Door onderzoeker Jan-Willem van de Kolk uit Stadskanaal is de Yad Vashem – onderscheiding aangevraagd voor vier leden van het gereformeerde gezin Brouwer uit het Drentse Gasselternijveenschemond, waar het familiebedrijf gevestigd was.

Het zijn Thie Brouwer (1902-1988), diens echtgenote Watsina (1904-1991), moeder Jantina (1864-1962) en zus Aaltje (1904-1988). Mocht die aanvraag goedgekeurd worden, dan krijgen zij postuum de eretitel Rechtvaardige onder de Volkeren. Deze titel wordt toegekend aan niet-Joden die zich tijdens de Holocaust met gevaar voor eigen leven hebben ingezet voor het leven van Joden in de Tweede Wereldoorlog.

Vanaf het begin van de oorlog waren de vier Brouwers fel gekant tegen de Duitse overheersing. Toen het leven van Joden in gevaar was verleenden moeder Jantina en haar dochter Aaltje in hun woning aan de Handelskade 26 in Stadskanaal doorlopend onderdak aan in gevaar verkerende Joden. In een schuurtje hadden ze bovendien materialen verstopt waarmee valse persoonsbewijzen konden worden vervaardigd. Er vlakbij was het hoofdkantoor van de NSB gevestigd, en hun buren waren sympathisanten van de NSB.

Thie Brouwer, zoon van Jantina, was een vooraanstaand lid van de zgn. Trouw-groep, die deze illegale krant drukte en verspreidde. Ook was hij nauw betrokken bij Nederlandse Knokploegen en organiseerde hij in samenwerking met onder meer de bekende (gereformeerde) verzetsstrijder Johannes Post (1906-1944) het zoeken van onderduikadressen. Nadat hij in 1944 zijn woonplaats Den Haag verliet, trok hij naar het Groningse Stadskanaal, waar hij zijn verzetswerk voortzette. Thie Brouwers echtgenote, Watsina, hielp mee met het opvangen van en de zorg voor de onderduikers.

“Thie Brouwer was iemand waarop men terugviel, een adviseur, en iemand van de achtergrond. Hij was voor het verzet een inspirerende kracht. Hij preekte onder het pseudoniem ‘Ds. Van Leeuwen’ in kerkzaaltjes in dorpen als Wildervank en Valthermond om mensen geestelijk toe te rusten in de strijd tegen de Duitse bezetters”. Destijds zei Thie daarover zelf onder meer dat hij – in tegenstelling tot anderen – vond dat je je niet alleen mocht, maar zelfs moest verzetten tegen de overheid “die zo beestachtig en tiranniek optreedt als de Duitse, en die dus niet een overheid is bij de Gratie Gods”.

Of de aanvraag voor de Yad Vashem-onderscheiding wordt goedgekeurd zal in 2024 blijken. Want dan wordt daarover in het hoofdkantoor in Jeruzalem beslist.