Laatste dienst in de ‘Regenboogkerk’ te Oegstgeest.
Na een Open Dag op zaterdag 28 juni 2025 werd op zondag 29 juni in de goed bezochte protestantse (voormalig gereformeerde) Regenboogkerk aan de Mauritslaan in Oegstgeest de laatste kerkdienst gehouden.
De voorgangers in de dienst waren de predikanten ds. Richtsje Abma en ds. Rian Veldman. De organist was Maciej Wierzcholowski terwijl aan de dienst onder meer ook medewerking verleend werd door een projectkoor onder leiding van Maria Rosenmöller. Het thema van de dienst was uit Galaten 5 vers 25: ‘… Laten we de Geest dan ook volgen’. Het verloop van de dienst kan men in de Orde van Dienst nagaan.
De liederen en de lezingen.
De voor deze dienst gekozen liederen sloten goed aan bij het afscheid van de kerk. Het eerste lied was lied 280, ‘De vreugde voert ons naar dit huis, waar ‘t Woord aan ons geschiedt’. De psalmlezing werd gezongen: psalm 84 de eerste vier verzen: ‘Hoe lieflijk, hoe goed is mij Heer, het huis waar Gij Uw Naam en eer hebt laten wonen bij de mensen’. Lied 809 riep op tot ‘Blijf niet staren op wat vroeger was, sta niet stil in het verleden’. Voorafgaande aan de verkondiging werd lied 841 gezongen: ‘Wat zijn de goede vruchten, die groeien aan de Geest?’ Na de verkondiging werd lied 686 aangeheven: ‘De Geest des Heren heeft een nieuw begin gemaakt’. Als vervolg daarop werd lied 822 gezongen: ‘Wij trekken maar verder, voetje voor voet, soms met lood in de schoenen, soms vleugels van licht’. Tot slot werd lied 814 gezongen: ‘Wees gezegend, waar je ook heen gaat, wees gezegend’.
De lezing uit het Oude Testament werd – zoals al aangegeven – gezongen uit psalm 84, terwijl de lezingen uit het Nieuwe Testament waren uit Lucas 9 de verzen 51 tot 62 (‘Op weg naar Jeruzalem‘) en uit Galaten 5 de verzen 13 tot 26, waar het gaat over ‘Leven door de Geest’. Daarin onder meer: ‘Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof (…). Laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst’.
De verkondiging.
De voorganger sprak woorden van de volgende strekking:
“Jezus verkondigde de komst van het Koninkrijk van God en Hij kreeg de kerk”, zei een Franse exegeet die al leefde toen deze kerk werd gebouwd. En wat voor een kerk: de Regenboogkerk hier aan de Mauritslaan. Het boekje dat gisteren werd uitgereikt heeft als ondertitel ‘Veelkleurig en bewogen’. Dat kun je ook zien aan al die kleuren, de ballonnen, en we zijn ook een gemeenschap die in beweging wil zijn. De mannenbroeders die het plan hadden om deze kerk te bouwen waren zich bewust van het verschil: wij zetten wel een kerk neer, maar uiteindelijk is het een gebouw van Christus de Hoeksteen; niet van de dominee, van de koster, van de kerkenraad, van de kerkrentmeesters, maar deze ruimte is gewijd aan de weg van Christus”.
Nu we afscheid nemen wil ik daar wat omheen cirkelen: wat is de functie van het kerkgebouw. De vraag was in de jaren ’30: ‘Welke gebouwen hebben we nodig om goed kerk te kunnen zijn’. Die mannenbroeders wilden in ieder geval een ruimte waar de mensen telkens weer stil konden staan bij het feit dat we een heilige ruimte hebben om God te blijven zoeken in verbondenheid met elkaar. Het is goed dat die heilige ruimte er is”.
“In de jaren dertig – het waren de crisisjaren! – konden ze met dat geld natuurlijk ook andere dingen doen: het bestemmen voor de armen. Toch werd de keuze van kerkbouw gemaakt met een enorme daadkracht, en in tien maanden stond de kerk er! Daar moeten ook een grote overtuiging en een diep geloof achter gezeten hebben. Je zou je kunnen afvragen of er ook een vorm van fundamentalisme onder zat: ze wisten toen immers heel goed hoe het geloof in elkaar zat. De Drie Formulieren van Enigheid gaven duidelijk aan hoe het allemaal zat. Een leuk detail is dat ds. Jac. Eringa [(1894-1958) – de eerste predikant van de Regenboogkerk, hij legde de eerste steen] door de kerkenraad terecht gewezen werd: hij was een gematigd man en zag er geen bezwaar in op zondag te fietsen (in die tijd niet vanzelfsprekend!) of zich in sterrenkunde te verdiepen”. Als de ander anders is dan jij, een andere overtuigingen heeft, wat doe je dan? Kun je leven met verschil?”
“Wat heeft mij nou getroffen in dit gebouw? Het is een speelruimte van de geest. Er is hier ruimte om de dingen net even anders te doen. Het is mooi dat de kerk zo’n plek is. ‘Speelruimte’ betekent ook veel oefenen: koorrepetities, kerstspelrepetities, vergaderingen (oefeningen in het met elkaar eens worden) – in de kerk is er altijd de gelegenheid elkaar bij meningsverschillen weer opnieuw op te zoeken. Een plek waar je aanvaard wordt zoals je bent, maar waar je ook uitgedaagd wordt om te groeien in ontvankelijkheid voor de Geest”.
“In de Bijbellezing zendt Jezus Zijn leerlingen voor Zich uit om Zijn weg naar Jeruzalem te bereiden. Dat is blijkbaar onze rol. Wij zijn wegbereiders voor de komst van het Koninkrijk van vrede en gerechtigheid. Zolang dat er nog niet is hebben we kerkgebouwen nodig. Ruimtes die ons er aan herinneren dat er een andere weg mogelijk is: een koninklijke weg waarop Jezus ons voorging, en waar we niet direct naar geweld grijpen, maar waar je je blijft oefenen in de weg van de vrede. Een kerk is een soort van noodmaatregel voor die lange tijd tot de Heer terugkomt en dan het Koninkrijk van vrede en gerechtigheid zal vestigen op heel de aarde”.
“Dat vraagt om een bepaalde oriëntatie. Dat leren we van Jezus. Jezus zet met vastberadenheid koers naar Jeruzalem, waar hij een confrontatie zal aangaan. Dat is wat we zoeken en wat de kerk te bieden heeft: verhalen die oriëntatie bieden in deze chaotische wereld. Daarbij hebben we elkaar nodig en hebben we die Woorden nodig, en uiteindelijk de Geest, de werkzame kracht die van Jezus en God uitgaat. Een kracht die ons herschept en omvormt naar het beeld van Christus; een kracht die vruchten in ons laat groeien”.
“De kerk kun je misschien wel vergelijken met een broeikas: er is altijd licht, waar dingen kunnen groeien in het Licht van God. Dan heb je ook Woorden nodig als voedzame stof, waardoor Gods vruchten in ons kunnen groeien, waarin wij aan elkaar kunnen groeien. Dát is misschien de belangrijkste nalatenschap van dit gebouw: al die mensen die zich hier in de loop van de jaren met vallen en opstaan hebben laten leiden door de Geest en vrucht hebben gedragen doordat ze hier zijn gegroeid in liefde, in vreugde en vrede, in geduld, in vriendelijkheid, in goedheid, in geloof, in zachtmoedigheid en in zelfbeheersing. Het was hier vruchtbare grond”.
“Er is zoveel geloof en vertrouwen in ons gegroeid dat we nu onze weg voortzetten in de overtuiging dat ook buiten deze kerkmuren vruchtbare grond is waar we kunnen groeien. Niet alleen in een andere kerk, maar ook in de huizen van de mensen thuis, in scholen, in dorpshuizen, in ontmoetingen op straat en op plekken waar asielzoekers worden opgevangen. De Geest waait waarheen hij wil en laten wij dan de Geest volgen in het spoor van Jezus onze Heer. Amen”.
Afscheid van het kerkgebouw.
Aan het eind van de dienst werd afscheid van de Regenboogkerk genomen. De voorganger stond achtereenvolgens stil bij de kansel, het doopvont, bij de plaats waar de ambtsdragers werden bevestigd, waar getrouwd werd en waar tijdens uitvaarten de kist van de overledene stond, bij het orgel en de vleugel, bij het podium, bij de stiltehoek en bij de paaskaars.
Op elk van die plaatsen werd een kort gebed uitgesproken, dat door de gemeente beantwoord werd met de woorden: ‘Blijf in ons midden, ga met ons mee’. Na de zegen werd gezongen ‘Möge die Strasse uns zusamenführen und der Wind in deinen Rücken sein’. Daarna werden achtereenvolgens de Bijbel, de paaskaars, het doopboek, en het avondmaalgerei de kerk uitgedragen.
Na de viering was er gelegenheid elkaar te ontmoeten.
Gedenkboek.
Op zaterdag 28 juni 2025 werd tijdens de Open Dag in de Regenboogkerk een mooi gedenkboek aan de gemeenteleden uitgereikt. Het is getiteld: ‘Veelkleurig en bewogen’. Regenboogkerk 1933-2025. We berichten daar morgen over.
Beeldverslag van de laatste dienst >
Translation into English:
“Then let us also follow the Spirit…”
Final Service in the ‘Regenboogkerk’ in Oegstgeest.
After an Open Day on Saturday, June 28, 2025, the final church service was held on Sunday, June 29, in the well-attended Protestant (formerly ‘gereformeerde’) Regenboogkerk on Mauritslaan in Oegstgeest.
The service was led by pastors Rev. Richtsje Abma and Rev. Rian Veldman. The organist was Maciej Wierzcholowski, and the service also included contributions from a project choir conducted by Maria Rosenmöller. The theme of the service came from Galatians 5:25: “… let us also follow the Spirit.” The full order of service can be reviewed in the liturgy booklet.
The Hymns and Readings.
The hymns chosen for this service were well-suited to the farewell to the church building. The first hymn was Hymn 280: “Joy leads us to this house, where the Word happens to us.” The psalm reading was sung: Psalm 84, verses 1 through 4: “How lovely, how good is to me, Lord, the house where You let Your Name and honor dwell among the people.” Hymn 809 called: “Do not keep staring at what once was, do not linger in the past.”
Before the sermon, Hymn 841 was sung: “What are the good fruits that grow from the Spirit?” After the sermon, the congregation sang Hymn 686: “The Spirit of the Lord has begun something new.” For that reason, Hymn 822 was also sung: “We journey onward, footstep by footstep, sometimes with lead in our shoes, sometimes with wings of light.” Finally, Hymn 814 was sung: “Be blessed, wherever you go, be blessed.”
The reading from the Old Testament – as mentioned – was sung from Psalm 84, while the New Testament readings came from Luke 9:51–62 (“On the way to Jerusalem”) and from Galatians 5:13–26, which speaks of “Life by the Spirit.” Among other things: “But the fruit of the Spirit is love, joy, peace, patience, kindness, goodness, faithfulness (…). Since we live by the Spirit, let us also keep in step with the Spirit.”
The Sermon
The preacher spoke words to the following effect:
“Jesus proclaimed the coming of the Kingdom of God, and what He got was the church,” said a French exegete who was already alive when this church was being built. And what a church: the Regenboogkerk here on Mauritslaan. The booklet distributed yesterday carries the subtitle “Multicolored and in Motion.” That’s evident in all the colors, the balloons, and we are also a community that wants to be in motion.
The elders who planned to build this church were aware of the distinction: we are establishing a church building, yes, but ultimately it is a building belonging to Christ the Cornerstone—not to the pastor, not to the sexton, the consistory, or the church treasurers. This space is consecrated to the way of Christ.
Now that we are saying goodbye, I want to dwell for a moment on this question: what is the function of a church building? In the 1930s, the question was asked: “What buildings do we need in order to be the church properly?” Those men wanted a space where people could repeatedly pause to reflect on the fact that we have a sacred space to seek God in connection with one another. It is good that such a holy space exists.
In the 1930s—those were the years of crisis!—they could certainly have used that money for other things, such as aiding the poor. Yet they made the choice to build a church with tremendous determination, and in ten months, the church stood! That must have come from great conviction and deep faith. One might even ask whether there was an element of fundamentalism to it: at the time, they knew very precisely how the faith was structured. The Three Forms of Unity clearly laid everything out.
A charming detail: Rev. Jac. Eringa [(1894–1958), the first pastor of the Regenboogkerk, who laid the first stone] was reprimanded by the consistory: he was a moderate man and saw no issue in cycling on Sundays (which at that time was not a given!) or in studying astronomy. What do you do when someone else is different than you—holds different beliefs? Can you live with difference?
What struck me about this building? It’s a space for the Spirit to play. There’s room here to do things just a little differently. It’s beautiful that the church is such a place. ‘Play space’ also means lots of practice: choir rehearsals, Christmas play rehearsals, meetings (practicing how to agree with each other)—the church always offers the opportunity to reconnect in the face of disagreements. A place where you are accepted as you are, but also challenged to grow in openness to the Spirit.
In the Bible reading, Jesus sends His disciples ahead of Him to prepare His journey to Jerusalem. That is apparently our role too. We are forerunners of the Kingdom of peace and justice. As long as that Kingdom has not yet arrived, we need church buildings. Spaces that remind us another way is possible: a royal road along which Jesus led the way, where we don’t immediately resort to violence, but keep training ourselves in the path of peace. A church is a kind of emergency measure for this long period until the Lord returns and establishes His Kingdom of peace and justice over all the earth.
That requires a certain orientation. We learn that from Jesus. Jesus sets His face firmly toward Jerusalem, where He will face confrontation. That is what we seek and what the church offers: stories that provide orientation in this chaotic world. For that, we need one another and we need those Words—and ultimately we need the Spirit, the active force that emanates from Jesus and God. A force that re-creates us and reshapes us into the image of Christ; a force that causes fruit to grow in us.
You might compare the church to a greenhouse: there is always light, and things can grow in the light of God. Then you also need Words as nourishing substance, so that God’s fruits can grow in us, and we can grow toward each other. That may be the most important legacy of this building: all the people who, over the years, have allowed themselves—often falteringly—to be led by the Spirit and bore fruit because they grew here in love, in joy and peace, in patience, in kindness, in goodness, in faithfulness, in gentleness, and in self-control. This was fertile soil.
So much faith and trust has grown within us that we now continue our journey, confident that there is fertile ground outside these church walls where we can also grow. Not only in another church, but also in people’s homes, in schools, in community centers, in encounters on the street, and in places where asylum seekers are sheltered. The Spirit blows where it wills, and let us then follow the Spirit in the footsteps of Jesus our Lord. Amen”.
Farewell to the Church Building.
At the end of the service, the congregation said farewell to the Regenboogkerk. The pastor paused in turn at the pulpit, the baptismal font, the place where office bearers were installed, where weddings took place and where the coffin was placed during funerals, the organ and piano, the stage, the quiet corner, and the Paschal candle.
At each of these places, a short prayer was spoken, to which the congregation responded with the words: “Remain in our midst, go with us.” After the blessing, the hymn “Möge die Straße uns zusammenführen und der Wind in deinen Rücken sein” (May the road rise to meet you and the wind be at your back) was sung.
Then, in procession, the Bible, the Paschal candle, the baptismal register, and the communion vessels were carried out of the church.
Commemorative Book.
On Saturday, June 28, 2025, during the Open Day of the Regenboogkerk, a beautiful commemorative book was presented to the congregation. It is titled: “Multicolored and in Motion. Regenboogkerk 1933–2025.” We will report on this tomorrow.