Al weer een tijdje geleden, op zondagmiddag 12 september 2021, werd de laatste kerkdienst gehouden in de voormalig gereformeerde Boskoopse Zijdekerk. Na afloop droegen gemeenteleden in optocht de paaskaars, de dooprollen, de kanselbijbel en andere liturgische voorwerpen naar de Dorpskerk, waar de dienst werd voortgezet.

Het was maar een korte wandeling naar de Dorpskerk, want beide kerkgebouwen staan vlak bij elkaar: de Zijdekerk aan de Zijde 11, de Dorpskerk aan het Kerkplein. “Het afscheid van de Zijdekerk was emotioneel. Er is veel verdriet bij de mensen. Een laatste dienst helpt bij de verwerking ervan”, aldus een van de predikanten.

De kerk is inmiddels verkocht aan projectontwikkelaar Thuismakers en wordt verbouwd tot vierentwintig zorgappartementen. De Protestantse Gemeente Boskoop besloot tot verkoop vanwege de hoge onderhoudskosten, maar ook vanwege de terugloop van het aantal gemeenteleden. De Protestantse Gemeente beschikt nu nog over twee kerkgebouwen: de Dorpskerk en De Stek aan de Puttelaan. Het laatste kerkgebouw werd in 1973 gezamenlijk door hervormden en gereformeerden gebouwd.

Toen in 2007 de Protestantse Gemeente werd gevormd, kreeg het gereformeerde kerkgebouw een andere naam: Zijdekerk. Het gebouw is een gemeentelijk monument en blijft aan de buitenkant intact. Intussen zijn de banken al weggehaald en naar Polen vervoerd en wordt het orgel van de kerk naar België overgebracht.

Hoe de Gereformeerde Kerk te Boskoop ontstond.

De Afscheiding van 1834 had in Boskoop tot gevolg dat de Afgescheidenen in particuliere woningen bijeenkwamen in zgn. ‘gezelschappen’. Daar las men samen de bijbel, zong men psalmen en bevroeg men elkaar over het geloofsleven.

Anderen bezochten de kerkdiensten van de op 29 november 1835 gestichte Afgescheiden Gemeente in Bodegraven. ’s Winters gingen alleen de mannen te voet richting Bodegraven. In de minder koude maanden gingen ook vrouwen en kinderen mee, meestal in een schuit, die door de mannen getrokken werd. Onderweg werden ze nogal eens door tegenstanders bekogeld met stenen.

Dat was de reden dat men besloot kerkdiensten te gaan houden in de woning van Adrianus van Leeuwen in Reijerskoop, direct ten oosten van Bodegraven. Volgens de overleveringen zou ds. H. de Cock (1801-1842) uit Ulrum, de eerste Afgescheiden predikant in ons land, in 1840 ook nog in Boskoop gepreekt hebben, maar in de gedetailleerde chronologie die dr. H. Veldman van ds. De Cocks reizen maakte, wordt dat niet genoemd.

Instituering.

Evert Guldemond, hoewel zelf niet behorend tot de Afgescheiden groep, stelde in 1849 zijn woning aan de Dorpsstraat WZ 16 ter beschikking voor het houden van Afgescheiden samenkomsten. Op 15 oktober 1849 kwam ouderling K. van Wijk uit Bodegraven naar Boskoop om onder zijn leiding twee ouderlingen en twee diakenen te laten kiezen. Op 23 oktober van dat jaar werd de gemeente geïnstitueerd als Christelijke Afgescheidene Gemeente door de bevestiging van de ambtsdragers.

Twintig jaar later, in 1869,  ging de Christelijke Afgescheidene Gemeente met het landelijk kerkverband mee met de kerkenfusie met een klein kerkgenootschap dat zich rond 1838 van de Afgescheiden Kerk had afgesplitst: de Gereformeerde Kerk in Nederland (onder ’t Kruis). Omdat de verenigde kerk ‘Christelijke Gereformeerde Kerk’ genoemd werd, heette de gemeente in Boskoop sindsdien Christelijke Gereformeerde Gemeente.

En daarna?

Het bleef niet bij de stichting van de Christelijke Gereformeerde Gemeente. Want ook de tweede orthodoxe uittocht uit de Hervormde Kerk kreeg in Boskoop voet aan de grond, de Doleantie. Deze Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende) werd op 30 december 1888 geïnstitueerd. Dat gebeurde onder leiding van de consulent, ds. H.J. Reuijl (1862-1904) van Zevenhoven.

In Boskoop duurde het enkele jaren voordat de Christelijke Gereformeerde Kerk en de Nederduitsche Gereformeerde Kerk samen verder gingen als ‘De Gereformeerde Kerk te Boskoop’, in navolging van de landelijke eenwording van beide kerken, die officieel in juni 1892 plaatsvond. Pas in augustus 1899 smolten beide Boskoopse kerken samen tot ‘De Gereformeerde Kerk te Boskoop’.

Toen de Zijdekerk in 1930 in gebruik genomen werd, verving zij een eerdere gereformeerde kerk, die in 1896 in gebruik genomen was, en die werd gesloopt om plaats te maken voor de Zijdekerk.