In het Centraal Weekblad van 17 januari 1959 troffen wij onder meer de volgende korte nieuwsberichten aan uit allerlei plaatselijke Gereformeerde Kerken in Nederland. We voegden hier en daar tussen [] opmerkingen en/of verduidelijkingen toe. Ook de foto’s zijn door de redactie toegevoegd.
“Geen gezinsbanken meer in Zoetermeer.
In verband met de voortdurende groei van de gemeente was het de kerkenraad in Zoetermeer niet mogelijk vast te houden aan het systeem van de gezinsbanken, als zitplaatsenregeling voor de eredienst. Anderzijds voelde men ook deze regeling, die in feite geen regeling is, namelijk alle zitplaatsen vrij, al evenzeer als een groot bezwaar. Er werd nu een soort compromis gevonden.
Alle gezinshoofden krijgen een vaste plaats, welke wordt aangeduid met een plastic etuitje (met de naam van het gezinshoofd), dat op de bank wordt bevestigd. In de lange banken in het kerkgebouw komen er zo drie naamkaartjes, in de korte banken twee. De bedoeling is dat, zolang het rode lampje niet brandt, deze plaatsen niet mogen worden bezet. Wanneer men dus bijtijds ter kerke komt, vindt men zijn plaats gereserveerd, terwijl enkele plaatsen voor de gezinsleden zeker ook nog wel disponibel zullen zijn. Zodra het rode lampje aangaat, zijn alle plaatsen vrij. De broeders waren het er over eens dat het geen ideale regeling is, maar niemand wist een betere oplossing. Uiteraard krijgen wel alle invaliden, doven en ouden een vaste plaats.
Het ene offer te Nijmegen.
Met ingang van dit jaar [1959] heeft ook de kerk van Nijmegen zich geschaard in de rij van gemeenten die per kerkdienst het zogenaamde ‘ene offer’ van de kerkgangers vragen, in plaats van drie of vier collecten.
De kerkenraad was van oordeel dat door de vele collecten het idee van een werkelijk óffer geweld werd aangedaan en dat, hoewel de verschraling van het geestelijke leven niet is tegen te gaan met een nieuwe liturgie, het brengen van één dankoffer liturgisch veel meer tot zijn recht komt dan het houden van een aantal collecten. De kerkenraad verwacht van het nieuwe systeem dan ook een verrijking van de eredienst.
Definitieve grens.
De Gereformeerde Kerken van Amstelveen en van Nieuwer-Amstel-Noord hebben overeenstemming bereikt over een herziening van de grens tussen het territoir van beide gemeenten. Hierdoor gaan enkele gezinnen, hoewel zij blijven wonen waar zij tot nu toe woonden, ‘verhuizen’ naar een andere kerk. Maar er wordt niets dwingend opgelegd. Wanneer men er de voorkeur aan geeft te blijven bij de kerk waarbij men tot nu toe behoorde, dan is dat toegestaan. Wel moeten natuurlijk nieuw-ingekomenen zich houden aan de thans vastgestelde grens.
Verdergaande decentralisatie in Scheveningen.
Om een betere werkwijze en bearbeiding van de gemeente mogelijk te maken heeft de kerkenraad van Scheveningen, op voorstel van een daartoe benoemde commissie, een aantal maatregelen getroffen. Enige tijd geleden was al iets soortgelijks ondernomen, door een zekere decentralisatie waarbij het zwaartepunt enigermate werd verlegd van het geheel naar de delen (wijken en wijkraden), maar veel was hiervan nog niet terecht gekomen.
De thans getroffen maatregelen komen neer op een verdergaande decentralisatie en een herziening van de wijkindeling. De wijkraden krijgen meer bevoegdheden en de massaliteit van de grote kerkenraadsvergadering wordt doorbroken door de instelling van een zogenaamde centrale kerkenraad, samengesteld uit afgevaardigden van de wijkraden. De brede kerkenraad hoeft nu alleen nog maar samen te komen in enkele zeer bijzondere gevallen.
De kerkenraad hoopt dat door één en ander een grotere zelfstandigheid van de wijken zal ontstaan, zonder dat de eenheid der gemeente gebroken wordt. Men meende niet tot splitsing in twee of meer gemeenten te moeten overgaan, omdat er dan vrijwel geen ‘weg terug’ meer mogelijk is. En dit laatste wilden de commissie en de kerkenraad toch wel graag achter de hand houden, in verband met een onzekere toekomst.
De gemeente blijft namelijk voortdurend in zielental dalen. Dit zielental heeft reeds een top gekend van 8.000, maar op het ogenblik komt het nauwelijks boven de 7.300 uit. Behalve in Duttendel, bij de Pompstationweg, wordt in de gemeente Scheveningen ook zo goed als niet gebouwd. Jonge gezinnen trekken naar Moerwijk, Loosduinen, Voorburg en Rijswijk en er komen maar weinig gezinnen voor de in de plaats. Daarom wilden de broeders vooralsnog graag grote voorzichtigheid betrachten, mede gelet op de saneringsplannen van de burgerlijke gemeente wat betreft oud-Scheveningen.
Topjaar ’s-Gravenhage-Loosduinen.
Voor de kerk van ’s-Gravenhage-Loosduinen – die waarlijk wel weet wat snelle groei betekent – is 1958 een topjaar geweest. Het zielental vermeerderde namelijk met rond 800 belijdende- en doopleden en kwam daardoor op 6.635. Vermoedelijk zal dit wel een landelijk record zijn. Tien jaar geleden was het zielental van deze kerk nog maar 3.309. In tien jaar tijd is het nu dus verdubbeld. En nog is het eind van deze formidabele groei niet in zicht. Er wordt nog steeds gebouwd en dat betekent dus ook in de toekomst vestiging van nieuwe gezinnen.
De grote stadskernen.
Een commissie, bestaande uit een drietal vertegenwoordigers van de classes Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, heeft een rapport opgesteld met richtlijnen voor de grote-stadskernen die het massale van hun kerk willen doorbreken, zonder tot algehele splitsing over te gaan. In de kerkenraad van ’s-Gravenhage-Loosduinen is het rapport reeds ter sprake geweest. Deze kerkenraad koestert plannen om in de nabije toekomst de voortdurende groei tegen te gaan door splitsing. Omdat deze plannen door het rapport niet worden doorkruist, konden de broeders met een vrij korte bespreking ervan volstaan.
Toekomstplannen in Wateringen.
‘Beginnende aan de ingekomen stukken’, zo schrijft de kerkenraadsvergadering van Wateringen, ‘blijkt dat er heel wat steunaanvragen [van andere kerken in het land] bij zijn. We krijgen wel eens de indruk dat men gedachte is, dat Wateringen een gemeente is, rijk aan briefjes van tien-, honderd- en duizend gulden. Mógelijk wel. Wij hopen maar dat het waar is, want gezien de grote plannen zal er in de naaste toekomst wel vraag naar genoemde bankbiljetten zijn’.
[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info – De Gereformeerde Kerk te Wateringen werd op 5 december 1909 geïnstitueerd. In 1911 werd het eerste kerkgebouw aan de Heulweg in gebruik genomen, na aanvankelijk in een lokaal van de openbare school te hebben gekerkt. Na verloop van tijd bleek dat het kerkgebouw aan de Heulweg te klein werd. Uitbreiding op dezelfde plaats was niet mogelijk zodat besloten werd in het Hofpark een nieuwe kerk te bouwen, die op 20 maart 1963 in gebruik genomen werd. Door de jaren heen is het gebouw nog uitgebreid met een aantal zaaltjes. In 2010 besloot de kerkelijke gemeente de naam van de kerk te wijzigen in Protestantse kerk ‘de Lichtbron’.]
Nieuw orgel voor Boechout.
De kerk van Boechout (België) heeft een nieuw orgel in gebruik mogen nemen, hetgeen uiteraard een verblijdende dag voor de gemeente was. Vanaf 1955 heeft men zich in Boechout moeten behelpen met een twee-klaviers harmonium met pedaal, dat door de kerk van Antwerpen was afgestaan. Het instrument, dat al meer dan een halve eeuw oud was, vertoonde evenwel hoe langer hoe meer de kentekenen van deze ouderdom. Na rijp beraad is nu de keus gevallen op een elektronisch orgel, gebouwd door Hubert Verheyen te Mariaburg-Antwerpen. Het heeft één manuaal van vijf octaven en een pedaal van één octaaf.
Subsidie aangevraagd door Zutphen.
De kerkenraad in Zutphen heeft zich uitvoerig beziggehouden met de vraag of eventuele subsidie door de overheid voor kerkbouw kan worden aanvaard of niet. Een daartoe benoemde commissie bracht hierover rapport uit. Bijna alle broeders van de raad waren het er over eens, na pro en contra te hebben overwogen, dat er geen bezwaren bestaan. Daarom werd besloten subsidie aan te vragen.
Gemeente Schiedam heeft ’t zelf in de hand.
De gemeente van Schiedam ziet zich voor de noodzaak geplaatst binnen afzienbare tijd twee nieuwe kerken te bouwen, een Zuiderkerk en een Nieuwlandkerk. Wanneer met de bouw hiervan begonnen kan worden heeft de gemeente geheel zelf in de hand. De kerkenraad heeft een plan opgesteld volgens hetwelk ieder jaar uit de gewone inkomsten fl. 50.000 in het bouwfonds wordt gestort. Uiteraard is dit nog niet voldoende, en daarom wordt nog een vierjaarlijkse actie gevoerd die in totaal fl. 200.000 ofwel fl. 50.000 per jaar zal moeten opbrengen, willen de plannen doorgang kunnen vinden.
Als de gemeente inderdaad voor dit bedrag intekent, en als blijkt dat de bedragen ook volgens plan geleidelijk binnenkomen, dan zal met ingang van 1960 met de bouw van de Zuiderkerk begonnen worden, waarna in oktober 1961 de bouw van de Nieuwlandkerk ter hand genomen zal kunnen worden. Wanneer evenwel vele gemeenteleden hun deel voor de vierjaarlijkse actie niet in termijnen, maar geheel direct betalen, zodat het grootste deel van de vereiste twee ton al in de eerste maanden van 1959 binnenkomt, dan zal zowel met de Zuider- als met de Nieuwlandkerk eerder kunnen worden begonnen.
[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info – In 1960 werd De Goede Haven (ook Zuiderkerk genoemd) aan de Westfrankelandsedijk 1 in gebruik genomen. Deze kerk werd gebouwd onder architectuur van Swaneveld en Goslinga, maar werd in 1972 al weer buiten gebruik gesteld en omgebouwd tot Provinciale Bibliotheek.
In de Albardastraat 67 werd in de Nieuwlandwijk overeenkomstig de plannen van dezelfde architecten, Swaneveld en Goslinga, de Magnalia Deïkerk gebouwd (hierboven Nieuwlandkerk genoemd). De kerk werd in 1963 in gebruik genomen en in 2011 buiten gebruik gesteld.
We komen later terug op het wel en wee van deze twee kerkgebouwen.]
Kostverloren weer in gebruik in Spakenburg.
In Bunschoten-Spakenburg heeft de gemeente haar verenigingsgebouw Kostverloren, na restauratie, weer in gebruik mogen nemen. De voorzitter van de Commissie van Beheer, de heer H. Koelewijn Wzn., droeg het vernieuwde gebouw over aan de kerkenraad. Mej. T. van der Kolk bood namens het Verjaardagfonds verschillende geschenken aan, waaronder portretten van alle predikanten, die de kerk van Bunschoten-Spakenburg in het verleden hebben gediend. In het gebouw werden tijdelijk ook kerkdiensten gehouden.
Eerste Steen te Leeuwarden.
Ds. H. de Wit heeft in Leeuwarden de eerste steen gemetseld van het centrum dat voor de gemeente wordt gebouwd. In een toespraak wees ds. De Wit op de actualiteit van het centrum in het zich snel uitbreidende stadsdeel van Leeuwarden. Voorts werd nog het woord gevoerd door ds. H. van Benthem [1925-1977], praeses van de kerkenraad en door architect D. Witteveen.
[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info – Het gaat hier om het kerkcentrum Fenix aan de Valeriusstraat, dat als tweede kerk in de wijk Leeuwarden-Centrum werd gebouwd, als aanvulling op de monumentale Pelikaankerk aan de Pelikaanstraat. De Fenix is overigens in 2012 buiten gebruik gesteld]
Nieuwe pastorie in Enter.
De kerkenraad van de kerk in Enter heeft besloten tot de bouw van een nieuwe pastorie. Een schets die ter tafel was op de desbetreffende kerkenraadsbijeenkomst kon, op enkele wijzigingen na, de goedkeuring van de broeders wegdragen, zodat de architect opdracht kon worden verleend voor het maken van een tekening die op een nader te bepalen gelegenheid aan de gemeente ter kennisneming zal worden voorgelegd. De raad besloot voorts dat, als inderdaad tot nieuwbouw wordt overgegaan, de oude pastorie voor afbraak zal worden verkocht”.
[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info –
Omstreeks 1912 werd besloten een nieuwe pastorie te bouwen, die in 1914 gereed was. Ds. M.B. Parlevliet (1873-1961) met zijn gezin waren de eerste bewoners. Ondertussen was het oude kerkje uit 1851 aan de Dorpsstraat te klein geworden; een stuk grond achter de pastorie aan de Rijssenseweg werd aangekocht. Op woensdag 13 mei 1927 werd de eerste steen voor de nieuwe kerk gelegd door ds. Parlevliet en ouderling Hendrikus Getkate, en op 2 november 1927 kon de kerk in gebruik genomen worden.
De oude pastorie uit 1914 werd in 1958 afgebroken en in 1959 werd op dezelfde plaats een nieuwe pastorie gebouwd. In 2002 bleek ook deze niet langer aan de eisen des tijds te voldoen en werd besloten een geheel nieuwe predikantswoning te bouwen. Het opschrift: “Pax Intrantibus”, destijds door ds. W.S. Schenk [1909-1984] voorgesteld is gehandhaafd en betekent Vrede hem die hier binnentreedt.]
Bron:
Centraal Weekblad ten dienste van de Gereformeerde Kerken in Nederland. 7e jrg. nr. 2, 17 januari 1959