Ook onder Nederlandse vakantiegangers is het eiland Ameland nog steeds zeer in trek. En dat is al sinds jaar en dag het geval.

Want al ver voor de Tweede Wereldoorlog trok Ameland talloze toeristen. Het merkwaardige was dat zich onder deze vakantiegangers steeds een groot percentage gereformeerden bevond. Hoewel in Nes (naast Hollum, Ballum en Buren een van de vier dorpen op het eiland) destijds zelfs niet één enkel gereformeerd gezin woonde, vertoefden er gedurende de zomermaanden zoveel gereformeerden dat het percentage dan zelfs hoger was dan het landelijk gemiddelde.

Vooroorlogs vakantiehuis.

Het grote aantal gereformeerden dat Ameland in de zomermaanden bezocht, viel in 1933 ook een groep geregelde gereformeerde vakantievierders op Ameland op.  Vandaar dat zij de koppen bij elkaar staken en besloten samen een vereniging op te richten onder de naam  ‘Vereniging tot Stichting en instandhouding van gebouwen voor Christelijke Belangen op Ameland’. Het bestuur van deze stichting formuleerde de doelstelling van de vereniging als volgt: ‘De oprichting en instandhouding van een of meer gebouwen op Ameland teneinde, in overeenstemming met de grondslag der vereniging, de onderlinge band der badgasten te versterken’.

Zo kon  in 1935 in Nes een christelijk vakantiehuis geopend worden met een kerkzaal, een pension en met allerlei recreatiemogelijkheden. Vijf jaar lang heeft dit vakantiehuis gedurende het zomerseizoen goede diensten bewezen aan de badgasten, tot in 1940 de Tweede Wereldoorlog uitbrak en het ‘zomerwerk’ werd onderbroken. Later werd dit gebouw door de Duitsers gevorderd en na de oorlog werd het uitgewoond aangetroffen. Er bleef niets anders over dan afbraak…

Hulp van o.a. de Stichting Steun Kerkbouw.

Maar de vereniging bezat toen natuurlijk nog altijd het terrein, en al spoedig kwam er opnieuw een band tussen de vereniging en de kerk op Ameland. Dit leidde er toe dat aanvankelijk kerkdiensten werden gehouden in een houten hulpkerkje en later in een gymnastiekzaal. Zo was er dus toch weer een mogelijkheid geschapen voor de badgasten om ’s zondags de erediensten bij te wonen.

Maar natuurlijk was het streven van de vereniging er nog steeds op gericht te komen tot stichting van een geheel nieuw gebouw.

Tijdens de ambtsperiode op Ameland van ds. F. van Zuthem (1924-2016) kwam de actie tot bouw van een christelijk centrum eerst goed van de grond (ds. Van Zuthem was van 1954 tot 1958 gereformeerd predikant te Hollum op Ameland). In 1959 begon een werkcomité met een financiële actie. In 1960 nam een nieuw bestuur de activiteiten van het oude over. En in de zomer van het jaar daarop werd intensieve propaganda gevoerd onder de badgasten ten einde steun te vinden voor de oprichting van het  beoogde  christelijk centrum. Het ledental van de vereniging groeide daardoor van enkele tientallen tot meer dan honderd.

Van verschillende zijden kwamen giften binnen, van particulieren zowel als van (vooral gereformeerde) kerken in Nederland, in het bijzonder in de noordelijke provincies. De befaamde landelijke gereformeerde ‘Stichting Steun Kerkbouw’ stelde een bedrag van fl. 30.000 voor de kerk van Hollum  beschikbaar, dat werd doorgegeven aan de vereniging, die hiermee een mooi beginkapitaal had. Vooral toen de vereniging ook nog kans zag onder haar leden fl. 20.000 bijeen te brengen door contributies en kerkcollecten, was de helft van de stichtingskosten bijeen, die namelijk op fl. 100.000 begroot waren.

‘Met aller inspanning…’

Toen durfde het bestuur de sprong te wagen. In 1961 werd het door de ledenvergadering gemachtigd tot uitvoering van het voorgelegde plan ter verkrijging van de nog ‘ontbrekende gelden’. Van alle kanten werd medewerking ondervonden. Zowel de gemeente Ameland, als de provincie Friesland en het Rijk verleenden alle mogelijke bijstand. Verder was er een ‘harmonieuze en enthousiaste samenwerking’  met de architect, de heer H. Eldering te Leeuwarden. Deze spande zich er persoonlijk voor in de bouwsom zo laag mogelijk te houden door bijvoorbeeld tal van materialen tegen kostprijs te verstrekken. Ook de aannemers, de gebroeders Visser te Dokkum met hun personeel, en verscheidene leveranciers maakten het mogelijk in korte tijd het ‘Gebouw voor Christelijke Belangen’ te laten verrijzen. Er werd vrijwel dag en nacht aan gewerkt om het zo spoedig mogelijk van de grond te krijgen en achteraf kon worden geconstateerd dat het gebouw er in ongeveer anderhalve maand is neergezet.

De eerste dienst en wat er verder te doen was.

Op 15 juli 1962 werd de eerste kerkdienst in het nieuwe gebouw gehouden. Een week later werd het ook, vooralsnog provisorisch, voor de jeugd opengesteld. Het gebouw bevatte een grote, lichte zaal van twaalf bij vijftien meter met toneel en balkon, enkele kleedkamers, logeerkamers, personeelstoiletten, een keuken met buffet en een ruime kelder. Er omheen lag een flink terrein voor sport en spel. ‘In dit kloeke, royale gebouw kan de vereniging ten volle haar ideële doelstellingen nastreven’.

De zaal stond ’s zondags in de eerste plaats ter beschikking van de kerkdiensten, die onder ambtelijke verantwoordelijkheid van de Gereformeerde Kerk te Hollum gehouden werden. In de kerkzaal konden 450 en desnoods meer kerkgangers een plaats vinden.

Daarnaast  was het gebouw de uitvalsbasis van de commissie die onder badgasten evangelisatiewerk verrichtte. Enkele avonden per week gaf de CEFA (Christelijke Film Actie) er filmvoorstellingen.

Maar het sterkste accent viel op de jeugdzorg. Hoofddoel van de vereniging was namelijk de jonge mensen tijdens hun verblijf op Ameland een vast punt te verschaffen voor ontmoeting en gesprek, en voor sport en spel. Jeugd van alle gezindten en van alle leeftijden was welkom. Gedurende de hele week, van ’s morgens 10 tot ’s avonds 10 uur, was het gebouw geopend. Met uitzondering van de zondag was er dagelijks een ‘instuif’ waar men zich bezig kon houden met tafeltennis, sjoelen, voetbalspelen, dammen, schaken, kinderspelen, volleybal, enz. Buiten was gelegenheid voor volleybal, badminton en andere balspelen. Het was de bedoeling op verschillende terreinen wedstrijden te organiseren, waarbij het devies overigens was: ‘voor de jeugd door de jeugd’, want bij de organisatie werden zoveel mogelijk jongeren betrokken.

De officiële ingebruikneming.

Op 4 augustus 1962 kon het nieuwe gebouw in gebruik genomen worden. Dat gebeurde door prof. dr. G.A. van Es (1904-1981). Omdat door andere instellingen  in en om Nes weinig werd gedaan aan het organiseren van recreatiemogelijkheden, kwam het er in de praktijk op neer dat de gereformeerden in de jaren ’60 vrijwel alle recreatie in en om Nes in handen hadden.

Zo had men in Nes dus weer de beschikking over een prachtig geoutilleerd gebouw, waarmee de kerk en de kerkmensen de badgasten duidelijk konden maken dat het ‘genieten van het goede der aarde een voorproefje is van het volledige genieten op de nieuwe aarde, waarop geen slechts meer zijn zal’, zoals het in de door de gezamenlijke kerken uitgegeven folder voor de badgasten heette. Het nieuwe gebouw kreeg de naam ‘Rots’, niet omdat het op een rots zou zijn gebouwd, maar naar de architect Henri Rots (1898-1944), die het vorige vakantiehuis op Ameland had ontworpen  en in de oorlog werd gefusilleerd.

Evangelisatie.

Tot nu toe hadden we het vooral over de activiteiten van de ‘Vereniging tot Stichting en Instandhouding van Gebouwen voor Christelijke Belangen op Ameland’. Maar daarnaast zou er nog  veel te vertellen zijn over het evangelisatiewerk, dat uitging van de Gereformeerde Kerk van Hollum op Ameland. Vereniging en Kerk werkten in dat opzicht trouwens eendrachtig samen. Zo gingen de eerdergenoemde CEFA-voorstellingen uit van de evangelisatiecommissie, al waren dat lang niet de enige activiteiten die ondernomen werden.

Veel steun bij het evangelisatiewerk werd ook ondervonden van de Bijbel Kiosk Vereniging, die eveneens al jaren in Nes werkte. In het stichtingsjaar van de Rots, 1962, was er in het hoogseizoen gedurende zes weken een team van gemiddeld vier mensen voor dit werk in touw. In 1963, een jaar na de opening, werd het evangelisatieseizoen uitgebreid tot twaalf weken, waarbij in het hoogseizoen zich gemiddeld zes personen met het evangelisatiearbeid bezighielden, en in het voor- en naseizoen gemiddeld twee personen. Met andere woorden: de kerk op Ameland streefde er naar zélf geen vakantie te houden.

Het gebouw Rots werd in 1986 buiten gebruik gesteld. Nu staat op die plaats een natuurcentrum.

Bronnen:

H. Fidder, ‘Rots’ op Ameland. In: Centraal Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Nederland. 11^e jrg. nr. 34, 24 augustus 1963

Informatie van de ‘Vereniging tot Stichting en Instandhouding van Gebouwen voor Christelijke Belangen op Ameland’. Nes, 1962

© 2019. GereformeerdeKerken.info