Abraham Kuyper: ‘Een flinke kop zit alleen op een flink, gezond lichaam’.

Op zaterdag 11 november 2022 vond in het Sportcentrum van de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam een symposium plaats over de geschiedenis en de betekenis van de studentensport, en dan vooral met betrekking tot de Vrije Universiteit.

Het symposium werd gehouden ter gelegenheid van de afsluiting van het jubileumjaar 2021/2022, waarin het vijfenvijftigjarig bestaan van het Sportcentrum van de VU werd herdacht. Bovendien werd een boek gepubliceerd over de geschiedenis van 125 jaar studentensport aan de VU. De schrijver van het boek is de historicus Jurryt van Vooren.

De oprichter van de Vrije Universiteit, dr. A. Kuyper (1837-1920), was in zijn jonge jaren een enthousiaste beoefenaar van de zwemsport, de gymnastiek en  de schermsport. Een van zijn gevleugelde uitspraken werd dan ook: ‘Een flinke kop zit alleen op een flink, gezond lichaam’.

In historisch perspectief kan opgemerkt worden dat de eerste sportclub van de VU in 1902 opgericht werd, terwijl in 1945 de Algemeene Sportvereeniging VU (ASVU) ontstond. Het Sportcentrum VU werd in 1966 geopend.

Het is interessant op te merken dat de oprichting van het Sportcentrum VU eigenlijk mede te danken is aan ‘de kleine grote professor’, prof. dr. I.A. Diepenhorst (1916-2004), die in maart 1961 als rector magnificus van de Vrije Universiteit tijdens een symposium over de mogelijkheden van de studentensport, de wens uitsprak dat de universitaire wereld meer aandacht aan de sport diende te besteden: “Weliswaar is in Delft nu een sporthal gebouwd en hoopt men op korte termijn nog meer te kunnen bereiken, maar de meeste universiteiten hebben tevens behoefte aan sintelbanen, velden en zwemgelegenheid”.

Op 12 oktober 1966 werd die wens realiteit. Professor Diepenhorst was intussen Minister van Onderwijs geworden en opende op die dag op symbolische wijze vanuit het RAI-Congrescentrum acht nieuwe panden van de Vrije Universiteit, die op een groot scherm achter hem levensgroot geprojecteerd werden. Eén daarvan was het Sportcentrum op Uilenstede. (Prof. Diepenhorst had trouwens een grote belangstelling “voor sporten als atletiek en boksen – door hem aangeduid als pugilistiek – met alle bijbehorende records en weetjes”.)

De sportbeoefening aan de VU begon al eerder….

Maar de sportbeoefening aan de VU was al eerder dan in oktober 1966 begonnen, zo blijkt uit het boek van Van Vooren. Ongeveer 125 jaar geleden werden voor het eerst gymtoestellen geplaatst in de tuin van het VU-hospitium aan de Keizersgracht. En in 1902 richtte student Johannes G. Geelkerken de eerste sportvereniging van de Vrije Universiteit op (eenmaal gereformeerd predikant te Amsterdam-Zuid werd dr. J.G. Geelkerken (1879-1960) bekend door een in 1924 gehouden preek waarin hij de wel of niet ‘zintuiglijke waarneembaarheid’ van de ‘sprekende slang’ en ‘de bomen’ in het paradijs in het midden liet – uiteindelijk kostte het hem het ambt in de Gereformeerde Kerken).

In 1945 werd de al eerder genoemde ASVU opgericht, en het universiteitsbestuur stelde Carl C.F. Gordijn (1909-1998) aan als sportleider, het begin van een indrukwekkende en langdurige loopbaan in de bewegingswetenschappen; in 1958 promoveerde hij op het proefschrift Bewegingsonderwijs in het onderwijs- en opvoedingstotaal, met als promotor: prof. dr. J. Waterink (1890-1966). Vele andere publicaties volgden.

Ook de initiatiefnemer van de oprichting van het befaamde Het Dorp bij Arnhem (bekend van de grote landelijke actie ‘Open Het Dorp’ in november 1962), was bij de ASVU betrokken, namelijk de latere ‘dokter A. Klapwijk’ (1921-2008), die in zijn studententijd de eerste voorzitter werd.

Talloze andere interessante bijzonderheden worden in het boek genoemd. Tijdens het symposium op 11 november 2022 werd het eerste exemplaar van het boek aangeboden. We bevelen het interessante boek van harte aan.

• Jurryt van Vooren, Een bijzondere beweging. 125 jaar studentensport aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Amsterdam, 2022, 196 pp. ISBN: 978 908 328 9502. Prijs: € 17,50. Ook te bestellen bij de VU-Boekhandel.