Heel veel…!
( < Naar deel 2 ) – In het oktobernummer-1972 van het voormalige gereformeerde maandblad ‘Administratie en Beheer’ – contactorgaan van het Landelijk Verband van de Commissies van Beheer der Gereformeerde Kerken in Nederland – troffen we een overzicht aan met betrekking tot toenmalige bouwactiviteiten betreffende gereformeerde kerken, pastorieën, etc.
Het is misschien interessant te zien wat er na bijna veertig jaar van die bouwactiviteiten geworden is: worden de betreffende kerken nog steeds gebruikt als gereformeerde of protestantse kerkgebouwen? Of zijn ze inmiddels buiten gebruik gesteld of zelfs afgebroken?
In het hieronder overgenomen overzicht uit Administratie en Beheer hebben we met rood gemarkeerd welke kerkgebouwen niet meer als gereformeerd of protestants kerkgebouw dienst doen. Met groen zijn die kerken gemarkeerd, die nog steeds als gereformeerd of protestants bedehuis in gebruik zijn.
Augustinusga – De Pypketsjerke is inmiddels gesloten. Op 31 januari 2016 werd daar de laatste kerkdienst gehouden.
Borger – Het genoemde zalencentrum werd later Het Anker genoemd. De gereformeerde Goede Herderkerk te Borger werd na de fusie met de Hervormde Gemeente de PKN-kerk.
Op 8 juni 2003 werd een federatieovereenkomst getekend, die per 1 januari 2007 overging in een fusie van de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente. In 2008 werd de Goede Herderkerk gerenoveerd en het zalencentrum Het Anker uitgebreid. De kerk en Het Anker doen dus nog steeds dienst als protestants kerkgebouw en zalencentrum.
Spakenburg-Noord – De pastorie, die volgens het bericht aan de Broerswetering gebouwd werd, is niet meer als zodanig in gebruik. De pastorie was bestemd voor de predikant van de Adventkerk; die kerk doet nog steeds dienst als kerkgebouw van de Gereformeerde Kerk te Bunschoten Spakenburg.
Delft – De in het artikel genoemde kerk is de Vierhovenkerk aan de Obrechtstraat (vlak bij de Martinus Nijhoffstraat). De kerk is nog steeds in gebruik als kerkgebouw van de wijkgemeente Vierhoven van de Protestantse Gemeente te Delft.
Diemen – De Nieuwe Stad was eerst gesitueerd onder de parkeergarage Gliphoeve van het winkelcentrum Ganzenhoef. Vanwege de stadsvernieuwing moest de kerk afgebroken worden en elders in de wijk opnieuw gebouwd. De Nieuwe Stad was eerst eigendom van de Gereformeerde Kerk die destijds de eerste en enige kerk in de Bijlmermeer was, waarvan de bouw onder leiding stond van de gereformeerde predikant ds. C.P.T. Rijper (1919-2010), die tot de bouw ook het initiatief nam.
Omdat de oude Nieuwe Stad aan de gemeente verkocht moest worden, kon er intussen met vier andere kerken samengewerkt worden, namelijk de Rooms-Katholieke Parochie, de Hervormde Gemeente, de Evangelische Broedergemeente en de Evangelisch-Lutherse Gemeente. Ook de bouw van de nieuwe Nieuwe Stad aan het Luthuliplein stond onder leiding van ds. Rijper. Eigenlijk is het kerkgebouw dus met een gereformeerd aandeel nog steeds in gebruik, al is het vanwege stadsvernieuwing op een andere locatie.
De van oorsprong gereformeerde Bethlehemkerk, een van de kerkgebouwen van de vroegere Gereformeerde Kerk te Diemen Watergraafsmeer-Bijlmer, die al jaren lang De Ontmoeting genoemd wordt, is sinds eind 2003 de kerk van de Protestantse Gemeente te Diemen.
Kees was de eerste gereformeerde predikant in de Bijlmer en later van Gaasperdam. Hij begon als pionier in de Bijlmer in 1968. Kees werd ook wel de bouwpastor genoemd. Eerst van de Koningskerk in Watergraafsmeer en in 1973 van De Nieuwe Stad onder garage Gliphoeve. Beginjaren jaren tachtig van kerkcentrum De Drie Stromen en in 1993 van het nieuwe kerkcentrum De Nieuwe Stad op Luthuliplein.
Kootstertille – Aangezien het aantal gereformeerden in het Friese dorp Kootstertille – ressorterend onder de Gereformeerde Kerk te Twijzel – groeide door de vestiging van industrie (onder andere de schoolmeubelfabriek Marko), begon men te verlangen naar het institueren van een eigen gemeente. De classis van 14 juni 1966 gaf toestemming, zodat de instituering van de Gereformeerde Kerk te Kootstertille plaatsvond op 3 juli 1966.
In 1971 werd een bouwcommissie ingesteld om de mogelijkheden van kerkbouw te onderzoeken. Het geld voor de bouw van een eigen kerk werd door het organiseren van vele acties bij elkaar gebracht.
Op 5 oktober 1973 legde de heer H. Top de eerste steen. Op 26 mei 1974 werd voor het laatst gekerkt in het tot dan toe als kerk gebruikte dorpshuis, terwijl op 2 juni dat jaar het nieuwe Gereformeerd Kerkelijk Centrum in gebruik genomen werd.
Naast de Benedictuskerk is het vroegere gereformeerd kerkelijk centrum met een aantal vergaderzalen nog steeds als ‘Protestants Kerkelijk Centrum’ in gebruik.
Naaldwijk – Het uit 1889 daterende oude kerkgebouw was ten tijde van de publicatie in Administratie en Beheer (in 1972) al lang, sinds begin jaren ’60, buiten gebruik (het was te klein en bouwvallig geworden) en werd sindsdien gebruikt als opslagruimte. Na aankoop door de genoemde Bouwmaatschappij werd het oude gebouw in1973 gesloopt.
In 1965 was echter ter vervanging van het oude gebouw in Naaldwijk de gereformeerde Ontmoetingskerk aan de Anjerlaan gebouwd, die momenteel nog steeds dienst doet als protestantse kerkgebouw (de hervormde gemeente (PKN) Naaldwijk gebruikt de Oude Kerk).
Sint Jacobi Parochie – Het kerkelijk centrum Open Hof aan de Georg van Saksenstraat 14 in Sint Jacobi Parochie doet nog steeds dienst als protestants kerkgebouw.
Wijhe – De gereformeerde Ontmoetingskerk aan de Tuurweide te Wijhe is (in verband met de herstructurering van het gebied rondom de kerk) eind april 2006 gesloten en inmiddels gesloopt. Ook de pastorie in de Langstraat werd van de hand gedaan. Het gereformeerde jeugdgebouw aan de Langstraat is eveneens gesloopt.
Westerbork – Aan de Hoogeveenseweg 4 in Westerbork werd in 1974 De Voorhof in gebruik genomen. Deze kerk, met een aantal ruime vergaderzalen, is nog steeds in gebruik, hoewel enkele jaren geleden berichten de ronde deden dat de kerk zou worden gesloten ten gunste van de oude hervormde kerk.
Dat die berichten voorbarig waren blijkt uit het feit dat men in de Voorhofgemeente momenteel druk bezig is met een actie voor het plaatsen van zonnepanelen op een deel van de kerk. Afgezien van ‘een duurzame toekomst, de voorbeeldfunctie van de kerk om verantwoord met de Schepping om te gaan, het verhogen van het bewustzijn om zuinig om te gaan met energie, het vergroten van de onderlinge betrokkenheid door het plan samen te realiseren, is deze investering nodig als aanzet om op termijn de exploitatie positiever te krijgen’. De plannen leveren een jaarlijkse besparing van € 1.500 op.
De Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente fuseerden in het najaar van 2011 tot de Protestantse gemeente te Koudekerk aan den Rijn en Hazerswoude-Rijndijk. Sindsdien heet de gereformeerde kerk Ontmoetingskerk, en de voormalig hervormde Dorpskerk Brugkerk. Beide kerkgebouwen zijn nog steeds als protestantse kerk in gebruik.
Lekkerkerk – De gereformeerde Ichthuskerk aan de Kerkweg 34 in Lekkerkerk wordt naast de Grote- of Johanneskerk nog steeds als kerkgebouw van de Protestantse Gemeente gebruikt.
De Ichthuskerk werd in 1974 in gebruik genomen. Verzakking van het oude kerkgebouw – dat in 1926 gebouwd werd – was de oorzaak van de nieuwbouw.
De Lier – De Vredekerk (een gemeentelijk monument) aan de Koningin Wilhelminastraat 1 te De Lier wordt nog steeds gebruikt als kerkgebouw van de Gereformeerde Kerk (PKN) te De Lier. De kerk telde in 2016 ongeveer 1.550 leden. De eerste steen werd gelegd op 15 juni 1923 en de kerk werd vervolgens op 5 maart 1924 in gebruik genomen.
Doordat de Gereformeerde Kerk te De Lier groeide werd in 1965 de tweede kerk in gebruik genomen, de Johanneskerk aan het Johannes Vermeerplein. Doordat het kerkbezoek na verloop van tijd daalde werd na een ‘emotionele gemeenteverkiezing’ in 2003 besloten de Johanneskerk te verkopen en de Vredekerk uit 1924 te behouden. Voordat de Johanneskerk werd gesloten is de Vredekerk grondig gerenoveerd, die dus nu nog steeds dienst doet.
Oudega – De gereformeerde kerk aan de Buorren in het Friese Oudega (bij Drachten) werd in 1910 gebouwd en 70 jaar later stevig verbouwd.
Begin 2005 werd de kerk met hulp van vrijwilligers opnieuw aangepakt en uitgebreid met drie vergaderzalen, nieuwe toiletten, een keuken, een bar en een extra berging. Ook is het podium in de kerk vergroot. Op 27 april 2006 werd de kerk opnieuw in gebruik genomen. De kerk werd bij die gelegenheid herdoopt in It Ljochtbeaken (Het Lichtbaken).
Epe – (herhaling van het eerdere bericht.)
Rijssen – De grote Gereformeerde Kerk (PKN) te Rijssen (in 2016 had de kerk 2.800 leden) heeft de beschikking over de Ontmoetingskerk aan de Boomkamp. Deze kerk is nog steeds als gereformeerde kerk in gebruik.
Zoutkamp – De voormalige gereformeerde kerk aan de Verbindingsweg in Zoutkamp wordt gebruikt als kerk van de Protestantse Gemeente.
Er wordt namelijk vrijwel uitsluitend gekerkt in deze veertig jaar oude en ‘erg functionele’ Nieuwe Kerk. In het bijgebouw Het Anker vinden veel (dorps) activiteiten plaats. De oude (van oorsprong hervormde) kerk is overgedragen aan de Stichting Oude Kerk Zoutkamp en wordt nog slechts voor enkele diensten gebruikt.
Zwolle (Berkum) – De in 1970 gebouwde gereformeerde kerk De Hoofdhof aan de Kerkweg 26 in Zwolle-Berkum doet nog steeds dienst als kerkgebouw van de Hoofdhofgemeente te Zwolle-Berkum.
© 2019. GereformeerdeKerken.info