Inleiding.
De gereformeerde kerk in het Drentse Elim werd op 7 december 1941 geïnstitueerd. Deze maand bestaat die kerk dus 75 jaar. Op zondag 11 december 2016 wordt dit feit met een speciale ochtenddienst herdacht en gevierd.
Twee predikanten gaan in de dienst voor: dominee A.P. Heiner (die van 2011 tot 2015 in Elim stond) en zijn voorganger da. G.M. Arends, van 2003 tot 2008 hulppredikant in Elim.
Elim.
Het dorp Elim ontstond op de kruising van twee kanalen, tegenwoordig terug te vinden in de kruising van de Dorpsstraat en de Langewijk. De vervening, die daar in de jaren ’80 van de achttiende eeuw begon, was een belangrijke ontwikkeling in de geschiedenis van het gebied. Ten behoeve van de vervening werden wijken gegraven voor de ontwatering en voor de afvoer van turf. Behalve wijken werd ook het zogenoemde Dwarsgat gegraven, een brede wijk of verbindingskanaal dwars op een aantal andere wijken. Daar ontstond in 1786 een gemeenschap van seizoenarbeiders in hutten, waardoor dat jaar beschouwd wordt als oorsprong van het huidige Elim. Gedurende lange tijd is ‘Dwarsgat’ de naam voor die zich geleidelijk uitbreidende streek gebleven.
Elim werd officieel als dorp gesticht op 1 mei 1924. De naam van het dorp verwijst naar een Bijbelse oase die het volk van Israël na de uittocht uit Egypte aandeed tijdens de tocht in de woestijn naar het ‘beloofde land’, Kanaän. Elim was volgens het boek Exodus in de Bijbel een oase met twaalf waterbronnen en zeventig palmbomen. In de vlag van Elim staat de palmboom afgebeeld.
De Gereformeerde Kerk.
Kerkrentmeester H. Wemmenhove vertelde over de geschiedenis van de kerk. In 1937 kwam een groep mensen bijeen in de gereformeerde school (van gereformeerde zijde was in 1929 het plan opgevat een eigen schoolvereniging te stichten. De bouw van een eigen school aan de Carstensdijk ging van start in 1930 en het gebouw werd geopend op 6 januari 1931. De school kreeg de naam: ‘School met den Bijbel’).
Elim bestond toen eigenlijk alleen nog uit de Carstensdijk met wijken (zijkanalen in het veengebied). De huidige Dorpsstraat was toen nog water dat het ‘Dwarsgat’ heette. De hoofdonderwijzer van de gereformeerde school, de heer W.K. Slik uit Koegras (die van 1934 tot 1947 schoolhoofd was), kreeg het voor elkaar dat met hulp van een sponsor meer huizen gebouwd werden. De gereformeerden uit Elim kerkten in de omliggende dorpen en vonden het tijd worden om in Elim eigen kerkdiensten te houden.
Deze diensten werden de eerste tijd in de school gehouden. Maar na enkele jaren vond men het tijd worden een eigen kerkgebouwtje te stichten. Daarvoor werd geld bijeengebracht zodat het gebouwtje er kwam, waarbij vooral ds. R.A. Hoogkamp (1909-1996) een belangrijke rol speelde. Ds. Hoogkamp was de eerste predikant van Elim (in 1941 en 1942 hulppredikant en daarna tot 1946 predikant). Hij was afkomstig uit Bunschoten, een gebied waar veel kippenboeren zaten. Door de crisis hielden die echter op en werden de kippenhokken gesloopt. Van het hout van die kippenhokken is in het oorlogsjaar 1942 een houten kerk in Elim gebouwd (op de website ‘Reliwiki’ wordt gemeld dat het kerkje in Amsterdam gekocht werd – dat zal op een misverstand berusten).
De heer Wemmenhove vervolgde: ‘In de groep gereformeerden zat ook een schilder en die wist een partij rode verf op de kop te tikken. De kerk werd vervolgens donkerrood geverfd. De Gereformeerde Kerk bestond destijds uit vijfenveertig gezinnen. Dat waren grote gezinnen, want de kerk telde zo’n 250 leden’. De jaren daarop werden ook een pastorie en de bengeltoren gebouwd.
Een zwarte bladzijde in de historie van de kerk was de Tweede Kerstdag van 1962. Toen werd de kerk door een felle brand verwoest. ‘Men weet de oorzaak niet, maar in de kerk brandden kaarsjes en de kachel stookte de ruimte warm. De koster zag ineens rook uit de kerk komen. Hij rende er naar toe, maar had alleen de sleutel van de achterdeur. Binnen zag hij de collectezakken aan stokken hangen. Hij griste ze eraf en bracht deze naar buiten. Nogmaals rende hij naar binnen en greep het doopvont. Dit doopvont was geschonken door aannemer Hendrik Wimmenhove, die de kerk ook gebouwd heeft. Het zijn de enige twee zaken uit de oude kerk die gered konden worden, want even later stond de kerk in lichterlaaie. Iedereen was in rep en roer. Elim was geen rijk dorp. Dus de vraag was: wat nu? Eerst werd er weer gekerkt in de school en vervolgens mocht de gemeente gebruikmaken van de Open Deur van de Hervormde Gemeente.’
Door inzet en enthousiasme van de kerkleden en zelfs een landelijke collecte kon een nieuwe stenen kerk worden gebouwd. Het architectenbureau Ter Veld en Hoogstra ontwierp het bouwplan. Deze werd in 1962 in gebruik genomen. Een orgel werd in 1966 geplaatst; dat was gebouwd door de firma B. Pels & Zoon (Alkmaar).
Feest.
In de gereformeerde kerk aan de Perenbomenweg wordt op zondag 11 december 2016 het jubileum gevierd. Na de ochtenddienst wordt koffie geschonken en is er een lunch. De kerkenraad vraagt gemeenteleden familie of vrienden die inmiddels elders wonen, hierop attent te maken.
Bronnen en literatuur:
Hoogeveensche Courant, 4 december 2016
A. Metselaar, Het ontstaan van Elim. Elim, 1986