Al ver voor ds. Hendrik de Cock afscheid nam van de hervormde kerk (in oktober 1834) was het ook in vele andere hervormde gemeenten onrustig. Onvrede over de kerkelijke koers stak op veel plaatsen de kop op. Vandaar dat de Algemeene Synode van de hervormde kerk op 16 juli 1834 een schrijven stuurde ‘aan alle leeraren en kerkenraden benevens alle verdere besturen der Nederlandsche Hervormde Kerk’. Daarin werden ‘alle predikanten, en inzonderheid de jongeren onder hen, opgewekt zich te onthouden van alles wat de zuiverheid van hun belijdenis en evangelieprediking enigszins in verdenking zoude kunnen brengen’. De rust in de gemeenten moest hersteld worden.
De Christelijke Afgescheidene Gemeente van ‘Dragten’ in de Friese gemeente Smallingerland werd geïnstitueerd op 14 juni 1844 in een schuur aan de Noorderdwarsvaart, in het toenmalig uiterste oosten van het dorp. Haar eerste predikant was ds. Jakop Geerts Huiskes (1798-1848), die vanaf 1845 tot zijn overlijden de gemeente gedurende drie jaar diende. Tot de komst van Huiskes gingen predikanten uit de omgeving voor, maar vaak heeft ‘professor’ Tamme Foppes de Haan het Woord gebracht.
In de vroege Gereformeerde Kerken hebben ouderlingen soms een belangrijke rol gespeeld. Een van hen is Jitze Wiebes de Boer (1833-1907) wiens leven in dienst van de Christelijke Afgescheiden en later van de Gereformeerde Kerk stond. Over hem verscheen in het jaar van zijn overlijden (1907) een levensbericht, geschreven door zijn zoon A. de Boer te Grijpskerk.
Geboren te Kampen op 19 november 1851, gereformeerd predikant te Landsmeer 1874, Terneuzen 1881, Heerenveen 1888, Groningen A 1893, overleden te Groningen op 28 mei 1910.
1. De classis Groningen van de Gereformeerde Kerken schorste op 25 september 1944 een groot aantal kerkenraadsleden, waaronder ds. A. van der Ziel, in verband met het feit dat zij weigerden afkeuring uit te spreken over de schending van het eerder afgesproken ‘moratorium’ door ds. D. van Dijk en ds. P.K. Keizer. De classis deelde de schorsing door middel van het nu volgende mee:
De Christelijke Afgescheidene Gemeente te Marum werd op 12 april 1852 dat jaar geïnstitueerd, maar de eerste Afgescheiden kerkdienst was al op 22 februari dat jaar gehouden ‘bij D.G. Wijma aan de Kruisweg’ te Marum; de kerkgangers behoorden tot de Afgescheiden gemeenten van Grootegast, Leek en Zevenhuizen, allen woonachtig in Marum.
