Het vandaag uitgekomen “Rapport 2025” vermeldt de resultaten van het onderzoek naar het aantal per 1 augustus 2025 binnen de PKN in gebruik zijnde, van oorsprong gereformeerde, kerkelijke gebouwen.

De redactie van GereformeerdeKerken.info heeft de afgelopen tijd weer het uitvoerige, jaarlijks terugkerende onderzoek uitgevoerd naar het aantal per 1 augustus 2025 binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) dienstdoende, van oorsprong gereformeerde, kerkelijke gebouwen.

Het pas verschenen “Rapport 2025”.

In het afgelopen jaar – dus tussen 1 augustus 2024 en 1 augustus 2025 – is het aantal van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen, in gebruik bij Gereformeerde Kerken (PKN) en Protestantse Gemeenten, met negen gekrompen. Daarvan komen acht voor rekening van een daadwerkelijke ‘kerksluiting met een laatste dienst’. Het negende – de Regenboogkerk in Epe – werd door brand verwoest. Eén kerkgebouw (in de Classis Zuid-Holland Noord) werd aan de lijst toegevoegd, omdat het ten onrechte niet in de vorige lijsten was vermeld.  Het aantal ‘bij Gereformeerde Kerken (PKN) en Protestantse Gemeenten in gebruik zijnde van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen’ bedraagt momenteel 444.

Niet alleen gereformeerde kerkgebouwen verdwijnen…

Onze website maakte in de tien  jaar van haar bestaan geregeld melding van de sluiting van (van oorsprong) gereformeerde kerkelijke gebouwen. Ook maakten we er een gewoonte van om ‘de laatste dienst’ in die (van oorsprong) gereformeerde kerkgebouwen te volgen en daarvan op onze website verslag te doen. Je zou dan de indruk kunnen krijgen dat vooral de van oorsprong gereformeerde kerkgebouwen binnen de PKN getroffen werden en worden door kerksluiting. Wie het wel en wee van het Nederlands ‘kerkelijk erfgoed’ bijhoudt weet echter wel beter, want een feit is dat kerksluitingen minstens evenveel plaatsvinden bij kerkelijke gebouwen van andere denominaties, binnen en buiten de Protestantse Kerk in Nederland – al maken we daarvan om voor de hand liggende redenen over het algemeen geen melding; onze website heeft immers een specifiek doel.

Niet meegeteld werden …

Allereerst moet nadrukkelijk worden opgemerkt, dat uit de doelstelling van ons jaarlijkse onderzoek voortvloeit dat niet meegeteld werden de talloze (meestal nieuwere) kerkelijke gebouwen die destijds gezamenlijk door Gereformeerde Kerken en Hervormde Gemeenten werden opgericht. Natuurlijk werden evenmin de van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen meegeteld die op enig moment verkocht werden aan een ander kerkgenootschap en daar als zodanig nog steeds dienst doen. Ook de vroegere gereformeerde kerkgebouwen die, soms nog steeds als zodanig herkenbaar, inmiddels werden omgebouwd tot particuliere woningen dan wel tegenwoordig gebruikt worden als opslagplaats e.d., werden uiteraard evenmin meegeteld.

De resultaten van het vijfde onderzoek van 2025.

Evenals bij de vorige onderzoeken werd ook bij het samenstellen van de lijst in ‘Rapport  2025’ opnieuw gecontroleerd of de opgaven in de vorige lijst (die van 2024) juist waren. Net als voorgaande jaren werden ook nu alle websites van de protestantse gemeenten en de Gereformeerde Kerken (PKN) bestudeerd en gecontroleerd of in de in de basislijst vermelde kerkelijke gebouwen op 1 augustus 2025 nog steeds kerkdiensten gehouden werden of anderszins (bijv. als ‘diaconaal centrum’ of als ‘kerkelijk centrum’) binnen de PKN in gebruik zijn. Sommige websites gaven daarover geen uitsluitsel (sommige websites werden zelfs niet eens meer bijgehouden!), zodat contact met de betreffende kerkenraden werd opgenomen, die gelukkig alle reageerden met een duidelijk antwoord.

De correcties van de lijst 2024: ‘plus en min’.

Ondanks de controles van de vorige onderzoeken werd toch nog één onjuistheid geconstateerd. Eén gereformeerd kerkelijk gebouw – in de Classis Zuid-Holland Noord – kon aan het bestand van 2025 worden toegevoegd omdat dit in het Rapport 2024 nog niet vermeld was. Dat kwam door onduidelijkheden in de opgaven die nu gecorrigeerd konden worden. Daardoor steeg het aantal van oorsprong gereformeerde kerkgebouwen dus met één. Omdat in die classis ook één kerkgebouw de deuren sloot bleef het aantal daar gelijk.

* Het aantal ‘van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen’ per 1 augustus 2025.

Het uiteindelijke resultaat van het nieuwe onderzoek 2024 en de uitgevoerde correcties is dus, dat per 1 augustus 2025 het aantal ‘in Gereformeerde Kerken (PKN) of Protestantse Gemeenten dienstdoende van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen’ is gedaald naar 444. Een daling van negen (van oorsprong) gereformeerde kerkelijke gebouwen. Acht daarvan komen voor rekening van daadwerkelijke ‘kerksluitingen met een laatste dienst’; het resterende kerkgebouw (in Epe) werd door brand verwoest (overigens zijn er plannen om daar een nieuwe gereformeerde kerk te bouwen). Ook werd – zoals al opgemerkt – een van oorsprong gereformeerd kerkgebouw aan de lijst toegevoegd, omdat dit eerder ten onrechte niet vermeld werd.

Van 2020 tot 2025…

Sinds 1 augustus 2020 is de (gecorrigeerde) achteruitgang van 506 (in 2020) naar 444 (in 2025) van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen, zijnde 62 in vijf jaar tijd. Jaarlijks is dat gemiddeld ruim 12. Geconstateerd kan worden dat in de periode 1 augustus 2024 tot 1 augustus 2025 iets minder kerkgebouwen de deuren sloten dan in voorgaande jaren: van 1 augustus 2020 tot 1 augustus 2022: 21 kerken in twee jaar; van 1 augustus 2022 tot 1 augustus 2023: 12 kerken, en van 1 augustus 2023 tot 1 augustus 2024 zelfs 17.

Tot slot.

Voorts: van een aantal kerken is nu al bekend dat zij ná 1 augustus 2025 op kortere of langere termijn (soms een periode van jaren) zullen gaan sluiten. Natuurlijk zijn die kerkelijke gebouwen desondanks gewoon in de lijst van 2025 opgenomen, omdat daar op de peildatum van 1 augustus 2025 (en soms zelfs nog tot ver daarna) immers nog steeds kerkdiensten gehouden (zullen) worden of anderszins als protestants kerkelijk gebouw in gebruik of eigendom (zullen) zijn.

De verdeling over het land.

De kerken en gemeenten die tot de PKN behoren werden in het Jaarboek PKN 2020-2021 ingedeeld in elf classes. Anders dan destijds meestal in de Jaarboeken van de Gereformeerde Kerken in Nederland lopen deze classes niet overal parallel aan de provinciegrenzen in ons land. De PKN-classes handhaafden we in ons onderzoek.

De onderverdeling per classis van de op 1 augustus 2025 binnen de PKN dienstdoende, van oorsprong gereformeerde, kerkelijke gebouwen volgt hieronder:

De bijlagen van het “Rapport 2025”.

Het onderzoeksrapport 2024 telt vier bijlagen. Bijlage 1 vermeldt per classis alle 444 op 1 augustus 2025 bij Gereformeerde Kerken (PKN) of Protestantse Gemeenten in gebruik zijnde, van oorsprong gereformeerde kerkelijke gebouwen, met adressen en eventuele bijzonderheden over – indien bekend – toekomstige sluiting.

Bijlage 2 vermeldt de definitieve uitkomsten van de telling van 2025.

Bijlage 3 geeft de cijfers in Bijlage 2 weer in een staafgrafiek.

Bijlage 4 vermeldt per classis de kerkelijke gebouwen die in het onderzoekjaar (1 augustus 2024 tot 1 augustus 2025) ‘met een laatste dienst gesloten’ werden, en de kerk die aan de lijst werd toegevoegd omdat deze in voorgaande lijsten niet vermeld was  Ook wordt bij de in de onderzoeksperiode gesloten kerkgebouwen de datum van ‘de laatste dienst vermeld’.

Het is de bedoeling dat het onderzoek volgend jaar zal worden herhaald.

© 2025. GereformeerdeKerken.info

Translation into English:

Nine ‘Gereformeerde’ Churches Closed Last Year.

The newly released “Report 2025” presents the results of the investigation into the number of originally ‘gereformeerde’ church buildings currently in use as of August 1, 2025, within the Protestant Church in the Netherlands (PKN).

The editorial team of GereformeerdeKerken.info has once again carried out the extensive annual research into the number of originally ‘gereformeerde’ church buildings that are actively used as of August 1, 2025, within the Protestant Church in the Netherlands (PKN).

The Newly Published “Report 2025”.

In the past year — that is, between August 1, 2024, and August 1, 2025 — the number of originally ‘gereformeerde’ church buildings in use by ‘Gereformeerde’ Churches (PKN) and Protestant congregations decreased by nine. Eight of these closures were due to an actual “church closure with a final service.” The ninth — the Regenboogkerk in Epe — was destroyed by fire. One church building (in the Classis South Holland North) was added to the list because it had mistakenly been omitted in previous years.

The number of originally ‘Gereformeerde’ church buildings currently in use by ‘Gereformeerde’ Churches (PKN) and Protestant congregations now totals 444

---

Not Only ‘gereformeerde’ Church Buildings Are Disappearing…

Over the ten years of its existence, our website has regularly reported on the closures of originally ‘Gereformeerde’ church buildings. We’ve also made it a practice to follow and document the “final service” held in these churches.

This might create the impression that primarily former ‘gereformeerde’ church buildings within the PKN are affected by closures. However, those who track the state of Dutch ecclesiastical heritage know better. In fact, church closures occur at least as often among other denominational buildings, both within and outside the Protestant Church in the Netherlands. For obvious reasons, we usually do not report on these, as our website serves a specific purpose.

Not Counted Were…

First, it’s important to clearly state that, by the purpose of our annual study, the following were not counted:

• The numerous (mostly newer) church buildings that were jointly established by ‘Gereformeerde’ and ‘Hervormde’ members.

• Originally ‘gereformeerde’ church buildings that were sold to another denomination and are still in use as such.

• Former ‘gereformeerde’ church buildings that have since been converted into private residences, or are currently used as storage facilities or similar purposes — even if the building remains visibly recognizable as a former church.

Results of the Fifth Survey in 2025.

As in previous years, during the compilation of the list in “Report 2025”, a check was conducted to verify whether the entries in the previous list (2024) were correct. Just like in previous editions, all websites of the Protestant congregations (PKN) and ‘Gereformeerde’ Churches (PKN) were examined to determine whether the church buildings listed were still holding services as of August 1, 2025, or were otherwise in use within the PKN (e.g., as a diaconal center or church center).

Some websites provided no clear answer (some were even no longer maintained!). In those cases, the respective church councils were contacted, all of whom thankfully responded with clear information.

---

Corrections to the 2024 List: “Plus and Minus”.

Despite the thorough checks in previous years, one inaccuracy was still discovered: one ‘gereformeerde’ church building — in Classis South Holland North — was added to the 2025 database because it had not been included in Report 2024. This was due to ambiguities in previous entries, which could now be corrected. As a result, the total number of originally ‘gereformeerde’ church buildings increased by one.

---

The Number of Originally ‘gereformeerde’ Church Buildings as of August 1, 2025

The final result of the new 2024 study and the corrections made is that, as of August 1, 2025, the number of originally ‘gereformeerde’ church buildings still in use by ‘Gereformeerde’ Churches (PKN) or Protestant congregations has dropped to 444.
A net decrease of nine originally ‘gereformeerde’ church buildings:

• Eight due to actual church closures with a ‘final service’,

• One (in Epe) due to destruction by fire (though there are plans to build a new ‘gereformeerde’ church there).

---

In Conclusion.

Furthermore, it is already known that several churches will close after August 1, 2025, whether in the short or long term (sometimes over several years). These churches are still included in the 2025 list, since on the reference date of August 1, 2025 (and in some cases even long after that), they are still used for services or otherwise remain in use or ownership as Protestant church buildings.

Distribution Across the Country.

The churches and congregations affiliated with the PKN were categorized in the PKN Yearbook 2020–2021 into eleven classes. Unlike the former Yearbooks of the ‘Gereformeerde’ Churches in the Netherlands, these classes do not strictly follow provincial borders. These PKN classes were maintained in our study.

The Breakdown by Classis.

The distribution of originally ‘gereformeerde’ church buildings still in use within the PKN as of August 1, 2025, is outlined below – (See Dutch version).

Appendices to “Report 2025”.

The 2025 research report includes four appendices:

• Appendix 1 lists, per classis, all 444 originally ‘gereformeerde’ church buildings in use as of August 1, 2025, by ‘Gereformeerde’  Churches (PKN) or Protestant congregations, including addresses and notes on any known future closures.

• Appendix 2 presents the final results of the 2025 count.

• Appendix 3 shows the numbers from Appendix 2 in a bar graph (see Dutch version).

• Appendix 4 lists, per classis, the church buildings that were closed with a final service during the study year (August 1, 2024 to August 1, 2025), and the one church added because it had previously been omitted. For the churches that closed, the date of the final service is also provided.

The intention is to repeat the research again next year.