Ds. T. Holwerda (van 1966 tot 1970).

( < Naar deel 1 – To Part 1 ) – Emeritus-predikant ds. T. Holwerda (1898-1985) deed op 1 februari 1966 intrede en was tot en met 31 augustus 1970 aan de kerk van Vaassen verbonden.

Kort na het vertrek van ds. Holwerda werd hulppredikant H.R. Groenevelt (1908-1986) aangesteld, die maandelijks op twee zondagen in Vaassen zou voorgaan. Maar de groeiende gemeente speelde zijn gezondheid parten en hij adviseerde de kerkenraad een jonge predikant te zoeken. Hij moest op 31 augustus 1972 afscheid nemen. Kort daarop werd een actiegroep in het leven geroepen om een aantal taken in het kerkelijk werk te coördineren. De actiegroep kon beschouwd worden als een voortzetting van de vroegere Gereformeerde Jeugdraad, die opgeheven werd omdat het hervormde en gereformeerde jeugdwerk samengegaan was.

Ds. C.A. van Nood (van 1973 tot 1979).

Op een paar dagen na een jaar later stond de nieuwe predikant op de Vaassense kansel. Het was ds. C.A. van Nood (*1943), die op 26 augustus 1973 in deze (zijn eerste) gemeente intrede deed (die inmiddels trouwens 566 leden telde). Allerlei activiteiten werden ontplooid. In 1973 verscheen het eerste kerkelijk Jaarboekje met allerlei gegevens over de kerk van Vaassen, terwijl het jaar daarop het kerkelijk informatieblad voor het eerst verscheen. In 1975 werden wijkavonden georganiseerd terwijl het jaar daarop een begin gemaakt werd met het ‘koffiedrinken na kerktijd’. In 1978 werd voor het eerst lopende avondmaalsvieringen in de ochtenddiensten gehouden. Ds. Van Nood nam op 2 september 1979 afscheid en vertrok naar de Streekgemeente Maas en Waal.

Ds. G. Tromp (van 1980 tot 1985).

Als ouderling was de nieuwe predikant, ds. G. Tromp (*1955), al aan de Gereformeerde Kerk te Vaassen verbonden. Op 28 september 1980 deed hij als predikant intrede in Vaassen. Tijdens zijn ambtsperiode als predikant werd een bandrecorder aangeschaft voor het opnemen van de morgendiensten, zodat zieken en bejaarden de preek ook konden horen. Er kwam later kerktelefoon, zodat het mogelijk werd de dienst via de radio te volgen. Ook werd in de kerk een ringleiding aangelegd, zodat slechthorende gemeenteleden de dienst in de kerk toch konden volgen. Ook ontstond een ‘autodienst’ van vrijwilligers die moeilijk ter been zijnde en bejaarde gemeenteleden naar de ochtenddienst in de kerk vervoerden.

De ambtsdragers kregen een ambtsdragerscursus, die verzorgd werd door ds. J.N. Nammensma (1928-1990), geestelijk verzorger van De Wellen in Apeldoorn. Als gevolg daarvan werden zgn. ‘mini wijkavonden’ ingesteld, waardoor het onderling contact van de gemeenteleden versterkt kon worden. Wat het jeugdwerk betreft kan worden opgemerkt dat een gezamenlijk met de hervormden opgezette koffiebar tot stand kwam.

De kerk verbouwd (1981).

Al eerder had de kerkenraad zich het hoofd gebroken over een eventuele uitbreiding of nieuwbouw van de kerk. De gemeente groeide en het kerkgebouw werd gewoon te klein. Ook wilde men in de toekomst voldoende ruimte voor de jeugd hebben. Een bouwfondscommissie moest geld bijeenharken.

De kerkenraad ging in 1980 akkoord met de plannen van het architectenbureau Van Wijngaarden te Epe. In de nieuwbouw zouden twee extra vergaderzalen worden opgenomen, een vergrote entree, meer ruimte voor de garderobe en er zou een extra toiletgroep komen. Verder werd in de hal van de kerk een nieuwe keuken gebouwd. Op 27 september 1981 werd de nieuwbouw in gebruik genomen. Met medewerking van ongeveer 175 personen werd door middel van een bazaar een bedrag van fl. 20.000 bijeengebracht voor de inrichting van de nieuw gebouwde zalen voor de jeugd.

Pastoraat.

Ondertussen werden de pastorale druk en de taak van de kerkenraad – ondanks de in 1982 doorgevoerde herverdeling van het kerkenraadswerk – toch steeds zwaarder. Een van de oorzaken was het grote aantal maatschappelijke vraagstukken dat om aandacht vroeg. Oorlog en vrede, het apartheidsvraagstuk, het probleem van de werkloosheid, andere samenlevings- en samenwoningsvormen en ook binnengemeentelijke ontwikkelingen, zoals kinderen aan het avondmaal (in 1982 werd daartoe in positieve zin besloten), randkerkelijkheid en de pluraliteit die in de tot inmiddels 400 leden tellende gemeente steeds groter werd. Geen wonder dat in 1985 een commissie werd ingesteld die de werkwijze van de kerkenraad ten aanzien van pastorale taken moest bestuderen.

Ds. Tromp nam op 7 april 1985 afscheid en vertrok naar de Gereformeerde Kerk in het Friese Oenkerk.

Ds. J.D. de Haan (van 1986 tot 1991).

Zijn opvolger werd op 9 februari 1986 in het ambt bevestigd en deed vervolgens intrede. Het was ds. J.D. de Haan (*1951) uit het Groningse Midwolda.

In 1986 werd in de Gereformeerde Kerk van Vaassen begonnen met de huiscatechese, aanvankelijk met de groep kinderen tot en met 15 jaar. In 1988 werd geconstateerd dat het kerkbezoek tijdens de middagdiensten sterk terugliep. Vandaar dat vanaf 1989 tijdens de kerkenraadsvergaderingen meer aandacht besteed werd aan bezinning over en uitwisseling van gegevens betreffende de door de ambtsdragers opgedane pastorale ervaringen.

Ds. De Haan nam op 30 juni 1991 afscheid van de kerk van Vaassen en vertrok naar de Gereformeerde Kerk te Beetsterzwaag.

Ds. B. Heslinga (van 1992 tot 2023).

Zijn opvolger nam het op hem uitgebrachte beroep aan. Het was ds. B. Heslinga (*1956) uit het Drentse Pesse. Op 1 april 1992 deed hij intrede in de kerk van Vaassen.  Het ledental van de groeiende kerk bedroeg intussen in totaal maar liefst 735, van wie 421 belijdende en 314 doopleden.

Nadat er in 1992 al over gesproken was, werd de zaak van het maken van een beleidsplan in het najaar van 1994 opnieuw ter hand genomen. Belangrijke vragen waren wat de kerkenraad bereiken wilde met de gemeente, en hoe de gemeente op weg was naar de toekomst; hoe ging de gemeente om met vragen uit de samenleving en hoe gingen de gemeenteleden om met de onderlinge verschillen in geloofsbeleving?

En verder, heel in het kort…

De Commissie Erediensten ontwierp samen met de predikant het boekje Orden van Dienst. In 1994 werden de nieuwe orden geleidelijk op proef ingevoerd, en na een inspraakronde werd de definitieve uitgave in april 1996 van kracht. De Commissie Erediensten zorgde ook voor de invoering van de Zondagsbrief, waardoor tijdens de kerkdiensten geen afkondigingen meer nodig waren. De in Vaassen in 1978 opgerichte Jeugd Advies Raad (JAR) werd het overkoepelend orgaan van al het jeugdwerk in de kerk.

Evangelisatiewerk.

Al voordat de Evangelisatiecommissie werd opgericht bestond in de kerk van Vaassen een club voor ‘buitenkerkelijke meisjes’, die aan huis gehouden werd. Aan de Oranjeweg werd in de jaren ’60 een van de daar gelokaliseerde oude schuren gehuurd voor evangelisatiewerk: ’s winters clubwerk en ’s zomers verhuur aan vakantiegasten. Ook vanuit en in ‘De Olde Hutte’ werden allerlei evangelisatieactiviteiten georganiseerd. Veel vrijwilligers werkten aan de evangelisatiearbeid mee. Ten behoeve van de Lectuurverspreiding werd gebruik gemaakt van de evangelisatietijdschriften De Goede Tijding, Weerklank en Het Open Venster. Ook werd evangelisatiewerk op de campings gedaan. Op de camping De Wildhoeve aan de Hanendorperweg werd bijvoorbeeld een grote tent gezet, van waaruit activiteiten werden georganiseerd.

Na jaren werd het echter tijd voor een andere opzet. Zo ontstond de Missionaire Werkgroep met taken gericht op het evangelisatiewerk. Ook kwam er de Commissie ZWO (Zending, Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking). Deze Commissie was een samenwerking van hervormd en gereformeerd.

Ds. mevr. C.M. Baas (vanaf 2024).

Op 7 juli 2024 deed mevrouw ds. C.M. Baas (*1963) – afkomstig uit de protestantse gemeente te Apeldoorn – intrede in de Gereformeerde Kerk van Vaassen.

‘Samen op Weg’.

In 1961 drongen achttien predikanten (negen gereformeerde en negen hervormde) er met grote nadruk op aan dat de beide kerken zich zo snel mogelijk zouden verenigen. Deze groep, die De Achttien genoemd werd, publiceerde enkele boekjes, die als gespreksmateriaal konden dienen tijdens gemeentelijke bijeenkomsten. Ook in Vaassen ging men er in 1966 mee aan de slag. Plannen werden gemaakt om gezamenlijke ‘Dankdienst voor  gewas en arbeid’ te houden en een gezamenlijke dienst op Tweede Kerstdag. De evaluatie vond plaats tijdens de gemeentevergadering van februari 1967, waar werd opgeroepen om in deze ‘kwestie’ met beleid te werk te gaan. Het aantal gezamenlijke diensten werd desondanks langzaam uitgebreid en ook in het evangelisatie- en campingwerk werd samen opgetrokken, al klaagden gereformeerden over de ‘geringe inzet van hervormde krachten’.

Een door beide kerkenraden ingestelde commissie zou als motor voor het Samen-op-Wegproces moeten gaan dienen. De motor wilde echter iets te snel: de commissie stelde in 1975 namelijk voor om over tien jaar (dus in 1985) als beide kerken in Vaassen geheel samen te gaan. Wel kwamen er gespreksgroepen en wijkavonden, vooral op het gebied van jeugdwerk, catechese en vormingswerk, maar de kerkenraadsleden vonden het allemaal wel wat te snel gaan. Ook moest men trachten de gemeenteleden ‘mee te krijgen’. Zo werd in februari 1978 de eerste gezamenlijke morgendienst gehouden waarbij de opkomst ‘overweldigend’ was, maar het had uiteindelijk weinig vervolg.

In 1982 werd voor het eerst een gezamenlijke avondmaalsviering gehouden, in de hervormde kerk. Een half jaar later werd eenzelfde dienst gehouden in de Tabernakel, zoals de naam van de gereformeerde kerk luidde. Bij hervormden werd meer geaarzeld om aan een gezamenlijke viering deel te nemen dan bij de gereformeerden. Het deelnemen van kinderen aan het avondmaal – zoals in de Gereformeerde Kerk afgesproken was – ‘leidde tot grote commotie bij de hervormden’. Niet dat ze er op zichzelf tegen waren, maar men vond de eigen gemeente er nog niet rijp voor.

In de loop van de jaren ’80 ‘trad moeheid op. Men wilde wel ‘houden wat men had’, maar men wilde er verder niet meer veel aan toevoegen. De angst om de eigen identiteit te verliezen werd bij de hervormden groter, een trend die zich ook in de jaren ’90 voortzette. Een gezamenlijk kerkblad publiceren lukte niet en voor de commissie die als motor van het SOW-proces moest dienen, werd de toestand onhoudbaar. Men stopte met het werk.

Zoals een krantenartikel er onlangs al op wees, is het in Vaassen (nog) niet tot de vorming van één Protestantse Gemeente gekomen. Beide kerken functioneren zelfstandig en de Gereformeerde Kerk maakt nog steeds gebruik van het kerkgebouw De Tabernakel aan de Prins Hendrikweg.

Ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Vaassen.

Bronnen onder meer:

R. Akkerman (samenstelling en redactie), Herinneringsboek. 50 jaar historie van de Gereformeerde Kerk van Vaassen. Vaassen, 1998

Gemeenten en predikanten van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leusden, 1992

H.J. Huizinga-Boelens, Dankbaar herdenken en gelovig vooruitzien. Gereformeerde Kerk Epe. Epe, g.j.

Jaarboeken ten dienste van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Goes, div. jrg.

G. van der Zee, Kerkgeschiedenis van Vaassen. Epe, 1934

© 2024. GereformeerdeKerken.info

Translation into English:

The ‘Gereformeerde’ Church in Vaassen (2).

Rev. T. Holwerda (from 1966 to 1970).

( < To Part 1 ) – Emeritus minister Rev. T. Holwerda (1898-1985) began his ministry on February 1, 1966, and was connected to the church in Vaassen until August 31, 1970.

Shortly after Rev. Holwerda’s departure, assistant minister H.R. Groenevelt (1908-1986) was appointed, who would preach in Vaassen on two Sundays each month. However, the growing congregation affected his health, leading him to advise the church council to seek a young minister. He bid farewell on August 31, 1972.

Shortly thereafter, an action group was formed to coordinate various tasks in church work. This group could be seen as a continuation of the former ‘Gereformeerde’ Youth Council, which had disbanded due to the merging of Hervormd and ‘gereformeerde’ youth work.

Rev. C.A. van Nood (from 1973 to 1979).

Just under a year later, the new minister stood at the pulpit in Vaassen. It was Rev. C.A. van Nood (*1943), who conducted his first service in this congregation (by then totaling 566 members) on August 26, 1973. Various activities were initiated. In 1973, the first church Yearbook was published with details about the Vaassen church, while the following year saw the first church information bulletin. In 1975, district evenings were organized, followed by the introduction of ‘coffee after church’ the next year. In 1978, continuous communion services began in the morning services. Rev. Van Nood bid farewell on September 2, 1979, and moved to the Maas en Waal Regional Church.

Rev. G. Tromp (from 1980 to 1985).

As an elder, the new minister, Rev. G. Tromp (*1955), was already associated with the ‘Gereformeerde’ Church in Vaassen. On September 28, 1980, he was officially installed as minister in Vaassen. During his tenure, a tape recorder was acquired to record morning services, allowing the sick and elderly to hear the sermons. Later, church telephone services were introduced, enabling the service to be broadcast on radio. A loop system was also installed in the church, allowing hearing-impaired members to follow the service. A ‘car service’ was organized by volunteers to transport members who had difficulty walking or were elderly to the morning service.

Church officers attended a training course led by Rev. J.N. Nammensma (1928-1990), spiritual caretaker of De Wellen in Apeldoorn. As a result, ‘mini district evenings’ were established to strengthen the congregation’s mutual contact. Regarding youth work, a jointly established coffee bar with the ‘Gereformeerde’ Church was established.

Church Renovation (1981).

The church council had previously considered expanding or rebuilding the church. The congregation was growing, and the current building was becoming inadequate. There was also a desire to have sufficient space for youth in the future. A building fund committee was established to raise funds. In 1980, the church council approved the plans of the Van Wijngaarden architectural firm in Epe. The new construction would include two additional meeting rooms, an expanded entrance, more wardrobe space, and an additional toilet group. Furthermore, a new kitchen was built in the church hall. The new building was inaugurated on September 27, 1981. With the help of approximately 175 people, a bazaar raised 20,000 guilders for furnishing the newly built youth rooms.

Pastoral Care.

Meanwhile, pastoral demands and the church council’s responsibilities continued to grow, despite the redistribution of council work in 1982. One of the reasons was the large number of social issues demanding attention—war and peace, apartheid, unemployment, alternative lifestyles, and internal developments such as children participating in communion (a positive decision made in 1982), marginal church attendance, and increasing diversity in the congregation, which now numbered around 400 members. Consequently, a committee was established in 1985 to study the church council’s approach to pastoral tasks. Rev. Tromp bid farewell on April 7, 1985, and moved to the ‘Gereformeerde’ Church in Oenkerk, Friesland.

Rev. J.D. de Haan (from 1986 to 1991).

His successor was installed in office on February 9, 1986, and subsequently began his ministry. It was Rev. J.D. de Haan (*1951) from Midwolda, Groningen.

In 1986, Vaassen’s ‘Gereformeerde’ Church began home catechesis, initially with children up to 15 years old. In 1988, it was noted that attendance during afternoon services was declining. Therefore, from 1989 onwards, church council meetings paid more attention to reflection on and sharing of pastoral experiences gained by church officers. Rev. De Haan bid farewell to Vaassen’s church on June 30, 1991, and moved to the ‘Gereformeerde’ Church in Beetsterzwaag.

Rev. B. Heslinga (from 1992 to 2023).

His successor accepted the call extended to him. It was Rev. B. Heslinga (*1956) from Pesse, Drenthe. On April 1, 1992, he began his ministry in Vaassen’s church. By then, the congregation had grown to a total of 735 members, including 421 communicants and 314 baptized members.

Discussions about drafting a policy plan began in 1992 and were revisited in the autumn of 1994. Key questions included the goals of the church council for the congregation, how the church was moving forward, how it addressed societal issues, and how members dealt with differences in faith experiences.

And in brief…

The ‘Worship Services Committee’, together with the minister, designed the Order of Services booklet. In 1994, the new orders were gradually introduced for trial, and after feedback, the final version took effect in April 1996. The Worship Services Committee also introduced the Sunday Bulletin, eliminating the need for announcements during services.

The Youth Advisory Council (JAR), founded in Vaassen in 1978, became the umbrella organization for all youth work in the church. Evangelism.

Even before the Evangelism Committee was established, Vaassen’s church had a club for ‘non-church girls,’ conducted at homes. One of the old sheds on Oranjeweg was rented in the 1960s for evangelism work: winter club activities and summer rentals for vacation guests. Various evangelism activities were also organized from ‘De Olde Hutte’. Many volunteers contributed to evangelism efforts. Evangelistic magazines like ‘De Goede Tijding’, ‘Weerklank’, and ‘Het Open Venster’ were used for literature distribution. Evangelism work was also carried out on campgrounds. For example, a large tent was set up at Camping De Wildhoeve on Hanendorperweg, where activities were organized. After years, however, a new approach was needed. Thus, the Missionary Working Group was established, focusing on evangelism tasks. The ZWO Committee (Mission, World Diaconate, and Development Cooperation) was a collaboration between the ‘hervormde’ and ‘gereformeerde’ churches.

Rev. Mrs. C.M. Baas (from 2024).

On July 7, 2024, Mrs. Rev. C.M. Baas (*1963), from the Protestant Congregation in Apeldoorn, began her ministry in Vaassen’s ‘Gereformeerde’ Church.

‘Together on the Way’ (SOW).

In 1961, eighteen ministers (nine ‘gereformeerde’ and nine ‘hervormde’) strongly urged both churches to unite as soon as possible. This group, known as ‘The Eighteen’, published booklets that served as discussion material during church meetings. In Vaassen, they began working on joint ‘Thanksgiving for Harvest and Labor’ services and a joint service on Boxing Day in 1966. Evaluation took place during the February 1967 congregation meeting, emphasizing the need for cautious handling of this ‘issue’. Despite some resistance, joint services slowly expanded, including collaboration in evangelism and camping work, although ‘gereformeerde’ members complained about the ‘limited involvement of Hervormd forces’.

A committee established by both church councils was intended to drive the ‘Together on the Way’ process. However, progress was somewhat hastened: in 1975, the committee proposed that within ten years (by 1985), both churches in Vaassen should merge completely. While discussion groups and district evenings were established, especially in youth work, catechesis, and education, church council members found the pace too rapid. They also needed to ensure the congregation was on board. Thus, the first joint morning service was held in February 1978, with ‘overwhelming’ attendance, but it ultimately had little follow-up.

In 1982, the first joint communion service was held in the ‘hervormde’ church. Six months later, a similar service was held in the Tabernacle, as the ‘gereformeerde’ church was then named. There was more hesitation among ‘Hervormde’ members to participate in joint communion than among ‘gereformeerde’ members. The inclusion of children in communion – as agreed upon in the ‘Gereformeerde’ Church – ‘caused a stir among ‘hervormde’ members’. It wasn’t that they were against it per se, but they felt their congregation wasn’t ready yet.

By the late 1980s, ‘fatigue set in. People were willing to to keep what they had,’ but were no longer interested in adding much to it. The fear of losing their own identity grew among the ‘hervormden’, a trend that continued into the 1990s. Publishing a joint church newsletter did not succeed, and for the committee that was supposed to drive the SOW process, the situation became untenable. They stopped their work.

As a newspaper article already pointed out, the formation of a single Protestant Congregation has (yet) to happen in Vaassen. Both churches continue to function independently, and the ‘gereformeerde’ Church still uses the Tabernacle church building on Prins Hendrikweg.