Petrakerk en Aller Erf blijven open.

Al eerder berichtten we over het plan van de kerkenraad van de Protestantse Gemeente te Veenendaal om twee kerkgebouwen te sluiten. Op 22 februari 2017 werd bekend gemaakt welke kerkgebouwen gesloten worden en welke open blijven. Rond de zomer van 2019 worden het voormalig hervormde (nu protestantse) kerkgebouw Sola Fide aan de Eikenlaan (uit 1950) en De Goede Reede aan de Vondellaan, (in 1985 door gereformeerden en hervormden gezamenlijk gebouwd als S.O.W.-kerk), gesloten.

Het kerksluitingsbesluit werd tijdens een speciaal belegde gemeentevergadering op 22 februari 2017 in het kerkgebouw De Goede Reede aan de gemeenteleden meegedeeld.

De van oorsprong gereformeerde Petrakerk aan de Kerkewijk in het centrum van Veenendaal en de gezamenlijk als S.O.W.-kerk gebouwde wijkkerk Aller Erf aan het Ronde Erf in het noordoosten van Veenendaal blijven open. Het ledental van de Protestantse Gemeente Veenendaal loopt gestaag terug. Voorzitter D. Niezing van de Protestantse Gemeente deelde in een interview aan De Gelderlander mee dat de kerksluitingen het gevolg zijn van het feit dat het aantal oudere leden terugloopt en dat aanwas van jongere leden uitblijft. Hij noemde de gemeentevergadering ‘een lastige avond met een moeilijke boodschap, die toch in een goede sfeer verliep’. Onder het motto PGV Vitaal is begonnen aan het samensmelten van de vier betrokken wijkgemeenten. Volgens de heer Niezing is het uitgangspunt dat mensen vóór stenen gaan; de predikantsplaatsen zouden behouden blijven.

In een interview met het Reformatorisch Dagblad deelde de heer Niezing mee dat de kerkenraad opzettelijk gekozen heeft voor twee kerksluitingen. ‘Anders zouden we mogelijk over een paar jaar opnieuw zo’n pijnlijk proces door moeten. Een gemeente met twee kerkgebouwen is toekomstbestendig. De sluiting van twee kerken brengt [door de herindeling van de wijken] de hele gemeente in beweging en kan, mits goed begeleid, ook nieuw elan brengen en de teruggang in het kerkbezoek keren’.

Teruggang ledental.

Telden de Gereformeerde Kerk te Veenendaal en de Hervormde gemeente Sola Fide in 2003 volgens onze gegevens samen nog ruim 10.630 leden, in 2015 telde deze per 1 februari 2011 gefuseerde Protestantse Gemeente  nog 6.150 zielen (overigens bestaat in Veenendaal ook nog een zelfstandige PKN-Hervormde Gemeente met in 2015 ongeveer 10.800 leden).

Het ontstaan van de gereformeerde Petrakerk.

In Veenendaal vond in 1836 de Afscheiding plaats; over de precieze ontstaansdatum van deze kleine Christelijke Afgescheidene Gemeente bestaat geen duidelijkheid. Wel is zeker dat deze gemeente in 1892 als ‘Christelijke Gereformeerde Gemeente’ meeging met de landelijke fusie tussen de  ‘Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland’ en de ‘Nederduitsche Gereformeerde Kerken (doleerende)’, die sindsdien de naam ‘Gereformeerde Kerken in Nederland’ voerden. In Veenendaal heette de Chr. Gereformeerde Gemeente sindsdien ‘Gereformeerde Kerk A’ en de Dolerende Kerk ‘Gereformeerde Kerk B’. Per 19 december 1896 trad het grootste deel van deze Veenendaalse gemeente echter uit de Gereformeerde Kerk als ‘voortgezette Christelijke Gereformeerde Gemeente’ , doordat bezwaren bestonden tegen de fusie met de Dolerenden.

De Dolerende kerk, de Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende) ontstond in Veenendaal op 7 november 1887. Nog hetzelfde jaar bouwden de Dolerenden een kerk op de hoek van de Kanaalweg en de Kerkewijk; deze werd Brugkerk genoemd.

Op 19 december 1896 werd de plaatselijke fusie tussen A en B tot ‘Gereformeerde Kerk’ definitief, zij het dat zich daarbij vanuit het restant van de Gereformeerde Kerk A slechts weinig gemeenteleden aansloten. In 1913 vertrok onder leiding van ds. W. den Hengst (1859-1927) ook nog een behoorlijk aantal leden uit de plaatselijke Gereformeerde Kerk, als uitvloeisel van een jarenlange procedure over bezwaren tegen de door die predikant verkondigde leer. Ze sloten zich aan bij het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten.

Groei.

De Gereformeerde Kerk groeide echter ondanks alles gestaag en halverwege de twintigste eeuw was sprake van de noodzaak te komen tot de bouw van een tweede kerk. Men kocht daarvoor in 1947 alvast een stuk grond op de hoek van de Dennenlaan met de Kerkewijk. Na langdurige onderhandelingen kon dat perceel voor fl. 7 per m² verkregen worden. De realisering van de plannen nam echter jaren in beslag; in de Brugkerk werden na verloop van tijd dubbele diensten gehouden. Omdat de kerkenraad het vermeerderen van het aantal vergaderlokaliteiten voor verenigingen van groot belang vond werd in 1953 op het aangekochte stuk grond eerst het verenigingsgebouw Het Trefpunt gebouwd, dat in september 1953 gebruik genomen werd.

Tijdens de ambtsperiode van ds. J. Overduin (1902-1983), die van 1953 tot zijn emeritaat in 1964 gereformeerd predikant van Veenendaal was, werden de plannen voor de kerkbouw weer uit de ijskast gehaald en kon in juni 1960 op de hoek van de Kerkewijk met de Dennenlaan de Petrakerk gebouwd worden.

Vanaf rond 1970 werd de samenwerking tussen de Gereformeerde Kerk en de hervormde deelgemeente Sola Fide steeds hechter. Na verloop van tijd werd zelfs gesproken over samengaan. De protestantse gemeente in wording had toen de beschikking over vijf kerkgebouwen. Het werd noodzakelijk geacht een van deze kerken af te stoten. De keuze – die in 2004 gerealiseerd werd – viel op de eerder genoemde Brugkerk, die in 1887 door de Dolerenden was gebouwd.  In 2007 werd deze kerk in gebruik genomen door de Hersteld Hervormde Gemeente.

De fusie van de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente Sola Fide, vond per 1 februari 2011 plaats.

De Goede Reede.

Veenendaal-West groeide in de jaren ’80 van de vorige eeuw snel. Plannen  werden gemaakt om ook daar een kerkgelegenheid voor de gereformeerden en de hervormden van Sola Fide te realiseren.  In die tijd stond aan de huidige Goede Reede een houten noodgebouwtje, dat in gebruik was bij de hervormde Bondsgemeente. Het stond op de plek waar later het gebouw De Rederijkers neergezet werd. Maar omdat zij een nieuwe kerk bouwden aan de Goudvink (de Westerkerk), kwam het noodgebouwtje vrij. Een eindje verderop kreeg men ook de beschikking over het gebouwtje dat Het Haventje genoemd werd.

Op 1 december 1984 werd door de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente Sola Fide in het noodgebouwtje de eerste gezamenlijke kerkdienst gehouden. In Het Haventje kwamen onder meer de kinderen voor de kindernevendiensten samen. Een flinke stoot voor de samenwerking tussen de gereformeerden en de hervormden van Sola Fide werd gegeven door de beide predikanten die destijds aan die kerken verbonden waren: ds. Hein van Bottenburg  (gereformeerd) en ds. Piet Warners van Sola Fide (samen werden ze Piet Hein genoemd).

Op hun initiatief ontstonden plannen om gezamenlijk een Samen-op-Weg-kerk te bouwen. Na het vertrek van beide predikanten gingen de SoW-activiteiten door en kon op 10 april 1992 de eerste paal geslagen worden voor de nieuwe kerk aan de Vondellaan. De beide predikanten, Alma (hervormd) en Offringa (gereformeerd) namen die taak op zich. Op zaterdag 19 december 1992 ‘was de grote dag van de verhuizing’. De nieuwe kerk met de naam De Goede Reede werd aan de SoW-kerkenraad overgedragen. Op zondag 20 december 1992 werd de eerste dienst gehouden.

Aller Erf.

Ook de rond 2013 in gebruik genomen Wijkkerk Aller Erf werd gezamenlijk door gereformeerden en hervormden in het noordoosten van Veenendaal gebouwd.

Bronnen en literatuur onder meer:

J. van Barneveld, H. Diepeveen, Uit de geschiedenis van de hervormde gemeente van Veenendaal. Veenendaal, 1984

J.W. Boelens e.a., Tot tijd en wijle… 1887-1987. Een eeuw gereformeerd in Veenendaal, Veenendaal, 1987

A. Hoogewerf e.a., Verhalen, ervaringen gedachten bij 40 jaar Petrakerk Veenendaal. Veenendaal, 2000

A. van Laar e.a., Op … naar wat komt! Veenendaal, g.j.

Kerkelijke websites

© 2017. GereformeerdeKerken.info