B. de Groot te Drachten schreef in 1985 “Hoe was het mogelijk. In Gods naam”, dat nu op deze website voor het eerst gepubliceerd wordt.
In 1985 stelde B. de Groot (Uithuizen, 1919 – Drachten, 2012) te Drachten een uitvoerig geschrift samen waarin hij terugkeek en zijn visie gaf op het conflict binnen De Gereformeerde Kerken in Nederland, dat zich afspeelde in de jaren ’40 van de vorige eeuw en dat we de ‘Vrijmaking’ zijn gaan noemen.
De meningsverschillen hadden moeten worden beslecht door de schorsing en afzetting van prof. dr. K. Schilder (1890-1952) en de schorsing van zijn collega prof. dr. S. Greijdanus (1871-1948), inmiddels met emeritaat, die zich tegen besluiten van de generale synode hadden verzet. Een oplossing kwam er echter niet; op initiatief van dr. Schilder echter wel een nieuw kerkverband dat zichzelf als de wettige voortzetting beschouwde van De Gereformeerde Kerken in Nederland en dat in de volksmond vaak de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) genoemd werd.
De schrijver.
De auteur van het geschrift, Berend de Groot, was meer dan twintig jaar lid van deze ‘vrijgemaakte’ Gereformeerde Kerken, totdat hij zich in 1967 aan dat kerkverband onttrok en terugkeerde naar De Gereformeerde Kerken in Nederland. In dat jaar werd de ‘vrijgemaakte’ kerk getroffen door een forse uitstroom van leden, die zich steeds meer vervreemdden van een meerderheid die zich isoleerde door de overtuiging dat ‘het ware gereformeerde geloof’ alleen te vinden was binnen de eigen ‘vrijgemaakte’ kerk.
De Groot was het grootste deel van zijn leven werkzaam als leraar Nederlands en Geschiedenis aan het Ichthus College in Drachten en hij was jarenlang studieleider van de MO-opleiding Nederlands aan de Noordelijke Leergangen in Groningen. Hij was kerkelijk zeer actief en betrokken.
De Groot had een aangenaam lezende schrijfstijl. Hij schreef onder meer De Zwijndrechtse Nieuwlichters (dat in 1986 van de persen rolde) en De Anabaptisten (dat in 1988 verscheen), beide uitgegeven bij J.H. Kok in Kampen in de serie Zoekers van licht. Ook schreef hij in Gronings dialect Van Dei van Dou (‘Over hen van toen’, 1980) en Retour Uithuizen (1982) in het Nederlands, beide uitgegeven bij Niemeijer in Groningen.
Zeer interessant was ook zijn eerlijke verhaal over een langdurig conflict in De Gereformeerde Kerk te Drachten, dat ‘de kwestie-Staal’ genoemd werd en dat de kerk van Drachten jarenlang in haar greep hield. Zelfs de generale synode moest er aan te pas komen, die ds. G. Staal (1884-1976) uiteindelijk in 1940 met emeritaat stuurde; de predikant sloot zich in 1945 bij de ‘vrijgemaakte kerken’ aan.
Het verhaal verscheen zowel in het Jaarboek voor de Geschiedenis van De Gereformeerde Kerken in Nederland als in het mede door hem geredigeerde gedenkboek Kerk te Kijk over de geschiedenis van De Gereformeerde Kerk te Drachten, dat in 1994 verscheen.
Het geschrift.
Het geschrift “Hoe was het mogelijk. In Gods naam” van Berend de Groot werd tien jaar na zijn overlijden teruggevonden in zijn nalatenschap. De tekst was gereed, maar onduidelijk was wat zijn bedoeling ermee was. Het verhaal was geheel met de hand geschreven en het werd nooit gepubliceerd, tot vandaag, nu het (veertig jaar later) als PDF verschijnt op onze website GereformeerdeKerken.info.
Om het uitvoerige verhaal voor dat doel goed leesbaar te maken namen K.B. de Groot, drs. A. de Groot-Bakker en W.M.R. van der Lei die omvangrijke taak ter hand en corrigeerden tegelijk enkele schrijffouten en pasten de structuur van het geschrift iets aan. De oorspronkelijk in de tekst geplaatste noten werden verplaatst naar de voet van de pagina’s, terwijl aanvullende voetnoten als toelichting werden toegevoegd. In totaal telt het boekje van B. de Groot zestig pagina’s.
Hieronder de link naar het geschrift.
Hoe was het mogelijk. In Gods naam. Acht jaren kerkstrijd (1936-1944)
Translation into English:
Eight Years of Church Struggle: The ‘Church Liberation’ (1936-1944).
In 1985, B. de Groot from Drachten wrote “How Was It Possible. In God’s Name”, which is now being published on this website for the first time.
In 1985, B. de Groot (Uithuizen, 1919 – Drachten, 2012) compiled a detailed manuscript in which he reflected on and shared his perspective on the conflict within the ‘Gereformeerde’ Churches in the Netherlands. This conflict took place in the 1940s and came to be known as the ‘Church Liberation’ (Vrijmaking).
The disagreements were expected to be resolved by the suspension and dismissal of Prof. Dr. K. Schilder (1890-1952) and the suspension of his colleague, Prof. Dr. S. Greijdanus (1871-1948), who had already retired. They had opposed decisions made by the General Synod. However, no resolution was reached. Instead, on the initiative of Dr. Schilder, a new church federation was formed, which regarded itself as the legitimate continuation of the ‘Gereformeerde’ Churches in the Netherlands. This group became commonly known as the ‘Gereformeerde’ Churches (Liberated) (Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt)).
About the Author.
The author of the manuscript, Berend de Groot, was a member of these ‘Liberated’ ‘Gereformeerde’ Churches for more than twenty years, until he withdrew from that church federation in 1967 and returned to the ‘Gereformeerde’ Churches in the Netherlands. That year, the ‘Liberated’ church experienced a significant outflow of members who had become increasingly alienated from a majority that was isolating itself, believing that ‘true gereformeerd faith’ could only be found within their own ‘Liberated’ church.
De Groot spent most of his life working as a teacher of Dutch and History at Ichthus College in Drachten. He also served for many years as a study leader in the Dutch MO training program at the ‘Noordelijke Leergangen’ in Groningen. He was highly active and involved in church matters.
De Groot had an engaging writing style. Among other works, he authored De Zwijndrechtse Nieuwlichters (published in 1986) and De Anabaptisten (published in 1988), both released by J.H. Kok in Kampen as part of the Seekers of Light (Zoekers van licht) series. He also wrote in the Gronings dialect, producing Van Dei van Dou (‘About Those from Back Then’, 1980) and, in Dutch, Retour Uithuizen (1982), both published by Niemeijer in Groningen.
Also of great interest was his honest account of a long-lasting conflict within the ‘Gereformeerde’ Church in Drachten, known as the ‘Staal Issue’ (de kwestie-Staal). This dispute held the Drachten church in its grip for years. Even the General Synod had to intervene, ultimately forcing Rev. G. Staal (1884-1976) into retirement in 1940. In 1945, the minister joined the ‘Liberated’ churches.
This account was published both in the Yearbook for the History of the ‘Gereformeerde’ Churches in the Netherlands and in Kerk te Kijk, a commemorative book on the history of the ‘Gereformeerde’ Church in Drachten, which De Groot helped edit and which was published in 1994.
About the Manuscript.
The manuscript “How Was It Possible. In God’s Name” by Berend de Groot was rediscovered ten years after his death among his personal papers. The text was complete, but it was unclear what his intentions for it were. The entire manuscript was handwritten and had never been published—until today, when it is being released (forty years later) as a PDF on our website GereformeerdeKerken.info.
To ensure the lengthy text was clearly readable for this purpose, K.B. de Groot, Drs. A. de Groot-Bakker, and W.M.R. van der Lei took on the substantial task of preparing it. They corrected some spelling errors and made slight structural adjustments. The original footnotes in the text were moved to the bottom of the pages, and additional explanatory footnotes were added. In total, the booklet by B. de Groot consists of sixty pages.
Below is the link to the (Dutch-language) manuscript:
How was it possible. In God’s name. Eight Years of Church Struggle.(1936-1944) >