Gedenkboek op komst ter herinnering aan ruim 150 jaar ‘Swettetsjerke’ te Feanwâlden.

Nadat op zaterdag 9 december 2023 ‘Open Huis’ gehouden was in de protestantse (voormalig gereformeerde) Swettetsjerke aan de Swette in het Friese Feanwâlden, werd in een goed bezette kerk op zondagmiddag 10 december om vier uur de laatste dienst gehouden.

De liederen.

In de dienst ging voor ds. Herman F. de Vries en de organist was Doede Lanting. Verder werd medewerking verleend door de band ‘Chosen’, die tijdens de dienst onder meer ‘Laat het huis gevuld zijn’ ten gehore bracht. Het intochtslied was psalm 84 : 1 en 4 (‘Hoe lieflijk, hoe goed is mij, Heer, het huis waar Gij Uw naam en eer hebt laten wonen bij de mensen’). Tijdens de dienst werd onder meer gezongen ‘God is getrouw, Zijn plannen falen niet’, en lied 968: ’De ware kerk des Heren kent slechts één vaste grond’. Het slotlied was lied 732: ‘O Heer, Uw onweerstaanbaar Woord drijft rusteloos de eeuwen voort, wat mensen ook verzinnen’. De Schriftlezingen waren uit psalm 149 (yn ‘e Fryske oersetting) en de Apostolische Geloofsbelijdenis. Voor het verdere verloop van de dienst verwijzen we naar de Orde van dienst.

Bij het begin van de dienst.

Kerkenraadsvoorzitter A. Aalberts stond in zijn inleidend woord uiteraard stil bij ‘deze bijzondere dienst’, waarin hij in grote lijnen het volgende zei: We staan vandaag stil bij het afscheid van de Swettetsjerke. Om iets los te laten wat generaties lang een belangrijk onderdeel van ons dagelijks leven was. Bij velen van ons zijn herinneringen van vreugde en blijdschap vermengd met verdriet en tegenslag, als we aan de Swettetsjerke denken. Ieder van ons heeft een eigen verhaal. Hier was het huis om stilte te ervaren, te peinzen, tranen te schreien, te zingen van dankbaarheid, van vreugde, troost en hoop; soms alleen, maar vaak ook samen. Vandaag staan we hierbij stil opdat we er in rust aan kunnen terugdenken: herinneringen aan wat was, en blijvende hoop voor de toekomst: de verkondiging van het Woord van God, de doop, belijdenis, huwelijk, begrafenis, de viering van het avondmaal. Anderhalve eeuw van troost en bemoediging om er tegenaan te kunnen en moed te houden. Wat blijft is de hoop en de verwachting. Voor ons blijft over een hemels vergezicht.

De Schriftlezing.

Lector Gerk van der Veen begon de Schriftlezing uit psalm 149 met een persoonlijk woord in het Fries: De laatste dienst in de Swettetsjerke roept veel herinneringen en emoties op. Mijn opa, mijn vader, mijn broers en zusters en mijn schoonouders kwamen in deze kerk. Mijn vrouw en ik hebben er belijdenis gedaan en onze jongste zoon is hier gedoopt. Verscheidene familieleden trouwden in deze kerk, maar ook moesten we hier van veel familieleden en vrienden afscheid nemen. Kortom: in deze kerk hebben wij vreugde en verdriet gedeeld, klonken woorden van blijdschap en belofte, maar ook van troost, moed, hoop en toekomst, al meer dan 150 jaar. Ik vind het heel bijzonder dat ik vandaag als lector Gods Woord lezen mag uit psalm 149 in het Fries (“Sjong foar de Heare in ny liet” – Zing voor de Heer een nieuw lied).

De preek

De predikant, ds. H.F. de Vries, sprak woorden van deze strekking: Waarom koos ik voor psalm 149? Er zijn ook bijbelteksten die meer over de tempel of de kerk gaan. De Tabernakel werd afgebroken en elders opgebouwd. Het eindigt hier aan de Swette, en we gaan straks verder in de Haadstrjitte. Maar het is dezelfde gemeente, dezelfde eredienst, het zijn dezelfde sacramenten. Tijden en omstandigheden veranderen, net als in een mensenleven. We hadden ook psalm 84 kunnen lezen: hoe de gemeente er naar verlangt in Gods Huis te zijn, want daar klinkt het Woord van God, daar openbaart God Zich en worden Zijn kinderen gezegend.

Je moet het echter ervaren. God heeft ons hart geraakt. Er werd hier gelachen, er heerste stilte, we voelden en deelden verdriet. Er liggen hier tranen die nog niet zijn gedroogd. Er werd gedoopt, kinderen en volwassenen die door de hemel werden aangeraakt. Hier kwam een gemeente bijeen, die weliswaar niet altijd in elkaar geloofde, maar dat hoeft ook niet, als je het maar samen volhoudt. Het volk van God reist samen door het woestijn. Je laat niemand achter. Toch is het een verdriet dat onder ogen gezien moet worden als een kerk gesloten wordt. Niet iedereen gaat mee als de Tabernakel wordt gesloten. Overal zie je dat in het land. Mensen die elkaar kwijt raken. De Heilige Geest zal in elke tijd opnieuw ontvangen moeten worden om het in ons midden telkens weer te volbrengen.

Zo kom ik dan bij de keuze om psalm 149 te lezen: Zing voor de Heere een nieuw lied. Een mens vindt zichzelf terug in de psalmen, waarin al onze levenservaringen voorkomen. Met psalm 149 is het boek van de psalmen bijna dicht. De Swettetsjerke gaat bijna dicht. Wat wordt de toekomst?

De gemeente bleef bidden…

We zijn dankbaar of juist niet. Omdat het anders is gegaan dan waarop we gehoopt hadden. Het leven heeft misschien weinig geluk gebracht, lichamelijk of geestelijk lijden. Dat hebt u in deze kerk aan de voeten van Jezus gelegd: ‘God waarom hebt u mij verlaten?’ De een heeft het kunnen volhouden, de ander is het niet gelukt. Daarom is het zo fijn dat de gemeente bleef bidden. Er is meer dan genoeg voor Gods biddende kinderen. Wees maar blij dat er om u heen nog mensen zijn, die zijn blijven bidden, want het gebed vermag veel. De voorbede kan levensreddend zijn.

In psalm 149 klinkt wel de vreugde dat het volk na een moeilijke tijd weer in de tempel mag zijn, maar er klinkt ook strijd. Vijanden die het volk Gods naar het leven staan. Oorlogen in het groot en klein. Mensen staan elkaar overal naar het leven. In de wereld, op school, in de familie. De Swettetsjerke gaat dicht. De toekomst lijkt weggenomen te worden, maar er is toekomst, want psalm 150 moet nog steeds komen! Daar loopt alles op uit. De lofpsalm 150.

Nu is het nog psalm 149. Maar we moeten het niet opgeven nu de kerk dichtgaat. Een nieuwe weg ligt voor ons waarin een nieuw lied mag klinken. Durft u, kunt u, wilt u meegaan? Kunt u, wilt u, durft u het oude los te laten en het nieuwe te omarmen? God gaat met u en met ons mee. Hebben wij echt ervaren wat de zegen van God werkelijk aan ons kan doen? Er is nog steeds een weg te gaan naar psalm 150!

Een licht dat nooit meer dooft…

We hebben er in de kerkenraad voor gekozen, in deze dienst wél stil te staan bij de liturgische voorwerpen, maar níet om ze ook de kerk uit te dragen, omdat wat in de Swettetsjerke geweest is, niet voorbij is. Mensen kunnen een kerkgebouw verkopen en opnieuw inrichten, maar God is een totaal andere werkelijkheid. Hier werd een lichtend vuur ontstoken dat nooit meer dooft. Het zal ook niet gedoofd worden bij het sluiten van de kerk. Het vuur blijft branden, het water uit het doopvont blijft stromen. En de liturgische voorwerpen blijven vooral geestelijk staan. De kracht van de zegen wordt nooit weggenomen, maar zal altijd blijven. Totdat psalm 150 bereikt is en onze zielen de hemel binnengaan.

Er kan bij de sluiting van een kerkgebouw ook rouw zijn, maar laat de verbondenheid sterker zijn dan de gebrokenheid. We laten los, maar we houden ook vast. Nog eenmaal klinkt ons lied, maar ze blijven gehoord worden! Laat ons dan nog eenmaal, staande, de Apostolische Geloofsbelijdenis aanhoren, die zo lang in de Swettetsjerke gelezen is en die gelezen zal blijven worden. Treur niet, maar zing voor de Here een nieuw lied, tot op de dag dat Jezus terugkomt, of wij Hem mogen ontmoeten in ons sterven.

Dankzegging.

We danken U, ook al is er verdriet en worstelen verschillende gevoelens en emoties in ons hart. We danken U voor zoveel goede, warme, dierbare herinneringen. Dag na dag, week na week, zondag na zondag, maand na maand, jaar na jaar. Al die jaren die achter ons liggen. Ook toen het moeilijk was hebben we U kunnen danken omdat U antwoord hebt gegeven met Uw troost en Uw belofte. We danken U dat er een kerk is waar we naar toe kunnen gaan, waar de sacramenten worden gevierd en waar de zegen over ons neerdaalt. De kerk is een eeuwige kerk; we kunnen onze gebouwen sluiten, de sleutel omdraaien, maar Uw Geest blijft waaien, troosten en zegenen. Daarvoor willen we U danken. Bemoedig ons, ook onze gemeente, dat er geen sprake van zal zijn dat het licht wordt gedoofd, maar dat het vuur mag blijven branden doordat U vuur voor ons ontsteekt en wij in navolging van U ook vuur voor elkaar zullen blijven ontsteken in een nieuwe tijd, in een nieuwe vorm, in een ander gebouw, maar nog steeds met dezelfde Heer.

Afscheid van het kerkgebouw.

Na de collecte werd ‘afscheid van het kerkgebouw’ genomen. De liturgische voorwerpen werden dus niet uitgedragen, maar er werd bij elk der voorwerpen een kort gebed uitgesproken, achtereenvolgens bij het avondmaalgerei, de liturgische tafel, de knielbank, de preekstoel, het doopvont en de paaskaars. De gebeden werden door de gemeente telkens beantwoord met de woorden: ‘Blijf in ons midden, ga met ons mee’.

Na de dienst kon men in De Mienskip in de Haadstjritte onder het genot van soep en broodjes nog enkele sprekers beluisteren.

Gedenkboek.

De kerkenraad van de Protestantse Gemeente Feanwâlden-Feanwâldsterwâl deelde de redactie van GereformeerdeKerken.info mee dat over een paar maanden een gedenkboek zal verschijnen ter herinnering aan 150 jaar Swettetsjerke. We komen daarop t.z.t. uiteraard terug.