Ds. G. van ’t Riet (van 1946 tot 1954).
( < Naar deel 2 ) – Op 14 april 1946 deed de opvolger van ds. Wolven intrede in de kerk van Sint Jansklooster. Het was ds. G. van ’t Riet (1908-1982) uit Goor. Slechts twee vergeefse beroepen op andere predikanten gingen daaraan vooraf. “In de omgang was hij vriendelijk en eenvoudig”.
Twee jaar van zijn ambtstijd in Sint Jansklooster was ds. Van ‘t Riet als legerpredikant werkzaam in Indië ten tijde van de politionele acties, namelijk van 2 juli 1948 tot februari 1950. In die tijd had mevr. Van ’t Riet bijna elk weekend een andere predikant te gast in de pastorie, die op zondag in Sint Jansklooster zou voorgaan; sommigen het hele weekend, omdat ze van ver kwamen.
Bij zijn afscheid zei ds. Van ’t Riet in zijn preek onder meer: “Uit onze onervarenheid in het begin van ons samenzijn hebt gij nooit een reden gezocht om verwijdering te maken. Hier (in Sint Jansklooster) heb ik mijn allereerste preek gehouden, niet vermoedend dat ik nog 900 keer voor u zou mogen optreden. Voor de hulp van de kerkenraad blijf ik dankbaar. God gaf steeds geschikte ambtsdragers en onze bede werd verhoord om van ongeschikte bevrijd te blijven. Trouw verstond de Commissie van Beheer haar plicht. De Heere spaarde wonderlijk de rij der ambtsdragers. Van de dienstdoenden en van hun vrouwen is er in mijn tijd niemand gestorven. Ootmoedige dank past ons”.
De predikant nam op 24 oktober 1954 afscheid en vertrok naar de kerk van Lioessens in Friesland.
Ds. G.H. Homans (van 1955 tot 1958).
Op 5 juni 1955 deed ds. G.H. Homans (1923-2015) uit Nieuwerbrug aan den Rijn intrede in Sint Jansklooster. Hij zou slechts drie jaar blijven en vertrok in 1958 naar de kerk van Beverwijk, waar hij industriepredikant voor de IJmond werd.
Wel kan uit die periode vermeld worden dat in deze tijd in principe afgesproken werd om de oude kerk niet te verbouwen – ze werd te klein – maar een nieuwe te bouwen. Daarvoor werd toen al een bouwcommissie in het leven roepen. Op 14 september 1958 vertrok ds. Homans dus naar de kerk van Beverwijk.
Ds. H.J. ten Brink (van 1959 tot 1966).
Ds. H.J. ten Brink (1898-1974) uit Vriezenveen deed op 19 april 1959 intrede. De kerk was dus ongeveer zeven maanden vacant geweest. De kerkbouwplannen werden in die tijd in feite al voorbereid, maar bij de komst van ds. Ten Brink kwam de vaart erin. Aanvankelijk werd alleen gesproken over verbouwing c.q. vernieuwing van pastorie en verenigingsgebouw, maar al gauw kwam daar ‘het enigszins verbouwen van de kerk’ bij. De geraadpleegde architect H. Eldering uit Leeuwarden raadde verbouw af, omdat dit duurder zou uitvallen dan nieuwbouw. De architect legde de door hem getekende ontwerpen op een gemeentevergadering uit, met als resultaat dat de gemeenteleden er mee instemden.
De kerkbouw.
Ds. Ten Brink en zijn kerkenraad zochten meteen naar een geschikt terrein voor de kerkbouw. Men had intussen besloten dat de kerk en het verenigingsgebouw op dezelfde fundamenten gebouwd zouden worden, dus boven elkaar: onder het verenigingsgebouw, daar boven de kerkzaal. De zoektocht naar een stuk grond verliep echter niet soepel. Ook gingen in de gemeente praatjes rond dat de nieuwe kerk wel fl. 400.000 zou gaan kosten, door de predikant snel en fel als ‘lasterpraat’ afgedaan. Uiteindelijk werd het terrein naast de pastorie aan de Leeuwte verkregen voor kerkbouw.
Natuurlijk werd door de benoemde bouwcommissie een aantal kerken in de omgeving bekeken om ideeën op te doen. De gereformeerde kerk te Zuidwolde (Dr.) leek het meest geschikt als voorbeeldkerk. Nicolai, de bouwer van de kerk in Zuidwolde, werd nu ook de architect voor de nieuwe kerk in Sint Jansklooster. De kerkzaal moest ongeveer 430 zitplaatsen tellen en een grote zaal zou voor 150 personen geschikt moeten zijn (met podium). Verder zouden er nog een paar kleinere zalen komen.
Het eerste plan moest veel meer dan de begrote fl. 275.000 gaan kosten, maar dat vond de kerkenraad te veel van het goede. Het tweede, bescheidener plan leverde weliswaar minder zitplaatsen op, maar werd uiteindelijk goedgekeurd. De kosten daarvan bedroegen in totaal fl. 291.000. Dit bouwplan voor de ‘tentkerk’ werd goedgekeurd, terwijl dokter Luttik aanraadde een kerkklok niet te vergeten. Akkoord.
De financiën werden ook geregeld. Een rondgang door de gemeente leverde al meteen fl.70.000 op, terwijl van de befaamde gereformeerde Stichting Steun Kerkbouw een lening van fl. 50.000 verkregen werd tegen lage rente, plus nog eens een gift van fl. 25.000. De overige fl. 125.000 werd van de bank geleend. Natuurlijk werden ook allerlei acties op touw gezet: OPA (Oud Papier Aktie) was er een van. Ook de jeugd werkte mee bij het organiseren van acties.
Bouwbedrijf Schraa zou de nieuwe kerk gaan bouwen. Deze kwam op 20 augustus 1963 namelijk als laagste inschrijver uit de bus met een bedrag van iets meer dan fl. 250.000. Als ook de inboedel en de c.v. erbij opgeteld werden zouden kosten in totaal zo’n fl. 338.000 bedragen. Een anonieme weldoener schonk kort daarop fl. 30.000, wat vanzelfsprekend met grote dankbaarheid in ontvangst genomen werd.
De eerste steen werd op 16 mei 1964 gelegd. Gemeentelid Leeuw was de gelukkige die de handeling mocht verrichten. Maar eerst werd gezongen psalm 116 vers 1: ‘Ik zal met vreugd in ’t Huis des Heeren gaan’. Br. Leeuw, dankbaar dat hij in ieder geval nog één steen had mogen bijdragen aan de kerkbouw, kreeg als aandenken de troffel mee naar huis.
De bouw was overigens intussen al een behoorlijk eind gevorderd, zodat het tijd werd de naam van de kerk te bedenken. Het werd ‘Johanneskerk’, want ‘Johannes betekent: God is genadig’. Ook werd meteen een orgel besteld. Voor fl. 11.700 werd een gloednieuw elektronisch Dereux orgel aangeschaft, waarover men zeer tevreden was.
De Johanneskerk in gebruik genomen (1965).
Op zondag 4 april 1965 werd ‘niet zonder enige weemoed’ afscheid genomen van de oude kerk aan de Kloosterweg. Op woensdag 7 april werd de nieuwe kerk in gebruik genomen, tot de nok toe gevuld met gemeenteleden en andere belangstellenden. De ouderlingen Han Hulleman en Piet van Eerde droegen de kanselbijbel naar binnen en legden hem op de preekstoel, “waarmee de kerkenraad de nieuwe kerk aanvaardde als de plaats waar de gemeente wordt samengeroepen om het Woord van God te lezen”. De slotzang was psalm 72 vers 11: ‘Zijn Naam moet eeuwig eer ontvangen’.
Na enige tijd werd het elektronische Durieux-orgel vervangen door een Johannesorgel, dat achterin de kerk geplaatst werd. Veel later (in 1995) deed een heus pijporgel intrede; daarover later meer.
Ds. Ten Brink nam op 1 februari 1966 afscheid van de kerk van Sint Jansklooster in verband met emeritaat.
De predikanten daarna.
Achtereenvolgens kwamen verscheidene andere predikanten naar Sint Jansklooster. Daarvoor verwijzen we kortheidshalve naar de predikantenlijst van deze kerk.
De Gereformeerde Kerk te Sint Jansklooster (1969).
Tot 1969 was de naam van de kerk De Gereformeerde Kerk te Vollenhove-Sint Jansklooster. Dat veranderde dat jaar in De Gereformeerde Kerk te Sint Jansklooster.
Enkele nieuwe ontwikkelingen.
– In 1969 werd voor het eerst nagedacht over het invoeren van de kindernevendiensten. Sommige woorden in de oude berijming waren voor kinderen vaak niet makkelijk te begrijpen en onbekende melodieën niet altijd even eenvoudig om mee te zingen. Nog hetzelfde jaar werd met de kindernevendiensten begonnen.
– Het Liedboek voor de Kerken (1974) en daarna.
Toen de nieuwe kerk in gebruik genomen werd zong de gemeente uit de gereformeerde bundel ‘150 psalmen’ en uit de (even gereformeerde) bundel ‘119 gezangen’. In 1973 werd echter door de samenwerkende kerken het Liedboek voor de Kerken gepubliceerd. Dit werd ook in de Johanneskerk in gebruik genomen, en wel op 22 september 1974.
In mei 2013 werd in Monnickendam het Nieuwe Liedboek gepubliceerd, als vervanging voor het in 1973 uitgekomen Liedboek voor de Kerken. Ook in Sint Jansklooster werd de nieuwe berijming tijdens een gemeenteavond ‘geprobeerd’. De ervaringen waren positief en zo werd de nieuwe bundel met Pinksteren 2014 in gebruik genomen.
Overigens werd ook ‘zondag aan zondag’ gebruik gemaakt van de zgn. Zangbundel, die ook in enkele omliggende kerken gebruikt werd. ‘Het blijkt een waardevolle aanvulling te zijn voor de eredienst’, zo werd geconstateerd.
– Vrouwelijke ambtsdragers (1980).
In 1980 werd de eerste vrouwelijke wijkouderling bevestigd. Het was mevrouw Van Driel-van den Berg. In de jaren erna volgden er nog vele andere vrouwelijke ambtsdragers.
– Kinderoppas (1981).
– Tot 1981 bestond er nog geen oppas voor kleine kinderen in de kerk. Ze gingen of mee naar de kerk, of ze bleven bij een van de ouders thuis. Daarom werd in 1981 overwogen een kinderoppasdienst in het leven te roepen. Dat lukte. In hetzelfde jaar werd deze voor het eerst tijdens een avondmaalsdienst gehouden en sinds januari 1986 elke zondagochtend.
– Een nieuw orgel (1995).
– In 1987 werd een orgelcommissie benoemd om te onderzoeken of het mogelijk was het Johannesorgel te vervangen door een heus pijporgel. Dat bleek mogelijk. Aanvankelijk dacht men aan een gebruikt orgel, maar uiteindelijk kreeg orgelbouwer Patijn te Wapenveld de opdracht een nieuw orgel voor de Johanneskerk te bouwen. Het instrument werd op 24 februari 1995 in gebruik genomen. Het eerste lied dat er op gespeeld werd was psalm 100 de verzen 1 en 4: ‘Juicht Gode toe, bazuint en zingt’.
– Nieuwe Bijbelvertaling (2004).
In 2004 verscheen de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Ook in de Johanneskerk werd die vertaling in gebruik genomen met als belangrijk winstpunt het feit dat het voor de jeugd een begrijpelijker vertaling was dan de vorige, die van 1951. Wel werd het jammer gevonden dat ingeburgerde uitdrukkingen in de nieuwe vertaling aangepast waren. De ‘herberg’ werd een ‘nachtverblijf’ en de ‘kribbe’ een ‘voederbak’.
– Niet met de vGKN mee (2004).
Toen in 2004 de Protestantse Kerk in Nederland tot stand kwam scheelde het niet veel of de Gereformeerde Kerk van Sint Jansklooster zou met die kerkvereniging niet zijn meegegaan, maar zich hebben aangesloten bij de voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland (vGKN). Men wilde in Sint Jansklooster namelijk ‘op de eigen vertrouwde wijze gestalte kunnen geven aan het gemeentezijn’. Toen dat mogelijk bleek werd afgezien van aansluiting bij de vGKN.
– Herdenking gestorvenen en geboorten (2015).
Een belangrijk moment in het leven van de gemeente is de herdenking van de overledenen in het voorgaande jaar en die van de kinderen die geboren werden. Tot en met 2014 werd dat in de Gereformeerde Kerk te Sint Jansklooster op Oudejaarsavond gedaan. Omdat echter het kerkelijk jaar afloopt op de laatste zondag voor de Adventstijd werd besloten met ingang van 2015 de herdenking op die zondag te laten plaatsvinden.
En nu…
De gereformeerde Johanneskerk Sint Jansklooster wordt nog steeds als zodanig gebruikt voor de eredienst.
De ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Sint Jansklooster.
Bronnen onder meer:
De Bazuin, Stemmen uit de Christelijke (Afgescheidene) Gereformeerde Kerk. Kampen, div. jrg.
Gemeenten en predikanten van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leusden, 1992
De Heraut voor de Gereformeerde Kerken in Nederland. Amsterdam, Div. jrg.
J. ten Hove, M. van der Linde en P. Vis, ‘Wij bouwen voor de toekomst!’ Vijftig jaar Johanneskerk Sint Jansklooster, 1965-2015. Sint Jansklooster, 2015
Jaarboeken (ten dienste) van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Goes, div. jrg.
P.J. Weij, Een blik op 110 jaar Gereformeerde Kerk St. Jansklooster. 1888-1998. Sint Jansklooster, 1998
© 2023. GereformeerdeKerken.info