Geref. Breepleinkerk als Rotterdams ‘Achterhuis’

‘Droom en Daad’.

Oktober Rotterdam Breepleinkerk fotoZo heet het boekje dat de burgemeester van Rotterdam schreef over wat in de oorlog in het diepste geheim in de gereformeerde Breepleinkerk in die havenstad gebeurde.

Gedurende vierendertig maanden werd een Joodse familie verstopt achter het orgel. Sterker nog: er werd op 6 januari 1944 een kind geboren: Emile Kool. Zijn ouders, Rebecca en Maurice Kool, zaten toen al anderhalf jaar verborgen op de benauwde  orgelzolder van de gereformeerde Breepleinkerk, in die tijd het vierde kerkgebouw van de Gereformeerde Kerk van Rotterdam Zuid (Katendrecht). Vooral het werk van de koster stemt Emile Kool,  ‘die nu pas over die gebeurtenissen spreekt’, tot grote dankbaarheid. ‘Hij en anderen hebben toen ons leven gered’.

Net voor het einde van de oorlog, in april 1945 was het nog even spannend voor de onderduikers. De Duitsers wisten dat de koster in het verzet zat en verdachten hem van wapenopslag in de kerk. Daarom vielen ze drie weken voor de bevrijding de kerk binnen. De koster werd meegenomen, maar hield zijn mond over de onderduikers, waardoor de zes de oorlog hebben overleefd.

Henk den Haan van de Breepleinkerk was erbij toen de onderduikplekken werden gevonden. Hij vertelt dat het kleine, stoffige “hokjes” waren in een ruimte boven het orgel. Er bleken nog allerlei gebruiksvoorwerpen van de onderduikers te liggen, omdat zij de plek op stel en sprong hadden verlaten. Deze voorwerpen worden nu tentoongesteld in de kerk.

De Breepleinkerk.
De Breepleinkerk.

Een essay over het Breepleinkerk-avontuur.

De burgemeester van Rotterdam, Ahmed Aboutaleb, schreef over een en ander een essay dat inmiddels in de winkels ligt, maar kennelijk al weer is uitverkocht. Het essay werd door de CPNB uitgegeven en tijdens de Maand van de Geschiedenis in de boekhandel te koop gelegd voor € 2,95. In hoofdstuk 2 en 3 behandelt Aboutaleb het verhaal van de onderduikers achter het orgel (bl. 11-36). Naar aanleiding daarvan filosofeert hij over de route naar een ‘wij-samenleving’.

Helaas vergist Aboutaleb zich op pagina 15 door mee te delen dat de Breepleinkerk een hervormde kerk was. Het was toch echt een gereformeerde kerk…

Plaquette.

Burgemeester Aboutaleb onthulde zaterdag 3 oktober 2015 bovendien een plaquette ter nagedachtenis aan het bijzondere oorlogsverhaal rond de Breepleinkerk op Rotterdam-Zuid. Daar zat drie jaar lang niet alleen de bovengenoemde familie, maar zes en enige tijd zelfs zeven Joodse onderduikers.

Droom en daad.
Droom en daad.

Het bijzondere verhaal van de Breepleinkerk is al in 2006 in eigen beheer opgeschreven door kerkhistoricus Jaap van Gelderen onder de titel ‘Op de orgelzolder’.

Tenslotte nog de mededeling dat het verhaal van de onderduikers in de Breepleinkerk al jaren lang elk jaar rond 4 en 5 mei verteld wordt aan scholieren van de omliggende basisscholen, die dan ook op de onderduikplek mogen kijken! Ook komen er steeds meer volwassenengroepen, bijvoorbeeld via het Gilde en via de VVV.

Nog een boekje…

Ook maken we hier melding van een boekje over de geschiedenis van de Breepleinkerk, dat al in 2006 verscheen, maar dat in 2011 herdrukt werd: Een kerk in de buurt. Jubileum Breepleinkerk. 1866-1931-2006. Het boekje verscheen bij het 75-jarig bestaan van de Breepleinkerk  en het 140-jarig jubileum van de Gereformeerde Kerk van Rotterdam-Zuid (Katendrecht). Inlichtingen over dit boekje zijn te verkrijgen bij aroos_breepleinkerk@hotmail.com.

Breepleinkerk boekje

Misschien is daar ook nog een exemplaar te verkrijgen van het in 1966 uitgegeven boekje Het werk Uwer handen. Geschiedenis van een Gereformeerde Kerk Rotterdam-Zuid (Katendrecht), ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van die Gereformeerde Kerk

Het kind van de Breepleinkerk

De geschiedenis van de Breepleinkerk

Het wonder van de orgelzolder

De orgelzolder (bewerking) door Jaap van Gelderen