Op 20 april 2023 verscheen het ruim geïllustreerde gedenkboek van en over de voormalige gereformeerde Westerkerk in het Overijsselse Bergentheim. De Gereformeerde Kerk in het dorp werd geïnstitueerd op 17 augustus 1879.

In 115 pagina’s wordt een beeld gegeven van het kerkelijk leven van de Gereformeerde Kerk in het dorp, althans vanaf de ingebruikneming van de Westerkerk aan de Dr. J.H. Poststraat, op 10 mei 1951 (de tijd vóór 1951 komt eigenlijk niet aan de orde). Het kerkgebouw werd ontworpen door het architectenbureau Van Wijk en Broos uit Groningen. De onthulling van de eerste steen vond op 25 augustus 1950 plaats door de toenmalige predikant ds. G.C. Muntingh (1900-1966), met als tekst: “Bewaar uw voet als gij ten huize Gods ingaat”, uit Prediker 4 vers 17.

Het boek begint met een overigens beknopt historisch overzicht van het kerkgebouw, de Westerkerk, waaruit men te weten komt dat door de plaatselijke ‘Vrijmaking’ op 5 augustus 1945 een zeer groot deel van de gemeenteleden zich aan de plaatselijke Gereformeerde Kerk onttrok door zich ‘vrij te maken’, zich opstellend achter de toenmalige predikant, t.w. ds. G.Ph. Pieffers (1906-1968). Overigens wordt daarop in het boek verder niet ingegaan.

De ‘leergeschillen’ die sinds de jaren ’30 de Gereformeerde Kerken beroerden hadden in Bergentheim dus grote gevolgen. Telde de plaatselijke Gereformeerde Kerk in 1943 volgens het kerkelijk Jaarboek nog 1.171 leden, in 1946 waren het er nog 161. Het in 1911 in gebruik genomen kerkgebouw aan de Stationsweg verviel aan de ‘vrijgemaakte kerk’, terwijl de Gereformeerde Kerk de diensten vanaf juli 1947 tot mei 1951 hield in een schuur aan de Kanaalweg Oost, die als  kerkzaal werd ingericht.

Meteen ging men aan de slag om te komen tot kerkbouw. Daarvoor kreeg men onder meer financiële steun vanuit het door de generale synode ingestelde Deputaatschap voor hulpverlening aan gescheurde kerken. Ds. H. Willems (1919-1983), sinds 1945 predikant van de Gereformeerde Kerk te Sibculo-Kloosterhaar, verleende in Bergentheim aanvankelijk pastorale bijstand. Maar op 2 mei 1948 deed de al genoemde ds. G.C. Muntingh intrede in de kleine Gereformeerde Kerk van Bergentheim; daarna volgden andere predikanten.

De geschiedenis van De Gereformeerde Kerk vóór de Vrijmaking komt in het boek zoals al opgemerkt niet aan de orde. We hopen daaraan binnenkort nader aandacht te besteden, omdat dat deel van de historie interessant genoeg is om kennis van te nemen.

En verder…

Het boek bestaat verder in grote lijnen vooral uit vele informatieve korte en soms langere verhalen over het kerkgebouw, het kerkelijk leven, de kerkelijke verenigingen en activiteiten en interessante herinneringen van (oud-) gemeenteleden, kerkenraadsleden en predikanten. De bijdragen werden zoveel als mogelijk was in chronologische volgorde geplaatst. We komen vooral veel te weten over het jeugdwerk, terwijl ook de langere bijdragen van predikanten en gemeenteleden meer over de ‘nieuwe’ geschiedenis van de kerk te Bergentheim vertellen. Het boek wordt besloten met geschreven persoonlijke herinneringen van (oud-) gemeenteleden, op papier gezet tijdens het Open Huis, dat op 21 januari 2023 gehouden werd bij wijze van het afscheid van de Westerkerk. In het daarop volgende hoofdstuk wordt in een terugblik het een en ander meegedeeld over de laatste dienst op 22 januari 2023.

Al met al een interessant en keurig verzorgd boek; een waardige herinnering aan de Gereformeerde Kerk te Bergentheim en haar Westerkerk.

• Albert Pullen en Ina Olthof, Gereformeerde Kerk Bergentheim 1951-2023. Omzien in dankbaarheid. Een uitgave van de Protestantse Gemeente te Bergentheim, 2023, 115 pagina’s, voorzien van een stevige band en ruim geïllustreerd met (vooral) kleurenfoto’s. Prijs: € 25 (incl. verzending). Te bestellen bij: ina.olthof-jurjens@hetnet.nl