“Ook zo’n bult stenen kan emotie teweegbrengen”

Jubileumdienst in 50-jarige ‘Fonteinkerk’ te Dokkum.

Op zondagochtend 22 mei 2022 werd in de goed gevulde protestantse (voormalig gereformeerde) kerk De Fontein in Dokkum een jubileumdienst gehouden in verband met het vijftigjarig bestaan van dit (met sluiting bedreigde) kerkgebouw.

‘De Fontein’ te Dokkum (foto: Reliwiki, Alie Stok-Britting).

De voorgangers in de dienst waren ds. J.P. (Hans) Oosterhoff en ds. H.F. (Herman) de Vries. Aan de dienst werkten mee het koor Joy for People (dat ook een halve eeuw bestaat en ter gelegenheid daarvan een oorkonde kreeg uitgereikt), en organist Arie Goud. Het intochtslied was psalm 84 vers 1 en 3, ‘Hoe goed, hoe lieflijk is mij Heer het huis waar Gij Uw naam en eer hebt laten wonen’.

De geschiedenis van De Fontein.

Namens de kerkenraad werd (in het Fries) verteld over de geschiedenis van De Fontein.

“Op 9 juni 1969 nam de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Dokkum het besluit om naast de bestaande Ooster- en Noorderkerk een nieuwe kerk te bouwen voor de groeiende gemeente; de kerken puilden uit. Zelfs was er even overleg met de rooms-katholieke parochie om bij de kerkbouw samen te werken, maar dat ging niet door. De kloof Rome-Reformatie speelde daarbij een grote rol. Op 9 december 1970 werden de eerste palen van een nieuw gemeentecentrum de grond in geslagen en de officiële ingebruikneming vond plaats op …. 1972 met daarbij een week vol feestelijke activiteiten”.

‘De Fontein’ zat vol. Voor de preek gingen de tieners naar hun eigen onderkomen om hun bijbelquiz te houden; de kleine kinderen hielden een speurtocht in de omgeving van de kerk. Later in de dienst vertelden de kinderen wat ze tijdens de speurtocht gevonden hadden.

Verteld werd over de veranderingen die in de loop der jaren aan het kerkgebouw plaatsvonden: in 1991 werd groot onderhoud gepleegd aan toren, dak en orgel. Rond 2000 kreeg het mooie Reil-orgel uit de in 1999 gesloten Noorderkerk een nieuw leven in De Fontein, terwijl in 2004 een nieuwe keuken en een toiletgroep werden aangebracht en in 2008 een nieuwe berging werd gebouwd. Tussen 2010 en 2012 werd de kerkzaal heringericht met een nieuw liturgisch centrum. In 2015 werd een nieuwe vloer gelegd en kwamen er nieuwe stoelen in de kerk.

De Fontein was in de afgelopen jaren een belangrijke plaats voor de erediensten en andere (ook maatschappelijke) activiteiten. De Generale Synode van de Gereformeerde Kerken vergaderde er op 3 mei 1989. Op 4 oktober 1983 zou minister-president Ruud Lubbers in De Fontein spreken, maar er kwam een bommelding binnen. De zeshonderd aanwezigen werden toen in de Oosterkerk opgevangen, waar uiteindelijk ook Lubbers’ toespraak gehouden werd. De ‘bom’ bleek zoiets als een lege spuitbus te zijn.

“Intussen zijn we in die vijftig jaar in een heel andere situatie beland. We werden onderdeel van de Protestantse Kerk en sinds 2020 zijn we in Dokkum één Protestantse Gemeente, terwijl het ledental terugloopt, net als het aantal kerkgangers. En ons hangt bovendien nog ‘een besluit’ boven het hoofd. Maar gelukkig kunnen we het jubileum vieren, al weten we niet wat de toekomst gaat brengen. Maar De Fontein is een gemeenschap bijeengebracht door Christus, en daarmee kunnen we verder”.

Vijfentwintig jaar koster.

Namens het College van Kerkrentmeesters kreeg mevrouw Maaike Holwerda het zilveren draaginsigne opgespeld. Zij was vijfentwintig jaar koster, eerst van de gereformeerde Oosterkerk, later van De Fontein en nog later werd ze koster-beheerder van alle protestantse kerkgebouwen in Dokkum.

Zicht op het liturgisch centrum.

De overdenking.

De Schriftlezingen waren uit 1 Koningen 8 vers 27 tot 30 en uit Openbaring 21.

“Salomo vraagt zich af of God werkelijk bij de mensen wil wonen. Het blijft een waagstuk om voor God een huis van hout en steen te willen bouwen. Was een tent niet goed genoeg? Zoals in de woestijntijd, toen God in een tent woonde en Hij het volk voorging naar steeds weer nieuwe verten? Zo’n God kun je toch niet opsluiten in een tempel of in een statische liturgie, waar godsdienst zo makkelijk tot een alibi wordt, een uiterlijke vorm, om onrecht goed te praten en mensen klein te houden? Het is altijd gevaarlijk om God naar beneden te willen halen en vast te leggen in een bepaalde vorm. Zelfs de hoogste hemel kan God niet bevatten. En zou ik dan een huis voor God bouwen?”

God wil bij de mensen wonen.

“En toch wil God bij de mensen wonen. Er mag een plek zijn, een symbool, waar dat wonen van God bij de mensen zichtbaar en tastbaar wordt. Waar we God in Zijn Woord en in liederen kunnen ontmoeten. In gemeentevergaderingen spraken we nogal eens over het investeren in mensen en níet in stenen. Maar het ligt genuanceerder. Ook zo’n bult stenen kan veel emotie teweegbrengen. Zo’n gebouw is een levend iets. Het heeft een eigen klank die meezingt als wij zingen. Een eigen sfeer. Het gebouw viert met ons mee. Daarom mag zo’n gebouw best wat kosten. Het geeft ons ook heel veel terug wat we niet willen missen als we gemeente willen zijn. Salomo spaart dan ook geld noch moeite om er het mooiste gebouw van te maken”.

Het koor ‘Joy for People’ bestaat ook vijftig jaar.

“Dit vijftigjarig jubileum kan haast niet op een vreemder moment komen. Binnenkort beslissen we over de vraag welke kerk of kerken de Protestantse Gemeente in de toekomst zal gebruiken. De situatie is heel anders dan vijftig jaar geleden. 1970 was een topjaar in De Gereformeerde Kerken in Nederland. Nooit waren er zoveel leden als toen! In een nieuwbouwwijk werd vanzelfsprekend een plek voor één of meer kerken ingepland, een hervormde of een gereformeerde bijvoorbeeld.

In een Zeeuws dorp zagen mijn vrouw en ik in het centrum een groot gat. Het bleek dat daar de  gereformeerde kerk gestaan had. Het was een optimistisch gebouw uit 1967 met een korte toren die dominant aanwezig geweest was in dorp. Nu is die kerk weg. Hervormden en gereformeerden besloten samen alleen de oude dorpskerk te gebruiken”.

‘Niet de tempel, maar het volk is nodig’.

“‘Een tempel zag ik niet in de stad’. In de Openbaring van Johannes is dat een optimistisch beeld. De stad heeft de tempel niet meer nodig. Niet een tempel, maar het volk is nodig. Een samenleving die zelf een huis van God is, waar God alles in allen is. Tegenwoordig worden hele stadwijken uitgerold zonder kerk. Op de kerkelijke kaart zijn steeds meer lege plekken te zien. In Almere kocht een dominee een SRV-wagen en richtte die in als rondrijdende kerk. Elders werd een nepkerkje gebouwd zonder ramen en deuren met een torentje, als herinnering aan de kerk, als stille verwijzing naar God”.

De koster kreeg na vijfentwintig jaar trouwe dienst het zilveren draaginsigne opgespeld.

“Zo bevinden wij ons in deze viering van ‘50 jaar De Fontein’. We mogen dankbaar terugkijken op de rol van De Fontein. Misschien denken we met een nostalgisch gevoel terug aan vroeger, toen deze kerk twee keer per zondag in twee diensten uitpuilde van de mensen. Een triomfantelijke feestrede houden we dus maar niet. De toekomst is nog een vraag voor al onze gebouwen. Ja, voor heel ons kerk zijn”.

Hoe de kerk er in de toekomst uitziet weten we niet. We kunnen daarmee maar beter rekening houden met de keuzes die we nu maken. Gaan we prat op ons succes, dan wordt onze kerk een bolwerk. ‘Van God is de toekomst’, leren we nu weer zeggen. Dat is geen alibi om het er zelf bij te laten zitten, maar het maakt ons wel bescheidener. Meer open naar een heel snel veranderende wereld en open naar God, Die ons wegen wijst naar onbekende verten”.

“Tot slot terug naar Salomo. In zijn gebed vat hij samen waar het Huis van God in de eerste plaats voor is. Wij denken dat het huis van God er vooral is om te luisteren: wij die moeten luisteren naar Gods Woord. Salomo draait het om: niet wij luisteren, maar God luistert. ‘Luister’, zegt Salomo tegen God, ‘Wees dag en nacht opmerkzaam op wat hier gebeurt, verhoor het gebed en schenk vergeving’. Het is met de Naam van God Zelf gegeven dat Salomo er zo’n vrijmoedig beroep op mag doen: ‘Ik zal er zijn’ is die Naam, de Naam waarin God zich beschikbaar maakt voor zijn volk, de Naam die er bij is in alle vreugde en verdriet.”

‘De Fontein’ te Dokkum vanuit de lucht.

Na afloop van de dienst kwamen de gemeenteleden bij elkaar voor een kop koffie en een gebakje.

2022. GereformeerdeKerken.info

Een beeldverslag van de dienst op zondag 22 mei 2022