“Open Brief” aan de scriba van de Protestantse Kerk

Drs. S.E. Scheepstra: “Plaatsvervangend belijden werkt niet”.

Mevr. drs. S.E. Scheepstra, bestuurslid van de Stichting Herinnering LO-LKP – de bekendste (van oorsprong gereformeerde) organisatie voor hulp aan onderduikers in de Tweede Wereldoorlog – heeft in een schrijven aan ds. R. de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), kritiek geuit op diens uitspraken in een interview in dagblad Trouw van 28 november 2020, over de op 8 november 2020 uitgesproken ‘schuldbelijdenis’ betreffende de Jodenvervolging.

In een schrijven van 3 december 2020 – dat nu op deze website gepubliceerd wordt – merkt drs. Scheepstra onder meer op, dat het willen afleggen van een schuldbelijdenis ten aanzien van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog faliekant onjuist geweest is, ‘omdat plaatsvervangend belijden niet werkt’, daar ‘belijden’ iemands eigen identiteit betreft. ‘Op dat punt ging het mis, zowel naar mensen van nu, die zich er niet in herkennen, als naar mensen van toen, die  hiermee postuum schuldig werden verklaard’.

Ook heeft drs. Scheepstra onder meer kritiek op de uitspraak van ds. De Reuver dat ‘er na de oorlog in gereformeerde kringen een grote identificatie geweest is met het verzet’. Volgens drs. Scheepstra ontstond die identificatie niet pas na de oorlog, die berustte op verzet vanuit die kerken tijdens de oorlog zelf.

Ook vraagt drs. Scheepstra zich af wat gesprekken met het verzet achteraf voor zin hebben als gesprekken vooraf volgens ds. De Reuver ‘niets of nauwelijks iets’ aan de schuldbelijdenis veranderd zouden hebben. Drs. Scheepstra concludeert in haar schrijven dat niet het Joodse leed, maar de fixatie op de eigen behoefte aan een publiekelijk ‘schuld belijden’ de primaire drijfveer geweest is voor de op 8 november jl. uitgesproken ‘schuldbelijdenis’.

Eerdere oproep aan moderamen van PKN-synode.

Drs. Scheepstra – oud-universitair docent Judaica aan de Theologische Universiteit te Kampen – deed, kort voordat de ‘schuldbelijdenis’ zou worden uitgesproken, in een schrijven van 2 november 2020 een dringend beroep op het moderamen van de PKN-synode om de voorgenomen ‘schuldbelijdenis’ niet uit te spreken. ‘Het is met een schrijnend gevoel van vervreemding dat ik kennis neem van de berichtgeving over uw voornemen om op 8 november namens ons PKN-kerkverband schuld te belijden voor anti-judaisme en tekort schieten van de christelijke traditie door de eeuwen heen en het nalatig zijn in WO2’.

Drs. Scheepstra vroeg zich in dit schrijven onder meer af waar en wanneer het moderamen over het uitspreken van de schuldbelijdenis met de eigen kerkelijke achterban overlegd had. ‘Kerkleden namens wie ‘schuld beleden’ gaat worden weten nergens van. Dat feit alleen al maakt het volstrekt ongeloofwaardig dat zij hierbij vertegenwoordigd zouden worden’, aldus drs. Scheepstra in haar schrijven van 2 november aan het moderamen van de synode.

De kritiek op het uitspreken van de ‘schuldbelijdenis’ houdt overigens ook in de pers aan, getuige een stuk dat gepubliceerd werd in dagblad Trouw van 3 december 2020.

© 2020. GereformeerdeKerken.info