gelukkig alle reageerden met een duidelijk antwoord.
De correcties van de lijst 2023: ‘plus en min’.
Ondanks de controles van de vorige onderzoeken werden toch nog een paar onjuistheden geconstateerd (wat niet vreemd is als men weet dat tot nog toe geen soortgelijk allround onderzoek gehouden werd). Twee gereformeerde kerkelijke gebouwen konden aan het bestand van 2024 worden toegevoegd die in het Rapport 2023 nog niet vermeld waren. Dat kwam door onduidelijkheden in de opgaven die nu gecorrigeerd konden worden. Daardoor steeg het aantal van oorsprong gereformeerde kerkgebouwen dus. Tegelijk werden ook door diezelfde onduidelijkheden in de opgaven vier kerkelijke gebouwen uit de lijst van 2023 verwijderd. Uiteindelijk resulteert dat dus een negatief saldo van twee van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen. We zijn er nu zeker van dat in de toekomst nauwelijks of geen correcties meer behoeven te worden toegepast.
* Het aantal ‘van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen’ per 1 augustus 2024.
Het uiteindelijke resultaat van het nieuwe onderzoek 2024 en de uitgevoerde correcties is, dat per 1 augustus 2024 het aantal ‘in Gereformeerde Kerken (PKN) of Protestantse Gemeenten dienstdoende van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen’ is gedaald van 471 naar 452. Een daling dus van negentien (van oorsprong) gereformeerde kerkelijke gebouwen. Zeventien daarvan komen voor rekening van daadwerkelijke ‘kerksluitingen met een laatste dienst’; de rest, twee kerkelijke gebouwen, was het negatieve saldo van de aangebrachte correcties op de vorige lijst van 2023.
Sinds ons eerste onderzoek in 2020 is de (gecorrigeerde) achteruitgang dus van 506 naar 452, zijnde 54 kerkelijke gebouwen in vier jaar tijd. Jaarlijks is dat gemiddeld omstreeks 13 (dit gemiddelde was het jaar daarvoor ongeveer 11).
Tot slot.
Voorts: van een aantal kerken is nu al bekend dat zij ná 1 augustus 2024 op kortere of langere termijn (soms een periode van jaren) zullen gaan sluiten. Natuurlijk zijn die kerkelijke gebouwen desondanks gewoon in de lijst van 2024 opgenomen, omdat daar op de peildatum van 1 augustus 2024 (en soms zelfs nog tot ver daarna) immers nog steeds kerkdiensten gehouden (zullen) worden of anderszins als protestants kerkelijk gebouw in gebruik (zullen) zijn.
De verdeling over het land.
De kerken en gemeenten die tot de PKN behoren worden in het Jaarboek PKN 2020-2021 ingedeeld in elf classes. Anders dan destijds meestal in de Jaarboeken van de Gereformeerde Kerken in Nederland lopen deze classes niet overal parallel aan de provinciegrenzen in ons land. De PKN-classes handhaafden we in ons onderzoek.
De onderverdeling per classis van de op 1 augustus 2024 binnen de PKN dienstdoende, van oorsprong gereformeerde, kerkelijke gebouwen volgt hieronder.
- Daarbij moet rekening gehouden worden met het feit dat in Friesland vier kerken gesloten werden (zie kolom drie), maar één kerkelijk gebouw aan de lijst moest worden toegevoegd. Dergelijke verschillen zijn ook te zien in de classes Utrecht, Zuid-Holland Noord, Delta en Noord-Brabant/Limburg. De derde kolom geeft dus de ‘daadwerkelijke kerksluitingen met een laatste dienst’ weer.
Deze cijfers worden als volgt weergegeven in de vorm van een staafgrafiek:
De bijlagen van het Rapport 2024.
Het onderzoeksrapport 2024 telt vier bijlagen. Bijlage 1 vermeldt per classis alle 452 op 1 augustus 2024 bij Gereformeerde Kerken (PKN) of Protestantse Gemeenten in gebruik zijnde, van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen, met adressen en eventuele bijzonderheden over – indien bekend – toekomstige sluiting.
Bijlage 2 vermeldt de gecorrigeerde uitkomsten van het onderzoek uit 2023 en de definitieve uitkomst van de telling van 2024. De derde kolom vermeldt het aantal ‘kerksluitingen met een laatste dienst’ in de onderzoeksperiode, per classis weergegeven.
Bijlage 3 geeft de cijfers in Bijlage 2 weer in een staafgrafiek.
Bijlage 4 vermeldt per classis de kerkelijke gebouwen die in het onderzoekjaar (1 augustus 2023 tot 1 augustus 2024) ‘met een laatste dienst gesloten’ werden, door correcties uit de lijst verwijderd moesten worden of daaraan juist werden toegevoegd. Ook wordt bij de in de onderzoeksperiode gesloten kerkgebouwen de datum van ‘de laatste dienst vermeld’.
Het is de bedoeling dat het onderzoek volgend jaar zal worden herhaald.
© 2024. GereformeerdeKerken.info
Translation into English:
From 471 to 452 ‘Gereformeerde’ Church Buildings.
The 2024 report outlines the results of the research into the number of originally ‘gereformeerde’ church buildings within the PKN (Protestant Church in the Netherlands) in use as of August 1, 2024.
( < Back to ‘Report 2023’ ) – The editorial team of GereformeerdeKerken.info has recently conducted extensive research, as previously announced, into the number of originally ‘gereformeerde’ church buildings currently serving within the Protestant Church in the Netherlands (PKN) as of August 1, 2024.
The newly published “2024 Report” reveals that although these buildings are still plentiful, the number of such buildings has decreased by nineteen between August 1, 2023, and August 1, 2024. Of these, seventeen were due to actual “church closures with a final service,” while the remaining two buildings were removed from the 2023 list due to corrections. The current number of “originally ‘gereformeerde’ church buildings in use by ‘Gereformeerde Kerken’ (PKN) and Protestant Congregations” is 452, compared to 471 last year.
Not Only ‘Gereformeerde’ Church Buildings Are Closing…
Our website has regularly reported on the closure of (originally) ‘gereformeerde’ church buildings during its nine years of existence. We have also made it a habit to follow the “final service” in these (originally) ‘gereformeerde’ church buildings and report on it on our website. This could give the impression that especially the (former) ‘gereformeerde’ church buildings within the PKN have been and are being affected by church closures. However, those who keep track of the fate of Dutch “church heritage” know better, as church closures occur at least as frequently in church buildings of other denominations, both within and outside the Protestant Church in the Netherlands—although for obvious reasons, we generally do not report on these; our website has a specific focus.
Not Included Were…
Firstly, it must be explicitly noted that the purpose of our annual research means that countless (usually newer) church buildings jointly established by ‘gereformeerde’ and ‘Hervormde’ congregations were not included. Likewise, ‘gereformeerde’ church buildings that were at some point sold to another denomination and still serve as such were not included. ‘Gereformeerde’ church buildings that, while sometimes still recognizable as such, have since been converted into private homes or are now used as storage, etc., were also not included, of course.
The Results of the Fourth 2024 Survey.
As with previous surveys, the 2024 list was again checked to ensure the accuracy of the previous list (2023). As in previous years, all websites of the Protestant Congregations and ‘Gereformeerde’ Churches (PKN) were studied and verified to see if the church buildings listed in the basic list were still holding services on August 1, 2024, or were otherwise (e.g., as a “diaconal center” or “church center”) in use within the PKN. Some websites provided no clarity on this (some were even no longer maintained!), so contact was made with the respective church councils, all of whom fortunately responded with a clear answer.
Corrections to the 2023 List: “Additions and Subtractions”.
Despite the checks of previous surveys, a few inaccuracies were still found (which is not surprising given that no similar comprehensive research has been conducted before). Two ‘gereformeerde’ church buildings were added to the 2024 list that were not mentioned in the 2023 Report due to ambiguities in the data, which have now been corrected. This increased the number of originally ‘gereformeerde’ church buildings. At the same time, four church buildings were removed from the 2023 list due to the same ambiguities in the data. This ultimately resulted in a net loss of two originally ‘gereformeerde’ church buildings. We are now confident that hardly any corrections will be needed in the future.
The Number of “Originally ‘Gereformeerde’ Church Buildings” as of August 1, 2024.
The final result of the new 2024 survey and the corrections made is that, as of August 1, 2024, the number of “originally ‘gereformeerde’ church buildings in use by ‘Gereformeerde’ Churches (PKN) or Protestant Congregations” has decreased from (corrected) 471 to 452. A decrease of nineteen (originally) ‘gereformeerde’ church buildings. Seventeen of these were due to actual “church closures with a final service,” while the remaining two were the negative balance of the corrections to the previous 2023 list.
Since our first survey in 2020, the (corrected) decline has been from 506 to 452, a loss of 54 in four years. On average, this is about 13 per year (the previous year’s average was about 11).
Finally.
Furthermore, it is already known that several churches will close shortly or over a longer period (sometimes years) after August 1, 2024. These church buildings are still included in the 2024 list because, as of the reference date of August 1, 2024 (and sometimes even long after), services are still being held there, or they are otherwise in use as Protestant church buildings.
Distribution Across the Country.
The churches and congregations belonging to the PKN are divided into eleven classes in the PKN Yearbook 2020-2021. Unlike in the past, these classes do not always align with the provincial borders in our country, as they often did in the Yearbooks of the “Gereformeerde’ Churches in the Netherlands. We maintained the PKN classes in our research.
The breakdown by classis of the originally Reformed church buildings in use within the PKN as of August 1, 2024, is as follows (see the graph in the Dutch part of this article).
- Note that in Friesland, four churches were closed (see column three), but one church building was added to the list. Similar differences can be seen in the classes Utrecht, Zuid-Holland Noord, Delta, and Noord-Brabant/Limburg. The third column thus shows the actual “church closures with a final service.”
The Appendices of the 2024 Report.
The 2024 research report contains four appendices. Appendix 1 lists all 452 originally ‘gereformeerde’ church buildings in use by ‘Gereformeerde’ Churches (PKN) or Protestant Congregations as of August 1, 2024, with addresses and any known future closures.
Appendix 2 lists the corrected results of the 2023 survey and the final result of the 2024 count. The third column shows the number of “church closures with a final service” during the survey period, broken down by classis.
Appendix 3 presents the figures in Appendix 2 in a bar chart.
Appendix 4 lists the church buildings that were “closed with a final service” during the survey year (August 1, 2023, to August 1, 2024), removed from the list due to corrections, or added to it. The date of the “final service” is also mentioned for the closed church buildings during the survey period.
The survey will be repeated next year.
© 2024. GereformeerdeKerken.info