In het Centraal Weekblad ten dienste van de Gereformeerde Kerken in Nederland van 1959 troffen we de volgende korte berichten aan over gebeurtenissen in plaatselijke gemeenten. Tussen [] melden we enkele aanvullingen en bijzonderheden.

“Afscheid prof. Verkuyl.

Prof. dr. J. Verkuyl (1908-2001) is op Nieuwsjaardag [1959] weer naar zijn zendingsarbeid in Djakarta vertrokken. Op zondag 28 december preekte hij voor de laatste maal tijdens zijn verlof in ons land, in de kerk van Badhoevedorp.

In deze dienst werd prof. Verkuyl toegesproken door de directeur van het Zendingscentrum [te Baarn], ds. B. Richters [1910-1967], de voorzitter van de generale Zendingsdeputaten, dr. W.H. Harrenstein [1886-1959] en door de predikant van Badhoevedorp, ds. P. Warmenhoven [1903-1964]. Laatstgenoemde kon de afscheid nemende hoogleraar een envelop met fl. 400 aanbieden, het batig saldo uit de zendingskas van Badhoevedorp over 1958. Prof. Verkuyl zal voor dit bedrag gratis 50 Indonesische kinderbijbels kunnen verspreiden. Door aan het eind van het jaar de kas leeg te maken heeft de zendingscommissie van Badhoevedorp wel een zeker risico genomen, maar zij hoopt en verwacht dat de bijdragen in het pas aangevangen jaar van dien aard zullen zijn dat de commissie toch alle verplichtingen kan nakomen.

5000^ste  preek.

De preek die ds. J. Bos [1900-1976] te Emmeloord hield op de middag van de laatste zondag van het vorig jaar [1958] betekende voor deze predikant een soort jubileum: het was namelijk zijn 5.000^ste preek. December was trouwens helemaal voor ds. Bos een maand van gedenken, want op Tweede Kerstdag was hij juist 12½ jaar aan de gemeente van Emmeloord verbonden. Ds. Bos is als polderdominee een echte pionier. Hij heeft de Noordoostpolder nog in echt maagdelijke staat gekend. In die allereerste tijd moest hij dikwijls met lieslaarzen aan zijn bezoeken afleggen.

Hervormde predikant komt over.

Ds. P.W. Martijn [1929-2011], hervormd predikant te Dorkwerd (Gr.), heeft zijn ambt in de hervormde kerk neergelegd en zich bij de Gereformeerde Kerk van Aduard als lid aangemeld. Ds. Martijn is van mening dat de hervormde kerk de weg van ongehoorzaamheid aan Gods Woord is opgegaan en dat anderzijds de eenheid des geestes waartoe de generale synode der hervormde kerk heeft opgeroepen, al niet meer bestaat. De predikant heeft voornamelijk bezwaren tegen de wijze waarop de hervormde kerk de zaak van ‘de vrouw in het ambt’ behandelt en voorts tegen de reactie van die synode in haar concept-antwoord op de resolutie van de duizend gereformeerde ambtsdragers van Utrecht.

Ook acht ds. Martijn het onjuist dat dr. J.M. de Jong benoemd is tot hoogleraar in de dogmatiek aan de Rijks Universiteit de Groningen, waarmee zijns inziens de vrijzinnigheid wordt geautoriseerd om de studenten dogmatisch te scholen.

Ds. Martijn studeerde theologie aan de Rijks Universiteit te Utrecht. Voor hij predikant te Dorkwerd werd, was hij vicaris te Joure. Van 1 januari 1958 tot 1 januari 1959 was hij tevens ziekenhuispredikant voor de arbeid in het Rooms-Katholieke ziekenhuis te Groningen. Ds. Martijn is 29 jaar. Het ligt in zijn voornemen de classis Groningen te verzoeken hem, na colloquium doctum, toe te laten als predikant in de Gereformeerde Kerken.

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info: Met ingang van 1 december 1974 werd aan ds. Martijn, toen predikant van de Gereformeerde Kerk te Ruinerwold-Koekange wegens gezondheidsproblemen vervroegd emeritaat verleend. Hij was achtereenvolgens van 1956 tot 1959 hervormd predikant te Dorkwerd, daarna van 1959 tot 1963 gereformeerd predikant te Zuilichem, en van 1963 tot 1970 gereformeerd predikant te Oude- en Nieuwe Bildtdijk (Frl.), en van 1970 tot zijn emeritaat in 1974 gereformeerd predikant te Ruinerwold-Koekange. Daar hield de predikant zich ook bezig met het evangelisatiewerk in Ruinen, dat door de Gereformeerde Kerk van Ruinerwold-Koekange werd uitgevoerd. (De hervormde synode besloot in 1958 dat de toelating van de vrouw in het ambt ’tegen de bijbel’ was). Dank aan de heer G. Kuiper te Appingedam.]

Historie op filmstrook.’

In het Belgische dorpje Denderleeuw heeft de kerkenraad besloten een filmstrook te laten maken over de geschiedenis van de Gereformeerde Kerk en de Christelijke School aldaar. De medewerking van de gemeenteleden is ingeroepen voor het (tijdelijk) afstaan van geschikte foto’s voor dit doel. Zoals men weet is de Gereformeerde Kerk van Denderleeuw een snelgroeiende protestantse enclave in het Rooms-Katholieke België. Zij is voortgekomen uit de evangelisatiearbeid die ds. A. Lauwers [1870-1955] in Denderleeuw vanuit Brussel verrichtte. De voormalige rooms-katholieke priester ds. H.J. Hegger [1916-1979] was haar eerste predikant. Thans [in 1959] is hij met studieverlof en dient ds. P.L. Schuddebeurs [1915-2014] de kerk van Denderleeuw.

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info: De Protestantse Kerk te Denderleeuw is een kerkelijke gemeente in de Verenigde Protestantse Kerk in België. De gemeente werd, zoals opgemerkt, gesticht door dominee A.Lauwers, die werkzaam was in de Gereformeerde Kerk te Brussel (tot 1 januari 1979 behorende tot de Gereformeerde Kerken in Nederland). De predikant begon in 1924 met huissamenkomsten. In 1929 kon een eigen kerkgebouw in gebruik genomen worden aan de Koningin Astridstraat in Denderleeuw. De gemeente werd bediend door een aantal ex-priesters (zoals dominee A. Lauwers, dominee H.J. Hegger

en dominee G.M.A. Hendriksen (1914-2010), die uit de Rooms-Katholieke Kerk waren uitgetreden en overgegaan waren tot het protestantisme en predikant werden in de Gereformeerde Kerken in Nederland). In de jaren ‘50 van de vorige eeuw werd in Denderleeuw ook een protestantse lagere school opgericht (‘School met de Bijbel’ genaamd) die inmiddels is opgeheven. De Gereformeerde Kerk te Denderleeuw werd in 1973 door de Belgische Staat erkend. Vanaf 1 januari 1979 behoorde de Gereformeerde Kerk te Denderleeuw, zoals alle voormalige Gereformeerde Kerken van België, tot de Verenigde Protestantse Kerk in België.]

’t Is nu mogelijk.

De gemeente van Klundert is voornemens een tweede predikant te beroepen, maar de kerkenraad had als voorwaarde gesteld dat – alvorens tot deze beroeping kan worden overgegaan – de vaste vrijwillige bijdragen eerst met minimaal fl. 6.400 in totaal omhoog zouden moeten worden gebracht. De oproep hiertoe heeft in de gemeente weerklank gevonden, want de gevraagde verhoging is thans (bijna) binnen. Zodat spoedig tot het uitbrengen van een beroep kan worden overgegaan.

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info:  Op 2 juli 1889 werd de eerste steen van deze kerk gelegd. Het gebouw liep door de oorlogsomstandigheden in 1944 behoorlijk wat schade op. Ook de watersnood op 1 februari 1953 zorgde voor veel schade aan de inrichting van deze kerk. Het water stond ongeveer twee en een halve meter hoog. Tijdelijk werden de kerkdiensten gehouden in het restaurant “De Gouden Leeuw”. In de eerste week van maart 1953 was de schade zover hersteld dat de kerk weer in gebruik genomen kon worden. Een totale verbouw vond plaats in 1955-1956. Zie voor meer bijzonderheden de bovenstaande link.]

Combineren?

De kerk van Heusden heeft bij de classis Almkerk advies gevraagd inzake een eventuele combinatie met de kerk van Meeuwen. Als antwoord op dit verzoek werd in overweging gegeven zich met de kerk van Heusden in verbinding te stellen en met de classicale deputaten art. 11 van de classes ’s-Hertogenbosch (waarin Heusden ligt) en Almkerk (waaronder Meeuwen ressorteert). Meeuwen is een kleine gemeente die volgens het laatste verschenen jaarboek [van 1959] 172 leden telt. Sinds februari 1946 is zij vacant.

[Inderdaad werd de kerk van Meeuwen kort daarop gecombineerd met die van Heusden om in 1960 gezamenlijk een predikant te kunnen beroepen.  Tussen1927 tot 1946 beriep Meeuwen samen met de kerk van Dussen een predikant en diezelfde combinatie werd ook vanaf 1970 toegepast].

Kerk en politiek.

Een tweetal leden van de Gereformeerde Kerk te Arnhem heeft zich met een brief tot de kerkenraad gericht waarin op allen die hiervoor in aanmerking komen een beroep wordt gedaan via kansel en geschrift (in het bijzonder gedurende de eerste drie maanden van dit jaar) de hoorders en lezers te wijzen op hun verantwoordelijkheid die zij ook op politiek terrein dragen en hen te attenderen op de noodzaak aan de christelijke politieke organisaties hun steun te verlenen. De stellers van de brief hebben met leedwezen geconstateerd dat het politieke besef bij een deel van de leden der Gereformeerde Kerken merkbaar is verzwakt. Zij achten brede voorlichting van belang om de erkenning van Christus’ koningschap, ook over het politieke erf, weer algemeen tot gelding te doen komen en om beter te zijn toegerust voorgesprekken met andersdenkenden.

Dee brief werd voorts gezonden aan het Centraal Comité van Anti Revolutionaire Kiesverenigingen, aan het secretariaat van de A.R., de Kiesvereniging te Arnhem en aan de redacties van een groot aantal kerkelijke bladen.

Ruimere bekendmaking.

De kerkenraad van Ede heeft besloten een ruimere bekendmaking toe te passen ten aanzien van leden die zich aan de kerk onttrekken. Het overgaan naar een andere gemeente met een orthodoxe belijdenis zal – zoals tot nu toe – worden bekendgemaakt met een enkele mededeling in de kerkboderubriek over de ‘kerkelijke stand’. Maar van overgang naar een gemeente met een niet-orthodoxe belijdenis, een sekte of van een zich geheel aan de kerk van Christus onttrekken, zal tevens mededeling worden gedaan vanaf de kansel. Dit laatste gebeurt vóór het gebed in de dienst, opdat de gemeente kan worden betrokken bij het gebed voor hen die hun eenmaal afgelegde belijdenis ontrouw worden.

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info: Naast de Beatrix- of Zuiderkerk en de Noorderkerk is ook het van oorsprong gereformeerde kerkgebouw in Harskamp nog steeds in gebruik bij de per 1 januari 2017 ontstane Protestantse Gemeente te Ede (overigens met een paar ‘gereformeerde wijkgemeenten’) . Een ander kerkgebouw, De Open Hof, werd gezamenlijk door gereformeerden en hervormden gebouwd: dit kerkgebouw aan de Hoflaan 2 in de wijk Ede-Veldhuizen dateert uit 1972. Die kerk beschikte vanaf het begin over twee kerkzalen, elk met een eigen ingang: een grote, die oorspronkelijk alleen voor de gereformeerden bestemd was (de Alpha-zaal), en een kleine, die oorspronkelijk voor de Hervormde Taborgemeente bestemd was; die laatste kerkzaal (de Omega-zaal) wordt sinds 1997 niet meer voor kerkdiensten gebruikt. Ook de entree is bij de laatste verbouwing in 2005 verplaatst.  Reliwiki]

Na 47 jaar…

Na 47 jaar hebben de kerkenraden van Serooskerke en Vrouwenpolder een zogenaamd ‘grensgeval’ tot een goed eind gebracht. Het ging hier om een gezin waaromtrent de classis reeds op 8 november 1911 uitsprak dat het kerkelijk bij Vrouwenpolder zou behoren. Door verschillende omstandigheden werd dit besluit niet ten uitvoer gelegd, totdat nu [1959], eindelijk, door de beide kerken overeenstemming werd bereikt en het gezin binnenkort kerkelijk inderdaad bij Vrouwenpolder zal behoren. Een wel zeer verlate uitvoering van een stokoud classisbesluit.

Verschil van gevoelen.

Zoals in zovele gemeenten tegenwoordig gebeurt, hield ook de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Velp zich – overigens niet voor de eerste keer – met het dansvraagstuk bezig. De kerkenraadsverslaggever deelde ons hierover mee: ‘Ofschoon er verschil van gevoelen blijkt te bestaan over het al of niet zonder meer verbieden, worden algemeen de gevaren en bezwaren van de moderne dans erkend en wordt de verantwoordelijkheid van de ouders tegenover hun kinderen en van de beoefenaars van de dans zelf met klem op de voorgrond gesteld’.

Nogmaals nood klagen.

De Commissie van Beheer in Delft heeft de kerkenraad een brief geschreven over de begroting van de studenten-evangelisatie. Bij de bespreking hiervan werd gewezen op de omstandigheid dat de kerk van Delft een onevenredig hoog bedrag moet voteren terwijl de studenten uit het gehele land (of daarbuiten) komen. De kerk van Delft heeft zich al eens eerder over deze kwestie tot de synode gewend. Besloten werd dat hij nu nóg eens zijn nood zal gaan klagen bij de ‘meeste vergadering’.

Geen stoet formeren.

De gang van zaken bij de aanvang van de eredienst was een onderwerp van gesprek in de kerkenraad van Noordwijk-Binnen. Er kwam het volgende besluit uit de bus: ‘Bij de aanvang van de dienst zal de  kerkenraad twee minuten voor de dienst binnenkomen, zonder een stoet te formeren. De predikant wordt binnengeleid door de dienstdoende ouderling en diaken’ [en niet door alle ouderlingen en diakenen ‘in optocht’. De kerkzaal stond op het terrein van de dr. W.B. van den Berghstichting.]

Vreugde over één offer.

De persverslaggever van de classis Zutphen noteerde: ‘De kerk van Winterswijk deelt mede dat zij, ondanks het feit dat in de per 1 januari a.s. ingaande nieuwe kerkorde bepaald is dat in elke eredienst zal gecollecteerd worden voor de diaconie, niet in staat is daaraan te voldoen, gezien de gemeente met vreugde offert in het zogenaamde éne offer.

Waarom hermetisch gesloten?

Onder de wijkgemeente IV (Funenkerk) te Amsterdam lezen we: ‘Veel mensen klagen er over dat zij nooit eens alleen met God kunnen zijn, om rustig te bidden. De woningnood maakt een ‘binnenkamer’ tot een onbereikbare luxe. Wat zou het toch mooi zijn als onze kerken door de week open stonden voor hen die rustig willen bidden! Prachtig, een gerestaureerde Funenkerk, waar een voorbijganger kan binnengaan om rust te vinden voor het gebed! Waarom doen wij onze kerken in de week toch hermetisch op slot?

Ploeg voor Soemba.

Ds. F.J.B. Schiebaan [1903-1998] te De Krim [Dr.], penningmeester van ‘Abinos’ [‘Actie Bijzondere Noden Op Soemba’], schrijft: ‘U weet van het werk van ir. Abels op Soemba? Hij is onze [zendings-] landbouwdeskundige op Soemba [destijds één van de zendingsgebieden van de Gereformeerde Kerken in Nederland], en grijpt alle kansen aan om de mensen op Soemba bij te brengen hoe je werken moet (onder beding van ’s Heren zegen) tot een goede oogst te komen.

Hij heeft nu voor dit werk een tractor nodig en ploegen. Verder komt er nog zo van alles bij. In de afgelopen week werd ik opgebeld door een fabriek waar ploegen gemaakt worden. Hij bood voor ir. Abels een ploeg aan van het model dat ir. Abels het meest verkieslijk acht. Dit is een gift van respectabele omvang. Dat zal zonder meer duidelijk zijn aan onze landbouwers!’

Huisbezoek is geen huiszoeking.

In zijn rubriekje ‘Praatstof uit de Herdershof’ schreef ds. H.J. van Duinen (1926-2014) te Zwijndrecht:

‘Vele mensen hebben vaak nog een totaal verkeerde opvatting over het huisbezoek en daardoor worden het vaak zware en moeilijke avonden. Je hebt mensen die denken dat huisbezoek zoiets is als huiszoeking. Waar ouderlingen de gemeente eens geestelijk kwamen fouilleren, aan de hand van een lijstje dat begint met Bijbellezen en gebed en dat eindigt met christelijke krant en school. Vandaar zeker dat zoveel mensen de aandacht van deze ‘ouderlingen-rechercheurs’ trachten af te leiden door eindeloze verhalen over de oorlog of kerkelijke kwesties. Nu, zo moet u niet tegenover elkaar gaan staan! Huisbezoek is geen geestelijke fouillering – maar de geestelijke gemeenschap met elkaar beleven in Jezus Christus’.

Nog ‘es één keertje.

De dominee van Rockanje [ds. G. Vesseur (1924-2013)] schreef in de kerkbode: ‘Het is een wijs besluit geweest van de kerkenraad om de predikant de zorg te geven voor de pastorietuin. Dan moet hij bij tijd en wijle de handen eens uit de mouwen steken.

Een goede lichaamsoefening. En dan heb ik altijd schik als ik hoor: ‘Kijk de dominee is aan ’t werk’. En het andere dan? Vandaag heb ik de schop weer eens ter hand genomen. Hij stond te roesten in de schuur. Maar onder het werk kwam de glans er weer op. Toen dacht ik: Zo is het ook met ons geloof. Als we het niet gebruiken, teert het weg. Maar ga je er mee aan het werk, dan komt de glans er weer over’. ”

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info: In 1989 werd de oude gereformeerde kerk vervangen door de gereformeerde Welkomkerk aan de Hoogvlietlaan].

Bron:

Centraal Weekblad ten dienste van de Gereformeerde Kerken in Nederland, 7^e jrg., nr. 1, 10 januari 1959