‘De Paadwizer’ te Balk veertig jaar jong

Herdenkingsdienst op 27 november 2022.

De protestantse (voormalig gereformeerde) kerk De Paadwizer (‘De Wegwijzer’) van de Protestantse Gemeente in het Friese Balk bestaat veertig jaar. Op zondag 27 november 2022 herdenkt de gemeente dit heuglijke feit. In het voorjaar van 2023 worden verscheidene activiteiten gehouden rond het veertigjarig bestaan van de kerk.

‘De Paadwizer’ aan de Siemen de Jongstrjitte in Balk.

Op 28 oktober 1982 werd de kerk officieel in gebruik genomen, terwijl op Hervormingsdag 31 oktober 1982 de eerste kerkdienst in de De Paadwizer aan de Siemen de Jongstrjitte gehouden werd. De komende kerkdienst op 27 november markeert niet alleen de herdenking van het veertigjarig bestaan, maar ook het begin van het nieuwe kerkelijk jaar en de eerste Advent.

Een stukje geschiedenis.

De oude gereformeerde kerk te Balk (foto: Gerard Dukker).

De Gereformeerde Kerk te Balk werd op 14 april 1889 als Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende) geïnstitueerd, voortgekomen uit de landelijke kerkelijke strijd onder leiding van dr. A. Kuyper (1837-1920), die we de Doleantie zijn gaan noemen, de tweede orthodoxe uittocht uit de hervormde kerk, die in 1886 begon. In 1892 sloot de kerk van Balk zich aan bij De Gereformeerde Kerken in Nederland, die ontstond door de fusie van de Nederduitsche Gereformeerde Kerken en de Christelijke Gereformeerde Kerk uit de Afscheiding van 1834.

Het interieur van het oude kerkje aan de Gaaikemastraat (foto: Johan Groenewoud).

Het gereformeerde kerkgebouw stond aan de Gaaikemastraat. Dit werd al in de jaren ’70 eigenlijk te klein, zodat op het laatst voor de ochtenddiensten moest worden uitgeweken naar het zalencentrum De Treemter aan de Bogermanstraat, terwijl de middagdiensten in de kerk gehouden werden.

Gereformeerde kerk en pastorie te Wijckel.

De samenvoeging van De Gereformeerde Kerk te Balk en de Gereformeerde Kerk in het naburige Wijckel (per 1 januari 1983) was er de oorzaak van dat de bouw van een nieuw kerkelijk centrum in Balk in een stroomversnelling terecht kwam.

‘De Heraut’ van 9 september 1888 meldde de instituering van de Dolerende Kerk te Wijckel.

Ook de kerk van Wijckel was trouwens ontstaan vanuit de Doleantie, en wel op 29 juli 1888, nog eerder dus dan de kerk van Balk).

Balkster Courant, 3 december 1981.

De bouw van het nieuwe kerkelijk centrum aan de Siemen de Jongstrjitte verliep voorspoedig en uiteindelijk kon het nieuwe bedehuis op 28 oktober 1982 officieel in gebruik genomen worden, terwijl drie dagen later de eerste dienst plaatsvond. Het kerkgebouw kreeg de naam De Paadwizer. Het behoorlijk grote kerkelijk centrum werd echter na verloop van tijd te klein en moest daarom na dertig jaar worden uitgebreid. Er was vooral vergaderruimte te weinig. Met deze vergroting werd in 2011 begonnen en in 2013 werd de uitbreiding – onder de naam De Ferbining (De Verbinding) – in gebruik genomen.

Friesch Dagblad, november 1981.

Protestantse Gemeente.

Ondertussen waren in 2007 De Gereformeerde Kerk te Balk en Wijckel en de Hervormde Gemeente Balk gefuseerd tot de Protestantse Gemeente Balk. Ondertussen kan gerust gezegd worden dat De Paadwizer niet alleen van grote betekenis is voor de plaatselijke Protestantse Gemeente, maar ook voor het dorp en de omgeving. Allerlei activiteiten zoals concerten, vergaderingen, feesten en kunnen er worden gehouden.

Het interieur van ‘De Paadwizer’ in 2008, gefotografeerd door Andre van Dijk (foto: Reliwiki).

Tijdens de jubileumdienst is ook een fotopresentatie te zien van de bouw en van het gebruik van De Paadwizer in de loop der jaren. Medewerking aan de dienst wordt verleend door het speciaal voor dit jubileum samengesteld koor, waarin ook leden meezingen die destijds bij de opening in oktober 1982 meezongen in het koor van de Gereformeerde Jeugd Vereniging (GJV). Voorganger in de dienst op 27 november 2022 is de tegenwoordige predikant ds. Maartje Wildeman. Het orgel wordt bespeeld door Bert van der Lijn, die al jarenlang een van de vaste organisten is van De Paadwizer.