‘De Poort’ in Den Burg (Texel) gaat sluiten

Nog niet bekend wanneer.

De Poort, het voormalig gereformeerde (nu protestantse) kerkgebouw in Den Burg op Texel gaat op termijn dicht. Aan de redactie van GereformeerdeKerken.info werd meegedeeld dat het nog niet bekend is wanneer de kerk in de verkoop komt (het staat officieel nog niet te koop).

De gereformeerde kerk te Den Burg.

Omdat sluiting van een van de gebouwen noodzakelijk is, werd in oktober 2018 door de gemeentevergadering van de Protestantse Gemeente besloten De Poort te sluiten. De belangrijkste redenen daarvoor, zo werd ons meegedeeld, zijn de onverkoopbaarheid van de andere kerk, De Burght, en de excentrische ligging van De Poort (‘We willen kerk zijn midden in het dorp’). Wanneer de ‘laatste dienst’ gehouden wordt is dus nog niet bekend.

Bij Oosterend.

Aanvankelijk behoorden de gereformeerden in Den Burg tot de Gereformeerde Kerk te Oosterend op Texel; deze werd als ‘Gereformeerde Kerk onder ’t Kruis’ gesticht op 27 oktober 1850; in 1869 – toen de Christelijke Afgescheidene Kerk en de Gereformeerde Kerk onder ’t Kruis besloten samen verder te gaan –  voegde ook de Kruisgemeente van Oosterend zich bij de verenigde Christelijke Gereformeerde Kerk. In 1892 – toen de Christelijke Gereformeerde Kerk en de (dolerende) Nederduitsche Gereformeerde Kerken zich verenigden tot de Gereformeerde Kerken in Nederland, ging ook de gemeente van Oosterend daartoe behoren.

Het interieur van de gereformeerde kerk te Den Burg (foto: Reliwiki, H. Vreeman, Zuid-Beijerland).

De gereformeerden in Den Burg gingen dus tweemaal per zondag richting Oosterend, of bleven na de ochtendkerkdienst in Oosterend over, om daar het meegebrachte brood te nuttigen en keerden na de tweede dienst huiswaarts. De afstand tussen Oosterend en Den Burg was echter bezwaarlijk, vooral voor ouderen en kinderen. Vandaar dat in Den Burg de wens naar voren kwam daar eigen kerkdiensten te houden.

Ds. A.A. van der Leer (1902-1981).

Ds. A.A. van der Leer (1902-1981), van 1927 tot 1946 predikant van Oosterend (als opvolger van de bekende dr. J.J. Buskes (1899-1980)), gaf aan die wens gehoor en ging in avondkerkdiensten in Den Burg voor, eerst in de vroegere kleuterschool aan de Waalderstraat, en later in het gebouw van de Texelse Fanfare en in de garage van de firma Boekel in Den Burg.

Omdat al snel bleek dat in Den Burg voldoende gemeenteleden woonden om over te gaan tot instituering van een zelfstandige gemeente, werden op 6 juli 1948 onder leiding van ds. M.N. de Wolf (1909-1992) de inmiddels gekozen ouderlingen en diakenen in het ambt bevestigd, waardoor de Gereformeerde Kerk te Den Burg geïnstitueerd werd.

Ds. M.N. de Wolf (1909-1992).

Een gerecyclede eigen kerk.

De bouw van een eigen kerk was het volgende programmapunt. Net na de Tweede Wereldoorlog kwam het gebouw van de ‘Gereformeerde Kerk (in Hersteld Verband)’ in Oosterend leeg te staan. Deze kerk was onderdeel van een klein landelijk kerkgenootschap, ontstaan door de problemen rond dr. J.G. Geelkerken (1879-1960), gereformeerd predikant te Amsterdam-Zuid. Dr. Geelkerken werd in 1926 door de synode van de Gereformeerde Kerken afgezet, omdat hij de ‘zintuiglijke waarneembaarheid’ van de bomen in het paradijs en het spreken van de slang in de Hof van Eden in het midden liet. Zijn afzetting had tot gevolg dat hij en zijn medestanders de ‘Gereformeerde Kerken in Nederland (in Hersteld Verband)’ stichtten, die uiteindelijk ongeveer 25 plaatselijke gemeenten telde. Het kerkgenootschap had nooit meer dan rond 7.000 leden.

Op 28 december 1927 ontstond ook in Oosterend een ‘Hersteld Verband’, met als predikant de al genoemde dr. J.J. Buskes. Hij was als medestander van dr. Geelkerken overigens niet afgezet, maar had zich zelf onttrokken aan de Gereformeerde Kerken. De Hersteld Verbanders in Oosterend bouwden een eigen kerk, die in maart 1931 in gebruik genomen werd.

De gereformeerde kerk te Oosterend (Texel).

Toen het landelijk ‘Hersteld Verband’ in 1946 werd opgeheven en zich bij de Nederlandse Hervormde kerk voegde, stond het kerkje in Oosterend leeg; het werd toen geschonken aan de nog dakloze gereformeerden in Den Burg. De kerk werd vervolgens gesloopt en alle bruikbare materialen werd naar Den Burg vervoerd, en voor de bouw van een eigen kerk gebruikt. Over recycling gesproken!

De bouw van de kerk.

Met de bouw van de kerk in Den Burg werd op 3 april 1951 een begin gemaakt door het verstrekken van de bouwopdracht aan de fa. Jb. Drijver en Zoon. Deze had voor de bouw van de kerk-met-vergaderlokalen-en pastorie aan de Elemert in Den Burg voor een bedrag van fl. 79.400 ingeschreven. Door gebruik van het bouwmateriaal uit Oosterend kon de bouwprijs beperkt worden.

Ds. A.F. Goedendorp (1922-2005) op latere leeftijd.

Op 30 juli 1951 werd door ds. A.F. Goedendorp (1922-2005) – van 1950 tot 1957 de eerste predikant van de Gereformeerde Kerk te Den Burg – de ‘eerste steen’ gelegd en op 21 februari 1952 werd de kerk onder zijn leiding in gebruik genomen. De gemeente zong toen ‘uit volle borst’ psalm 105 vers 2, begeleid door een groot harmonium. Dit instrument deed dienst tot 27 maart 1963, toen een heus pijporgel in gebruik genomen kon worden, gebouwd door de fa. Fontein & Gaal (Amsterdam/Rotterdam). Het instrument werd in 1983 gerestaureerd.

Met veel hulp van vrijwilligers uit de gemeente werd in 1975 de vergaderruimte van de kerk aanmerkelijk uitgebreid; dat was nodig door de sterke groei van het kerkelijk verenigingsleven.

De gereformeerde kerk De Poort met de pastorie.

Protestantse Gemeente.

Op 21 december 2008 werd een federatieovereenkomst getekend door de kerkenraden van de plaatselijke Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente. Dat liep op 8 mei 2011 uit op de fusie tussen beide gemeenten, waardoor de Protestantse Gemeente Den Burg ontstond. De voormalige gereformeerde kerk heette sindsdien De Poort en de hervormde kerk De Burght.  Na de sluiting van De Poort zullen de kerkdiensten gehouden worden in De Burght.