Op zaterdagmiddag 28 juni 2025 vond in de protestantse (voormalig gereformeerde) Oosterkerk aan de Oostenburgstraat in Kollum de presentatie plaats van het boek ‘Oosterkerk Kollum 100 jaar’.

Het boek vertelt de honderdjarige geschiedenis van de ook bouwkundig gezien zeer bijzondere Oosterkerk, die in het centrum van het dorp staat. De kerk werd op 17 juni 1925 in gebruik genomen. Een interessant detail is dat, hoewel het jaartal 1924 prominent op de toren staat (aangebracht bij de eerstesteenlegging in augustus 1924), de kerk pas medio 1925 zijn deuren opende voor de gemeente.

Hoe dan ook, de samenstellers van het boek, Klaas Tiemersma en Leo Groendijk, hebben in de afgelopen anderhalf jaar veel archieven en andere bronnen bestudeerd om gegevens over de kerk bijeen te zoeken. Met medewerking van Gooitzen Monsma kwam een informatief en toegankelijk boek tot stand, rijk geïllustreerd met historische foto’s en verhalen.

In het bij de kerk behorende Pro Rege begon de bijeenkomst om half vier. Na een kop koffie/thee verplaatste men zich naar de Oosterkerk, waar Lubbert van Dellen de bijeenkomst opende en het programma verder aan elkaar praatte.

De voorzitter van de Protestantse Gemeente Kollum, Thea Woltjer, sprak over de betekenis van de kerk door de jaren heen. Vervolgens werd door middel van een fotopresentatie duidelijk gemaakt hoe het gedenkboek tot stand kwam.

Het hoogtepunt van de bijeenkomst was natuurlijk de aanbieding van het eerste exemplaar aan het oudste lid van de gemeente, de 98-jarige Sjouke Starkenburg. Een vroegere predikant van Kollum, ds. C.W. Neef, haalde herinneringen op aan zijn tijd in Kollum.

Uiteraard komen we binnenkort terug op de verschijning van het nieuwe boek!

De Oosterkerk.

Op  7 juli 1886 werd de Nederduitsche Gereformeerde Kerk (dolerende) geïnstitueerd vanuit de Doleantie, de tweede orthodoxe uittocht uit de hervormde kerk. In 1887 werd eerst een houten noodkerk gebouwd. Toen de Dolerende Kerk in 1904 fuseerde met de plaatselijke Christelijke Gereformeerde Gemeente (op 26 november 1866 ontstaan vanuit de Afscheiding van 1834), kwam op De Gereformeerde Kerk te Kollum tot stand.

De kerk, die in 1924 en 1925 gebouwd werd is een ontwerp van de bekend geworden gereformeerde kerkarchitect Egbert Reitsma; deze kerk was zijn eerste kerkontwerp. Het kerkgebouw is uitgevoerd in de stijl van de Amsterdamse School en heeft als grondplan een Grieks kruis. Bijzonder is ook dat de kerk een betonnen skelet heeft, dat geheel bekleed is met donkere mondsteen. Even bijzonder zijn de door George Martens uitgevoerde plafondschilderingen; hij was evenals Reitsma lid van de  kunstenaarsgroep De Ploeg. Het huidige orgel uit 1966 is gemaakt door de firma Fonteijn & Gaal.

In 1969 werd de consistorie door de architect zelf uitgebreid en in 1985 volgde een uitbreiding met het kerkelijk centrum Pro Rege. Sinds 2008 wordt de gereformeerde kerk de Oosterkerk genoemd; de naam is ook te danken aan het feit dat de kerk gelegen is aan de Oostenburgstraat. De Gereformeerde Kerk te Kollum fuseerde op 17 mei 2008 met de plaatselijke hervormde gemeente tot de Protestantse Gemeente Kollum. Het kerkgebouw is sinds 1999 een rijksmonument.

Translation into English:

Oosterkerk in Kollum Celebrates Centennial with Book.

On Saturday afternoon, June 28, 2025, the presentation of the book “Oosterkerk Kollum 100 Years” took place in the Protestant (formerly ‘gereformeerde’) Oosterkerk on Oostenburgstraat in Kollum.

The book tells the hundred-year history of the Oosterkerk, which is also architecturally very distinctive and located in the center of the village. The church was officially opened on June 17, 1925. An interesting detail is that, although the year 1924 is prominently displayed on the tower (added at the laying of the first stone in August 1924), the church did not open its doors to the congregation until mid-1925.

In any case, the compilers of the book, Klaas Tiemersma and Leo Groendijk, spent the past year and a half researching many archives and other sources to collect information about the church. With the cooperation of Gooitzen Monsma, an informative and accessible book was created, richly illustrated with historical photos and stories.

The event began at half past three in Pro Rege, the building associated with the church. After a cup of coffee or tea, attendees moved to the Oosterkerk, where Lubbert van Dellen opened the gathering and guided the rest of the program.

The chair of the Protestant Congregation of Kollum, Thea Woltjer, spoke about the significance of the church through the years. Then, a photo presentation illustrated how the commemorative book was created.

The highlight of the event was, of course, the presentation of the first copy to the oldest member of the congregation, 98-year-old Sjouke Starkenburg. A former minister of Kollum, Rev. C.W. Neef, shared memories of his time in the village.

Of course, we will return soon with more about the release of the new book!

The Oosterkerk.

On July 7, 1886, the Nederduitsche Gereformeerde Kerk (Dolerende) was instituted as a result of the Doleantie, the second orthodox split from the ‘Hervormde’ Church. In 1887, a wooden emergency church was first built. When the Dolerende Church merged in 1904 with the local Christian Reformed Congregation (which originated on November 26, 1866, from the Secession of 1834), the Gereformeerde Kerk (Reformed Church) of Kollum was established.

The church, built in 1924 and 1925, was the design of the now well-known Reformed church architect Egbert Reitsma—this church was his first church design. The building was constructed in the Amsterdam School style and has a floor plan in the shape of a Greek cross. Remarkably, the church has a concrete skeleton entirely clad in dark hand-molded brick. Also notable are the ceiling paintings by George Martens; like Reitsma, he was a member of the artist collective De Ploeg.

The current organ, dating from 1966, was built by the firm Fonteijn & Gaal. In 1969, the consistory was expanded by the architect himself, and in 1985 the church center Pro Rege was added. Since 2008, the ‘gereformeerde’ Church has been called the Oosterkerk, a name also inspired by its location on Oostenburgstraat. On May 17, 2008, the ‘gereformeerde’ Church of Kollum merged with the local ‘Hervormde’ Church to become the Protestant Congregation of Kollum. The church building has been a national monument since 1999.