Laatste dienst in ‘Elim’ te Hoogkerk.

Op zondagochtend 18 juni 2023 ’s morgens om half tien werd in het Groningse Hoogkerk de laatste dienst gehouden in de protestantse (voormalig gereformeerde) kerk aan de Barkstraat.

Het tegenwoordige gereformeerde kerkgebouw aan de Barkstraat heet Elim, dat Oase betekent. Bij de bouw van de kerk zag men het bovendien als Rehoboth: ‘De Heere heeft ruimte gemaakt’. Zo luidt dan ook de tekst uit Genesis 26 vers 22 die op de gedenksteen is aangebracht.

Maar nu, op 18 juni 2023, moet de kerk worden afgestoten. Een bittere pil voor de kerkgangers, maar door de krimp en de vergrijzing van de protestantse gemeente moest een keuze gemaakt worden. Elim moest daardoor wijken.

De dienst.

De voorganger in de dienst was ds. A. Bruin en het orgel werd bespeeld door mevrouw S. Dop-Faber. Het koor Sursum Corda onder leiding van mevr. C. van der Laan verleende medewerking aan de dienst. De kerkenraad had een overzichtelijk Liturgieboekje samengesteld, waarnaar wij hier kortheidshalve verwijzen.

Na het intochtslied en de bemoediging sprak de voorganger: “Trouwe God, Die wilt wonen bij de mensen, door de tijden heen zijn wij hier samengekomen om uw aangezicht te zoeken, naar uw Woord te horen, om te zingen en te bidden en aan tafel te worden gevoed met de gaven van Christus. Nu wij voor de laatste keer hier bijeen zijn, bidden wij U, Wees in ons midden en ga met ons mee”.

De geschiedenis van Elim.

Scriba H. Moens vertelde in de dienst iets over de geschiedenis van het kerkgebouw.

“In 1944 stond de wereld in brand door de Tweede Wereldoorlog. Op vele fronten en ook op het kerkelijk vlak stonden mensen lijnrecht tegenover elkaar. Families werden gespleten. Dat luidde de Vrijmaking te Hoogkerk in, onder aanvoering van ds. W. Loopstra, die met een groot deel van de gemeente de Gereformeerde Kerk van Hoogkerk verliet. Van beide kanten een bedroevende zaak. Het gereformeerde kerkgebouw aan het Hoendiep werd toegewezen aan de vrijgemaakte gemeente”.

“De Gereformeerde Kerk ging daarna de kerkdiensten houden in het te kleine kerkje van het naburige dorp Leegkerk. Ook al was het ledental van de Gereformeerde Kerk door de Vrijmaking van 1.224 naar 697 gezakt, niet alle kerkgangers konden in het kerkje een plaats krijgen. Daardoor moest vaak een deel van de gemeente de dienst buiten volgen. Als het Leegkerkster kerkje door de hervormde gemeente moest worden gebruikt kerkte men in een zaal van het plaatselijk café, dat later ‘Wapen van Hoogkerk’ heette. Maar ook daar kon niet de hele gemeente een plaats krijgen en moest men ook daar soms buiten de dienst volgen”.

“Gelukkig kwam er een regeling met de vrijgemaakte kerk voor het gebruik van hun gebouw en kon de eigen Gereformeerde Kerk in 1945 de eerste predikant na de Vrijmaking begroeten: ds. S.G. Bloem (1903-1978) uit het Drentse Gasselternijveen. Ook werden plannen gemaakt voor de bouw van een nieuw kerkgebouw. Maar… industrie en woningbouw gingen na de oorlog terecht voor. Wel mocht er een ‘dorpsgebouw’ neergezet worden. Daarvoor werd op 14 maart 1949 grond aangekocht voor een verenigingsgebouw (c.q. hulpkerk), voor een kosterswoning en voor de bouw van een pastorie”.

“Op 28 mei 1949 werd een gedenksteen in de voorgevel gemetseld (“De Heere heeft ruimte gemaakt, Genesis 26:22’ met als randschrift: ‘Gedenksteen gelegd door ds. S.G. Bloem, A.D. 28 mei 1949’). Op 13 december 1949 werd het gebouw onder de naam ‘Elim’ feestelijk geopend. Ruimte was er nu gelukkig genoeg!”

“In de jaren tussen 1960 en 1981 breidde Hoogkerk zich langzamerhand uit en ook de kerkelijke gemeente groeide. Een plancommissie ontwikkelde plannen voor de realisering van een meer multifunctioneel gebouw, onder andere voor het jeugdwerk, De Bark. Deze plannen werden in 1981 door een bouwcommissie gerealiseerd. Door veel eigen werkzaamheid en financiële acties konden de plannen voor dit kerkelijk centrum werkelijkheid worden, en zo werd op 20 december 1983 een vernieuwd en vergroot kerkgebouw feestelijk in gebruik genomen”.

“De veertig jaar daarna, de jaren 1983 tot 2023, kenmerkten zich onder meer door het Samen op Wegproces met de hervormde gemeente. Uiteindelijk leidde dat tot de vorming van de Protestantse Gemeente. Wegens verkleining en vergrijzing van zowel de kerkelijke gemeente als de kerkenraad moest helaas besloten worden om ons kerkgebouw Elim te verkopen”.

Het afscheid van Elim.

Na de gebeden en de preek werd onder meer stilgestaan bij het afscheid van koster E.J. Burema, die jaren lang als beheerder van Elim optrad, bijgestaan door zijn echtgenote. Ter afsluiting daarvan werd een gedicht voorgelezen onder de titel ‘Tot besluit’. In wisselzang met het koor werd als laatste gezang Lied 418 gezongen: ‘God, schenk ons de kracht dicht bij U te blijven’.

Tenslotte werd stilgestaan bij de liturgische plaatsen op het liturgisch centrum, waar achtereenvolgens toepasselijke woorden gesproken werden bij de doopvont, de lezenaar met kanselbijbel, de antependia, het avondmaalsgerei en de Paaskaars.

Voorafgegaan door de dragers van de liturgische voorwerpen verlieten de kerkenraad, de voorganger en de gemeente achtereenvolgens de kerkzaal. Bij het uitgaan werd lied 542: ‘God roept de mens op weg te gaan‘.

Het is te hopen dat de Elim-gemeente ook in de Olle kerk, waar in het vervolg de diensten gehouden worden, zich in een Oase mogen voelen, waar ook voor hen Rehoboth een feit mag zijn.

(We komen later uitvoerig terug op de geschiedenis van de Gereformeerde Kerk te Hoogkerk, die op 20 juli 1861 een aanvang nam.)