Het orgel van ‘De Poort’ te Urk

Het toekomstige orgel van de gereformeerde kerk De Poort te Urk heeft een gezicht gekregen.

Een artist’s impression van het toekomstige orgel van ‘De Poort’ te Urk (foto: Orgelcommissie van ‘De Poort’).

Van ouderling-kerkrentmeester en voorzitter van de subcommissie gebouwen van de Gereformeerde Kerk te Urk, de heer G. Barends, ontvingen we (met dank!), behalve een aantal foto’s met betrekking tot de kerk, ook een artist’s impression van het toekomstige orgel van De Poort.

Het instrument zal twee klavieren, een zelfstandig pedaal en zevenentwintig sprekende registers tellen. Het zal het tegenwoordige elektronische orgel vervangen dat weliswaar uitstekend functioneert, maar volgens de orgelcommissie bij een volle kerk met duizend gemeenteleden te zwak is. Het kleurenpalet van de orgelkast, zoals dat op de illustratie is aangegeven, is nog niet definitief.

Uitleg over het nieuwe orgel >

_________________________________

Een pijporgel voor kerkelijk centrum “De Poort” op Urk.

(Persbericht van de kerkenraad van de GKU).

Het huidige interieur nog zonder pijporgel (foto: Gereformeerde Kerk Urk).

“In 2013 nam de Gereformeerde Kerk te Urk het kerkelijk centrum De Poort in gebruik, een modern gebouw met een eigentijdse strakke vormgeving, van de hand van architect Hendrik Hagedoorn Weerstand. Bij de ingebruikname was besloten vooreerst geen pijporgel te plaatsen, om eerst het bouwvocht van het nieuwe gebouw kwijt te raken en te gaan sparen voor een pijporgel. Voorlopig werd gebruik gemaakt van een tweedehands elektronisch orgel met luidsprekers aan het orgelbalkon.

In 2019 kreeg een orgelbouwcommissie van de kerkenraad opdracht om op zoek te gaan naar een goed tweedehands pijporgel dat één op één overgeplaatst zou kunnen worden naar De Poort. Na vele beschikbare, en (op papier) geschikte orgels in zowel binnen- als buitenland te hebben bezocht, moest de commissie de conclusie trekken dat geen geschikt orgel gevonden kon worden. De
reden was onder meer dat er wel orgels uit kleine kerken beschikbaar komen omdat deze gesloten worden ten faveure van een grotere oude kerk, maar geen orgels van voldoende omvang om de gemeentezang in De Poort met 1.000 zitplekken adequaat te kunnen ondersteunen.

‘De Poort’ te Urk (foto: Gereformeerde Kerk Urk).

Soms mocht een geschikt kandidaat-orgel van het stadbestuur de stad niet verlaten waardoor dit erfgoed nu staat te verpieteren in een gesloten kerk. Soms werd een [buitenlands] orgel liever gegund aan landgenoten.

Opeens kwam er bericht van het orgelmuseum uit Elburg (link) dat zij het pijpwerk van het orgel uit de Westerkerk van Enkhuizen (link) konden aanbieden. In de Westerkerk van Enkhuizen werd in 1899 door orgelbouwer D.G. Steenkuyl een nieuw orgel in de bestaande orgelkast uit 1549 geplaatst. In 2003 werden pijpwerk, windlades, balgen, speeltafel en alles wat erbij hoorde uit de orgelkast gehaald om deze kast te laten restaureren. De kast bleek na 450 jaar verzakt en er moest flink aan de achterliggende constructie worden gesleuteld en toegevoegd, om deze historische kast te behouden. Hierdoor paste het orgel uit 1899 niet meer in de kast.

In Enkhuizen waren eerst nog plannen om een nieuw koororgel te bouwen met het pijpwerk en de overige onderdelen, maar toen ze dit plan lieten varen schonken ze alles aan het Elburgse Orgelmuseum om het te gelde te maken als donatie aan het museum. In Enkhuizen bouwde men toen een nieuw orgel in de oude kast.

Het avondmaal wordt in ‘De Poort’ sinds kort weer aan tafels voorin de kerk gevierd (foto: Gereformeerde Kerk Urk).

Bijzonder was het toen de orgelbouwcommissie er achter kwam dat de bekende Urker dirigent Frits Bode voor de Tweede Wereldoorlog (link) les kreeg op dit orgel. Ook de eigen organist en latere dirigent van Het Urker Visserskoor ‘Crescendo’ ondernam na de Tweede Wereldoorlog iedere zaterdag een bootreis naar Enkhuizen om op dit orgel les te krijgen!

En zo kon de Urker Orgelbouwcommissie ineens andere plannen gaan maken voor een pijporgel. Samen met Orgelmakerij Boogaard en adviseur Henk Verhoef werd gekeken naar de mogelijkheden.
Ook het pijpwerk dat na de restauratie van het orgel uit de eigen Bethelkerk was overgebleven werd in dit plan betrokken, zodat er een volwaardig pijporgel voor De Poort ontworpen kan worden. Door het ontbreken van een bestaande orgelkast is er nu de mogelijkheid om een nieuwe kast te maken, die past in dit moderne kerkelijk centrum.

Huisstijl van de Gereformeerde Kerk Urk.

Ook worden nieuwe klavieren, pedaal, zitbank en mechanische overbrengingen tussen toetsen en registers opgenomen. Met zelfwerkzaamheid, zoals het transport van de onderdelen, het bouwen en schilderen van de orgelkast, en het organiseren van acties, worden de kosten voor de kerk zo laag mogelijk gehouden.

Op 11 maart 2022 nam de kerkenraad het voorstel aan om dit volwaardige pijporgel in haar kerkelijk centrum De Poort te realiseren. Een orgel met straks 27 sprekende stemmen dat de gemiddeld 600 tot 700 kerkgangers bij ongeveer 125 diensten per jaar, vanaf medio 2024 optimaal zal kunnen begeleiden met het zingen tot Gods eer!”