Ds. Marnix van der Sijs, ambulant predikant in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), kwam in een opiniestuk in Trouw van 24 december 2020 nog een keer terug op de ‘schuldbelijdenis’, die ter gelegenheid van de Kristallnachtherdenking op 8 november 2020 door scriba ds. R. de Reuver van de PKN werd uitgesproken.
In het verhaal haakte ds. Van der Sijs in op de opmerking van de PKN-scriba, dat hij ‘als vertegenwoordiger van het instituut’ sprak. “Dat was onthullend en onthutsend. Want de kerk zou geen instituut moeten zijn”, vindt Van der Sijs. “De kerk is geen doel, maar een middel. Een middel om geloof te delen, de hoop te voeden en de humaniteit te bewaren. Met dat besef kan er beweging komen. Er is urgentie, want de klap van corona gaan we voelen”, zo besloot Van der Sijs zijn verhaal.
Over de institutionalisering van de kerk merkte Van der Sijs op dat deze al lang gaande is; de drie kerken die destijds fuseerden lieten verschillende kantoren achter (de Gereformeerde Kerken het Dienstencentrum te Leusden), en om samen te wonen werd een duur gebouw in Utrecht gekocht en verbouwd, dat geopend werd door de koningin. Dat ‘brede, glanzende en grote’ dienstencentrum ‘is nu te groot en wordt tegenwoordig voor het grootste deel aan anderen verhuurd’.
De regels van de kerk bieden volgens Van der Sijs te weinig hulp voor de vergrijzende en door secularisatie krimpende plaatselijke kerken. “Als deze ontwikkeling doorgaat en de scriba een soort CEO wordt, zorg dan tenminste voor een raad van commissarissen die kritisch toekijkt, en vergeet niet bij de aandeelhouders te peilen hoe die over de dingen denken, anders lopen ze weg”.
Over de ‘schuldbelijdenis’ merkte hij onder meer op dat veel ontvangers erover zeiden: “Dat had je nou niet hoeven doen”, terwijl aan de gevers volgens Van der Sijs niet is gevraagd of ze dit een passend geschenk vonden.
‘Doofpotaffaire’…?
Onder de kop Doofpotaffaire schrijft Monic Slingeland in het dagblad Trouw van maandag 28 december 2020 over drs. Geert Hovingh in het Drentse Zuidlaren, die de PKN verwijt ten behoeve van haar ‘schuldbelijdenis’ ook geen onderzoek gedaan te hebben naar de rol van predikanten in de Tweede Wereldoorlog. Hijzelf had dat wél gedaan, en had de uitkomsten van dat onderzoek vastgelegd in het uitvoerige rapport Predikanten die Joden hielpen, waarin de activiteiten van 540 predikanten vermeld en gedocumenteerd werden. Geert Hovingh had zich – na de ophef over de ‘schuldbelijdenis’ en over het ‘bescheiden onderzoek’ dat dr. B. Wallet ter onderbouwing van de ‘schuldbelijdenis’ had verricht (en waarover wij op deze website al eerder aangaven dat dit aan alle kanten te kort schoot) – met zijn rapport tot de PKN gewend, die echter wekenlang niet op zijn mail reageerde.
Geert Hovingh deelde Trouw mee dat hij samen met onder anderen George Harinck, Cees van der Kooij en Jan Slomp ‘een actiegroepje opgericht heeft’, dat zijn diensten aan de PKN heeft aangeboden. “Nog niets gehoord. Ik hoop niet dat het een doofpotaffaire wordt.” Want dan zal hij weer contact opnemen met Trouw, zo belooft hij.