Gereformeerde Petrakerk Urk gerenoveerd

De steigers kunnen verdwijnen.

Zowel het interieur als het exterieur van de gereformeerde Petrakerk te Urk hebben vanaf maart 2017 een grondige verbouwing en renovatie ondergaan. Het werk is nu vrijwel afgerond.

De Petrakerk te Urk, die in juli 1955 in gebruik genomen werd en in sinds maart 2017 gerenoveerd werd.

De kerk had volgens het College van Kerkrentmeesters en de ‘Commissie van Gebouwen’ van de Gereformeerde Kerk te Urk veel achterstallig onderhoud, waardoor renovatie noodzakelijk was geworden. Van de gelegenheid om met de plannenmakers van gedachten te wisselen werd in de voorgaande periode goed gebruik gemaakt. Aan de hand van het daarna opgestelde plan werden de werkzaamheden vervolgens uitgevoerd. Momenteel wordt nog gewerkt aan een onderhoudsbeurt van het orgel.

De Petrakerk.

In de jaren ’30 van de vorige eeuw werd in de voormalige Zuiderzee druk gewerkt aan de aanleg van nieuw land! Dat trok uit allerlei delen van het land uiteraard talloze arbeiders. Daarom plaatste het Nederlands Werkliedenverbond ‘Patrimonium’ in mei 1938 een recreatiegebouw op het toen al opgespoten nieuwe land, het ‘klein Klif’, de westelijke punt van het dorp Urk. Het diende ‘voor ontspanning en ontwikkeling’ van de meer dan tweehonderd dijkwerkers die daar ten behoeve van de inpoldering te werk gesteld waren. In het houten Gebouw Patrimonium werden vanaf juli dat jaar ook kerkdiensten gehouden: de eerste dienst werd geleid door de Urker gereformeerde predikant ds. P. Homburg (1902-1984).

Gebouw Patrimonium, waar sinds 1938 kerkdiensten gehouden werden, dat in 1947 verplaatst en vergroot werd en tot 1955 als Noorderkerk dienst deed.

Ook benoemde de kerkenraad van de groeiende Gereformeerde Kerk van Urk een hulpprediker, kandidaat K.S.G. Zijlstra (1909-1974), die rond gebouw Patrimonium zijn (evangelisatie-) werkterrein had. Daar hield hij op 31 oktober 1938 zijn eerste dienst. Van zijn evangelisatiewerk gaf hij regelmatig verslag aan de door de generale synode benoemde Deputaten voor de arbeid onder de Zuiderzeewerkers. Behalve kerkdiensten hield hij ook zgn. ‘woensdagavondsamenkomsten’, bezocht hij keten op de dijk en schepen op zee en ook werd aan lectuurverspreiding gedaan. In zijn boekje ‘Gereformeerde Kerk Urk in de twintigste eeuw’ schetst Tromp de Vries de gebeurtenissen rond het gebouw Patrimonium, waaruit duidelijk wordt dat kandidaat Zijlstra het er niet makkelijk had. Hij vertrok in 1942 naar Blokzijl.

Ds. K.S.G. Zijlstra (1909-1974) op latere leeftijd.

In 1947 werd ‘gebouw Patrimonium’ verplaatst naar wat nu de tuin van de Petrakerk is. Ook werd het toen vernieuwd en kon het op 20 maart 1949 weer in gebruik genomen worden, met als nieuwe naam ‘Noorderkerk’. Het aantal zitplaatsen was opgeschroefd van 240 naar 320.

Ondertussen breidde niet alleen Urk, maar ook de Gereformeerde Kerk te plaatse snel uit. De Noorderkerk werd te klein en bovendien moest er eigenlijk nodig groot onderhoud plaatsvinden. Vandaar dat de kerkenraad besloot naast de Noorderkerk een nieuwe, grote kerk te bouwen naar een ontwerp van architect F. van der Laan uit Delfzijl. De eerste steen voor de nieuwe kerk werd op 28 augustus 1954 gelegd.

Op 28 augustus 1954 werd de eerste steen voor de Petrakerk gelegd.

De kerk, die de naam Petrakerk kreeg, werd op zaterdag 16 juli 1955 officieel in gebruik genomen en de dag daarop werd de eerste kerkdienst gehouden. De Petrakerk telde meteen al 850 zitplaatsen, maar door uitschuifbanken kon het zitplaatsenbestand met nog eens 160 worden uitgebreid. De Noorderkerk werd toen afgebroken en verkocht naar Hattem. Tijdens de bouw van de Petrakerk kon gelukkig nog een foto gemaakt worden van de noodkerk en de nieuwe kerk-in-aanbouw.

Tijdens de bouw van de Petrakerk. Op de voorgrond de Noorderkerk.

In de jaren 1983 tot 1985 werd de Petrakerk in fasen gerestaureerd en in 1991 werd het interieur opnieuw geschilderd.

Sinds 2004 behoort ook de Gereformeerde Kerk te Urk  tot de Protestantse Kerk in Nederland, maar dat ging niet zonder kleerscheuren: de Urker Gereformeerde Kerk verloor toen ongeveer achthonderd leden die het met de vorming van de Protestantse Kerk niet eens waren (een van de redenen waarom de Petrakerk tegenwoordig nog over ongeveer 600 zitplaatsen beschikt: de banken onder de galerijen werden weggehaald en omgevormd tot ontmoetingsruimte). Gelukkig was de aanvankelijk gevreesde afstoting van de Petrakerk, ongeveer tien jaar geleden, niet nodig. Het ledental groeit tegenwoordig weer, zo verklaarde een kerkenraadslid tegenover het Reformatorisch Dagblad.

De ledentallen van de Gereformeerde Kerk te Urk tussen 1995 en 2015 (bron: Jaaboeken GKN en PKN).

Bronnen:

J. Brons, Licht en schaduw van het Urker kerkelijk leven. Kleine kerkgeschiedenis van Urk. Urk, 2013

F.W. Kramer, Gereformeerde Kerk Urk op de tweesprong. Een bezinning, Urk, 2005

Tromp de Vries, Gereformeerde Kerk Urk in de twintigste eeuw. Urk, 2012