Op donderdagavond 25 augustus 2022 kwam er een eind aan het kerkelijk leven van de Westerlaankerk te Hollum op Ameland. Op deze plek werd negenennegentig jaar lang lief en leed gedeeld. Tegen de avond haalde een groepje gemeenteleden in de lege kerkzaal herinneringen op aan vroeger…

Hoe het ging.

De gereformeerden op Ameland kerkten sinds 1867 in de zgn. Blauwe Schuur, eens eigendom van een groep vrijzinnige Doopsgezinden. Dezen hadden het gebouwtje in 1854 verkocht, omdat ze zich hadden verenigd met een andere groep Doopsgezinden. Vandaar dat de Blauwe Schuur leeg kwam te staan en aanvankelijk gebruikt werd voor de opslag van spullen die door de strandvonder veilig gesteld waren.

Op 11 september 1866 werd te Hollum de Christelijke Afgescheidene Gemeente geïnstitueerd, aanvankelijk nog zonder predikant. Zij kochten de Blauwe Schuur in 1867. Zo werd het gebouwtje van strandvondersplaats tot verzamelplaats van gelovigen. De Blauwe Schuurkerk deed behoorlijk lang dienst, en er werd zó uitbundig psalmen gezongen dat de groep Doopsgezinden een eindje verderop – in hun kerk aan de Hereweg – er last  van hadden. Afgesproken werd toen dat ze hun kerkdiensten op verschillende uren zouden gaan houden.

Uiteindelijk werd het gebouwtje echter bouwvallig. Het dak lekte al jaren lang zo erg dat ds. C.J. Hakman (1885-1956) – die er van 1912 tot 1915 predikant was – tijdens een dienst zijn handen eens stevig in de met stof beklede preekstoel drukte. Hij liet de gemeenteleden oordelen: zijn handen waren helemaal nat en met groene schimmel bedekt. Kortom: er moest een nieuwe kerk komen; daarvan waren de gemeenteleden overtuigd en daarvoor zouden de gereformeerden dan ook jaren lang gaan sparen. Wel werd nog even een kachel aangeschaft, omdat de nieuwe kerk immers eerst nog bij elkaar gespaard moest worden.

Een nieuwe kerk (1923).

De laatste dienst in de Blauwe Schuur werd op 15 april 1923 gehouden en daarna werd het bedehuis afgebroken. In augustus 1923 konden de gereformeerden hun eigen, nu geheel stenen, kerk in gebruik nemen aan de Westerlaan, die daarom – niet geheel onlogisch – Westerlaankerk genoemd werd. Het fundament en de binnenmuren waren voor het grootste deel gemaakt van de stenen van de inmiddels afgebroken Blauwe Schuur. Zo werd het doophek uit de Blauwe Schuur hergebruikt als balustrade van de galerij.

Het was een hechte gereformeerde gemeenschap die in de Westerlaankerk hun diensten hield. Het werd ook een plek waar het dorp bijeen kwam om geliefden te herdenken, waar ‘zuiver gereformeerd’ werd gepreekt en waar ook om het jeugdwerk gedacht werd, dat een grote bloei doormaakte.

Gereformeerden en Doopsgezinden bij elkaar.

Tót de gereformeerden en de doopsgezinden elkaar zozeer hadden leren kennen en waarderen dat ze besloten samen te gaan en hun kerkdiensten te houden in diezelfde Doopsgezinde Vermaning aan de Hereweg als die waar men de gereformeerden in hun Blauwe Schuur hun psalmen hoorde galmen. Sinds 2009 vormen ze de Federatie Doopsgezind-Gereformeerd Ameland, een uniek samenwerkingsverband in ons land.

De Westerlaankerk raakte ondertussen buiten gebruik. Het zal echter een plek ‘met een open deur’ blijven, omdat men tijdens de laatste bijeenkomst de hoop uitsprak ‘dat dorp en eiland hier lief en leed zullen blijven delen’, maar dan niet meer als kerk, maar als praktijkruimte voor een fysio- en manueel therapeut.

Sluiting dreigt trouwens ook voor de twee hervormde Amelandse kerken in Ballum en Nes. Hervormde Gemeente is van plan alleen de Magnuskerk in Hollum als vierplek aan te houden.