Na een feestelijke zaterdag werd op zondagmiddag 16 maart 2025 om half drie ‘s middags in de protestantse (c.q. gereformeerde) Moletsjerke in Beetgumermolen herdacht dat het kerkgebouw van de Protestantse Gemeente van Bitgum-Bitgummole-Ingelum-Marsum aan de J.H. van Aismawei in Beetgumermolen honderd jaar bestaat.
Voorafgaande aan de dienst.
Voorafgaande aan de blijde dienst werden met de gospelgroep Joy herinneringen opgehaald aan de vroegere optredens van de groep, en werd door Joy ook een aantal bekende liederen gezongen. Ook tijdens de dienst werd door hen meerdere malen gezongen. De overigens al opgeheven gospelgroep kwam speciaal voor deze jubileumdienst weer bij elkaar.
De kerkdienst.
De grotendeels in de Friese taal gehouden (blije) kerkdienst begon om drie uur en stond onder leiding van ds. Ulbe Tjallingii. Het intochtslied (uit het Frysk Lieteboek) was lied 968 de verzen 1 en 5 (“De ware kerk des Heren, in Hem alleen gegrond”).
Met het licht van de paaskaars werden vervolgens drie andere kaarsen aangestoken: de (wekelijkse) vredeskaars (met een gebed om vrede); een veel gebruikte oude kaars ‘voor alles wat de kerk kapot gemaakt heeft’, en de gouden kaars als teken van de hoop: “We blijven hopen, want dan houden we het visioen van Gods Koninkrijk hoog”.
Als intochtslied werd gezongen psalm 27 vers 3 (ook nu uit het Frysk Lieteboek); deze psalm werd honderd jaar geleden bij de ingebruikneming van de kerk ook gezongen (link) (maar toen in het Nederlands): “Hoe heeft Hij mij ten dage van het kwade verborgen in het binnenst van Zijn hut”.
De lezing uit het Nieuwe Testament was uit Lucas 9, de verzen 28 – 36, waar gesproken wordt over De verheerlijking van Jezus op de berg.
De overdenking.
De predikant sprak vervolgens woorden van ongeveer de volgende strekking:
“Honderd jaar geleden duurde de preek minstens drie kwartier en vaak nog langer. Er kwamen wel klachten: ‘Dominee preekt te lang’. Vandaag zal ik het niet al te lang maken. Trouwens: toen werd in de kerk geen Fries gesproken. Daarom zal ik de preek deze keer niet al te lang maken en in het Nederlands uitspreken.
Ik begin bij het grote roosvenster in de voorgevel van onze kerk. Het is een knipoog van de architect naar de schitterende gotische kathedralen van vroeger. Het Licht van God stroomt naar binnen. De kleuren vind je in Openbaring: door dat venster wordt het licht gebroken in alle kleuren van de regenboog in dit prachtige huis.
Hierboven is het orgel. Iemand zei eens: ‘Muziek is de belangrijkste taal tussen hemel en aarde’. Iedereen verstaat muziek. Het verbindt ons met de Eeuwige.
En dan het kruis achter mij, dat overigens veel jonger is dan het kerkgebouw. Vandaag straalt dat kruis het licht van Christus over ons heen. Het licht van God en van Christus verlicht de Bijbel.
De Tafel staat precies tussen de twee gevelstenen uit de vorige kerkgebouwen. Die worden nu door de kosters onthuld. Ze zijn bewaard gebleven en ingemetseld in deze kerk. Daarmee verbinden wij ons aan die twee oudere kerkgebouwen. De kosters zijn de hoeders van dit huis. Vandaar dat zij het doen. Het is jullie werk om voor dit huis te zorgen [wat door de gemeente met applaus beantwoord werd].
Met andere woorden: we halen het verleden binnen in de kerk. Maar in het verleden kun je niet leven! We hebben het vaak over het verleden: de scheuringen, woordenstrijd, enzovoorts; er is ook hier door kerkmensen zoveel pijn gedaan. Maar het verleden is er om van te leren met het oog op de toekomst. Laten we dat maar doen: Onze hulp is in de naam van de Heer.
Lang geleden waren in Friesland oude [rooms-katholieke] kerken met gewelven waarop prachtige schilderingen waren aangebracht. Protestanten hebben die vernield. Luther zei: als ik een nieuwe kerk bouw, mag hij van binnen wit zijn: in het Bijbelverhaal begint het gelaat van Christus te glanzen (met een witte glans). Wit is de kleur van Pasen, van Opstanding, van Leven. In deze kerk wordt die kleur gebroken door het Goddelijke licht door het roosventer. De tafel staat in het midden; daar valt het licht op: het Woord, het brood en de wijn. Dat leert ons om van God en van het leven te houden, wat er ook gebeurt. Dat proberen we in ‘mienskip’, in betrokkenheid tot elkaar, om de Stem uit de wolk te horen en dan te leven uit liefde tot Hem en tot elkaar.
Het doopvont staat er ook. In de PKN wordt helaas niet meer zoveel gedoopt; daar hebben we wel wat verdriet van. De doop is een prachtig ritueel. Laat ook dat ons niet moedeloos maken, maar laten we blijven luisteren naar de Stem. Dat behoedt ons voor een zinloze woordenstrijd.
Vanaf deze tafel, waar iedereen welkom is, worden wij de wereld ingestuwd om er voor elkaar en voor de wereld te zijn. Daarom zitten we hier. Daarom vieren we dit jubileum, daarom zijn we blij met dit gebouw, daarom hebben we ook diakonaat en pastoraat. Zo horen we naar de Stem en proberen het ook te doen. We zijn Kerk om stem te geven aan hen die geen stem meer hebben, om te bidden voor hen die geen adem meer hebben.
Hoe zouden de mensen zich honderd jaar geleden gevoeld hebben toen ze deze kerk voor het eerst binnenkwamen? Waarschijnlijk (om het in het Fries te zeggen) ‘grutsk’ (= niet triomfantelijk trots): ze hadden deze kerk uit armoede gebouwd. Daarom mogen ook wij dit huis met een ‘grutske’ houding binnenkomen.
De geschiedenis is er om van te leren. Ik hoop dat die Stem ons bij blijft, en ons blijft aanspreken. Ieder in zijn eigen kerk, jawel, maar dat die Stem blijft klinken en spreken. Daar gaat het om. Dan maakt het bordje dat op de deur hangt niet uit; op de deur van deze kerk hangt trouwens niet eens een bordje (ik kijk even naar de kerkrentmeesters: is ‘Moletsjerke’ iets?). God zegt: Jij bent mijn koningskind. Ik heb jou lief. Laten we die Stem tot ons leven toelaten. Of zoals de kinderen zingen: ‘Lees je bijbel, bid elke dag, dat je groeien mag’ (niet in aantal, maar in geloof).
Het eerste en laatste woord van deze preek is aan de gevelsteen: ‘Onze hulp is in de naam van de Heer die hemel en aarde gemaakt heeft’. Amen”.
Tenslotte.
Aan het eind van de dienst werd een aantal gemeenteleden in het zonnetje gezet: onder meer de twee kosters, de leden van de jubileumcommissie, de organisten (zij ontvingen elk een ingelijste tekening van het liturgisch centrum met het orgel), en leden van de vele commissies (het was zaterdag een goede dag voor de bloemenwinkel in Beetgum).
Na de dienst werden de gemeenteleden in de Molewjuk naast de kerk verwacht voor een kop koffie of thee.
Een beeldverslag van de feestelijke kerkdienst in Beetgumermolen >
Translation into English:
Commemoration of the 100th Anniversary of the Moletsjerke in Beetgumermolen.
On Sunday afternoon, March 16, 2025, at 2:30 PM, a service was held in the Protestant (‘gereformeerde’) Moletsjerke in Beetgumermolen to commemorate the 100th anniversary of the church building.
Before the Service.
Before the joyful service began, memories were shared with the gospel group Joy about their past performances. The group also sang several well-known songs. During the service, they performed multiple times as well. The gospel group, which had previously disbanded, reunited specifically for this anniversary service.
The Church Service.
At 3:00 PM, the church service—conducted mostly in the Frisian language (except for the sermon)—began under the leadership of Pastor Ulbe Tjallingii. The opening hymn, from the Frysk Lieteboek, was hymn 968, verses 1 and 5 (“The true church of the Lord, founded in Him alone”).
With the light from the Easter candle, three other candles were then lit: the peace candle (with a prayer for peace), an often-used old candle “for everything that has broken the church,” and the golden candle as a candle of hope.
As the processional hymn, Psalm 27, verse 3 was sung (also from the Frysk Lieteboek). This psalm had also been sung 100 years ago during the dedication of the church, but at that time in Dutch: “How He has hidden me in the day of trouble in the innermost part of His hut.”
The New Testament reading was from Luke 9:28–36, which speaks about The Transfiguration of Jesus on the Mountain.
The Reflection.
The pastor then spoke words along the following lines:
“A hundred years ago, the sermon lasted at least 45 minutes and often even longer. There were complaints: ‘The pastor preaches too long.’ Today, I will not make it too long. Besides, back then, Frisian was not spoken in church. That is why I will keep this sermon relatively short and in Dutch.
I want to begin with the large rose window in the front facade of our church. It is a nod from the architect to the magnificent Gothic cathedrals of the past. The Light of God streams in. The colors can be found in the Book of Revelation: through that window, the light is refracted into all the colors of the rainbow in this beautiful house.
Above us is the organ. Someone once said: ‘Music is the most important language between heaven and earth.’ Everyone understands music. It connects us to the Eternal.
And then, the cross behind me, which is actually much younger than the church building itself. Today, that cross radiates the light of Christ upon us. The light of God and of Christ illuminates the Bible.
The Table is placed exactly between the two foundation stones from the previous church buildings. These will now be unveiled by the custodians. They have been preserved and built into this church. With this, we connect ourselves to those two older church buildings. The custodians are the caretakers of this house. That is why they are unveiling them. It is your task to take care of this house” [which was met with applause from the congregation].
In other words, we bring the past into the church. But you cannot live in the past! We often talk about the past: the schisms, the theological disputes, and the pain caused by church people, even here. But the past is there to learn from, with an eye toward the future. Let’s do that: Our help is in the name of the Lord.
A long time ago, old [Roman Catholic] churches in Friesland had vaulted ceilings with beautiful paintings. Protestants destroyed those. Luther said: ‘If I build a new church, it may be white inside: the face of Christ begins to shine in the Bible story (with a white glow).’ White is the color of Easter, of Resurrection, of Life. In this church, that color is refracted by the divine light through the rose window. The Table is at the center; that is where the light falls: on the Word, bread, and wine. That teaches us to love God and life. No matter what happens. We try to do this in ‘mienskip’, in commitment to one another, to hear the Voice from the cloud and to live out of love for Him and for each other.
The baptismal font is also here. Unfortunately, in the Protestant Church of the Netherlands (PKN), baptisms do not occur as often anymore; we feel some sorrow about that. Baptism is a beautiful ritual. Let that not discourage us, but let us continue to listen to the Voice. That protects us from meaningless disputes.
From this Table, where everyone is welcome, we are sent into the world to be there for one another and for the world. That is why we are here. That is why we celebrate this anniversary, why we are happy with this building, why we have diaconal work and pastoral care. That is how we listen to the Voice and try to act upon it. We are the Church to give a voice to those who have no voice, to pray for those who no longer have breath.
How must the people have felt a hundred years ago when they entered this church for the first time? Probably (to put it in Frisian) ‘grutsk’ (not triumphantly proud): they had built this church out of poverty. That is why we may use this house with a ‘grutske’ attitude.
History is there to learn from. I hope that Voice remains with us and continues to speak to us. Each in their own church, yes, but may that Voice continue to sound and speak. That is what matters. Then the sign on the door does not matter (by the way, there isn’t even a sign on this church door—let me check with the church wardens: is ‘Moletsjerke’ something?). God says: ‘You are my royal child. I love you.’ Let us allow that Voice into our lives. Or, as the children sing: ‘Read your Bible, pray every day, that you may grow’ (not in number, but in faith).
“The first and last word of this sermon belongs to the foundation stone: ‘Our help is in the name of the Lord, who made heaven and earth.’ Amen.”
Finally.
At the end of the service, several church members were honored, including the two custodians, the members of the anniversary committee, the organists (each receiving a framed drawing of the liturgical center with the organ), and members of many committees. (Saturday had been a good day for the flower shop in Beetgum.)
After the service, the congregation was invited to the Molewjuk, next to the church, for a cup of coffee or tea.