Op 12 juni 1890 werd in het Gelderse Neede de ‘Christelijke Gereformeerde Gemeente’ geïnstitueerd. Na een tweetal andere kerkgebouwen gebruikt te hebben werd op 26 januari 1956 haar nieuwe kerk aan de Mr. J.R. Thorbeckestraat in gebruik genomen. Waarom toen? En wat was – in het kort – haar voorgeschiedenis? En hoe liep het af? In vogelvlucht iets over de Gereformeerde Kerk en haar derde en laatste kerkgebouw te Neede.
door J.C. Okkema
De Doleantie, de tweede grote kerkelijke afscheidingsbeweging in de 19de eeuw, is aan de provincie Zuid-Holland niet ongemerkt voorbijgegaan. In het zuiden van deze provincie heeft de Doleantie met name in de steden en dorpen ten noorden van de Nieuwe Maas, alsmede in bepaalde streken op de eiland en in de waarden, de gemoederen hevig in beroering gebracht.
( < Naar deel 1 ) – Het nemen van de beslissing over nieuwbouw of uitbreiding van het kerkje aan de Larenseweg was moeilijk, en sleepte zich sinds 1870 nog jaren voort. In grote lijnen nu de verdere geschiedenis van de eerste honderd jaar.
De Gereformeerde Kerk in het Overijsselse Holten werd in 1841 (en niet in 1843, waarover straks meer) als ‘Christelijke Afgescheidene Gemeente’ geïnstitueerd. Over de begintijd is minder bekend dan men zou verwachten, want het eerste notulenboek van de kerk is volgens de berichten spoorloos.
In Het Kerkblad (van 1892 tot 1910 het ‘Officieel Orgaan van De Gereformeerde Kerken in Nederland’) van vrijdag 9, 16, 23 en 30 september en van 7 en 14 oktober 1898, troffen we onder meer de onderstaande berichten aan betreffende plaatselijke Gereformeerde Kerken.
( < Naar deel 1 ) – Nadat ds. W. Eichhorn (1828-1872) van Katenrecht (link) had bedankt voor het beroep dat in februari 1871 door de kerkenraad op hem was uitgebracht, had ds. A. Verheij (1821-1913) van Dordrecht het beroep, dat de kerkenraad twee maanden later op hem uitbracht, aangenomen.
De Gereformeerde Kerk te Katwijk aan Zee werd tussen 7 februari en 19 april 1838 – vermoedelijk echter al in februari – als ‘Christelijke Afgescheidene Gemeente’ geïnstitueerd.
door dr. J. Waterink
( < Naar deel 1 ) – Uit wat ik tot dusver vertelde was het al duidelijk, dat prof. Lucas Lindeboom in sommige opzichten ook wel een beetje achter zijn tijd aankwam.
* De bekende theoloog en pedagoog dr. J. Waterink (1890-1966) schreef in 1963 een tweetal schetsen over zijn ervaringen met prof. Lucas Lindeboom (1845-1933), van 1883 tot 1917 docent aan de Theologische School te Kampen.
In 2010 ontstond de Protestantse Gemeente te Heerhugowaard. Vandaar dat de Gereformeerde Kerk aldaar de leeftijd van 125 jaar net niet bereikte. Want op 24 februari 1888 werd in dat dorp de Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende) geïnstitueerd.
