Vermoedelijk niet op de 16de, maar op 17 april 1836 institueerde ds. H. de Cock (1801-1842) de Christelijke Afgescheidene Gemeente te Midwolda (in het Oldambt, 7 kilometer ten noorden van Winschoten). De nog steeds bestaande Gereformeerde Kerk te Midwolda kan in april 2016 dus haar 180-jarig bestaan gedenken.
De provinciekaart van Groningen met de ligging van: G = Groningen; N = Nieuwolda; W = Woldendorp; S = Scheemda; M = Midwolda; O = Oostwold; E = Eexta; B/W = Bovenburen c.q. Winschoten.
Op 12 april 1836 (in april 2016 dus 180 jaar geleden) werd in het dorp Sellingen (in het uiterste zuiden van de provincie Groningen, tegen de Duitse grens) door ds. H. de Cock een Christelijke Afgescheidene Gemeente geïnstitueerd. Tot zijn overlijden in 1842 was hij haar predikant, net als van de overige Afgescheiden Gemeenten in Groningen en Drenthe.
Op 10 april 1836 (in april 2016 dus 180 jaar geleden) werd de Christelijke Afgescheidene Gemeente te Nieuwe Pekela geïnstitueerd door ds. H. de Cock (1801-1842), die op dat moment, als eerste Afgescheiden predikant in Nederland, ‘herder en leeraar’ van de Christelijke Afgescheiden Gemeenten in Groningen en Drenthe was.
Aan de hand van enkele documenten willen we ditmaal iets meer meedelen over het belangrijke ‘Gereformeerd Kerkelijk Congres’, dat van 11 tot 14 januari 1887 in Amsterdam gehouden werd met als doel de kerken uit de Doleantie (de tweede orthodoxe uittocht uit de hervormde kerk) overal in het land tot één hecht kerkverband samen te smeden.
Kaart van Groningen met onder meer de in dit artikel genoemde kerken. De (oorspronkelijk twee) gereformeerde kerken in Helpman (in het zuiden van de stad) – t.w. de Opstandingskerk en De Ark – staan niet op deze kaart. (N = Noorderkerk; Z = Zuiderkerk).
In de jaren ’50 van de twintigste eeuw breidde de stad zich naar het noorden verder uit.
Een Christelijke Gereformeerde Gemeente te Ouderkerk (6 oktober 1881).
De Christelijke Gereformeerde Gemeente van Ouderkerk aan de Amstel werd geïnstitueerd op 6 oktober 1881. Tot die tijd waren de Afgescheidenen te Ouderkerk lid geweest van de Christelijke Afgescheidene (vanaf 1869 Christelijke Gereformeerde) Gemeente van Amstelveen, die op 25 juni 1865 vanuit de kerk van Haarlemmermeer Oostzijde geïnstitueerd was.
Kaart van Friesland. L = Leeuwarden; S = Sneek; H = Heeg; Om = Oosterbierum; G = Gaastmeer; Ou = Oudega-Idzega (Wymbritseradiel); O = Oosterend (Wymbr.)
De Doleantie in de Friese dorpen Oudega, Idzega en Sandfirden (gelegen in de Friese gemeente Wymbritseradiel) vond in 1888 vrij geruisloos plaats onder leiding van dr. L.H. Wagenaar (1855-1910), die zelf op 24 januari 1887 met een groot deel van zijn hervormde gemeente in het nabijgelegen Heeg ‘Dolerend’ werd. Enige tijd daarna, op 13 november 1887, stichtte hij ook in het naburige Gaastmeer een zogenaamde ‘Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerend)’.
Op 1 februari 2016 publiceerden we op deze website een verhaal over de gereformeerde evangelisatiearbeid in het Drentse dorp Yde.In de inleiding van dat artikel gaven we een kort overzicht van de instelling van het provinciale deputaatschap voor de Evangelisatie (toen nog Inwendige Zending genoemd) van de Gereformeerde Kerken in de provincie Drenthe.
In de jaren rond 1915 waren in de Gereformeerde Kerken in Nederland verschillende stromingen te onderscheiden: een vernieuwingsgezinde en een meer behoudende richting. De eerstgenoemde stroming noemt men ook wel de ‘beweging der jongeren’, die de ramen in de Kerken wat verder open wilde zetten teneinde niet vast te roesten in ‘dood conservatisme’. Talloze brochures verschenen in die tijd van allerlei kanten, die vandaag de dag nog steeds een goed inzicht geven in de verschillende toen levende ideeën.
Bij het beschrijven en begrijpen van de stichting van de eerste christelijke school in het Noord-Groningse dorp Uithuizermeeden moet eerst (in vogelvlucht!) gekeken worden naar de plaatselijke kerkgeschiedenis. Ook moeten we onderzoeken hoe in ons land het lager onderwijs in die tijd was ingericht. En tenslotte moeten we onderzoek doen naar het eigenlijke ontstaan van de school: de bestuursnotulen uit die tijd zijn verloren gegaan. Gelukkig kon in her en der verspreide geschriften toch veel informatie gevonden worden. Dat geldt zeker ook voor de eerste hoofdonderwijzer, meester F.C. Wijle, over wie tot voor kort niet veel meer dan zijn fout gespelde naam bekend was. Naast vele nieuwe gegevens over zijn persoon werd ook een foto van hem gevonden.