De Gereformeerde Kerk in het Friese Kootstertille werd op 3 juli 1966 vanuit de kerk te Drogeham geïnstitueerd. Van oudsher behoorden de gereformeerden in het dorp namelijk tot de kerk van Drogeham. Maar de bewoners ten noorden van de Âlde Dyk en in het buurtschap Kooten ressorteerden onder de Gereformeerde Kerk te Twijzel.
Toen de Tweede Wereldoorlog begon woonden in Kootstertille zo’n vijfentwintig gereformeerde gezinnen, die in Drogeham naar de kerk gingen. Tijdens de oorlog kwam de nieuwe brug gereed. Voor die tijd kon men van Kootstertille in Drogeham komen door gebruik te maken van een pont, die echter slechts tot ’s avonds tien uur dienst deed. Dat was voor de kerkenraadsleden van Drogeham die in Kootstertille woonden een meevaller, want de kerkenraadsvergaderingen waren voor hen vóór die tijd afgelopen! De overige kerkenraadsleden vergaderden soms tot na middernacht door.
Soms werd de pont tussen Kootstertille en Drogeham uit de vaart genomen omdat het kanaal vol zat met drijfijs. De kerkenraad van Drogeham huurde dan een bus om de gereformeerden uit Kootstertille toch het avondmaal te laten bijwonen. Het was wel een heel eind om: van Kootstertille via Twijzel, Buitenpost en Augustinusga naar Drogeham en weer terug.
De Vrijmaking (1947).
Het aantal gereformeerden in Kootstertille daalde behoorlijk toen in Drogeham de Vrijmaking (landelijk in 1944, in Drogeham in 1947) ervoor zorgde dat 135 van de 550 gereformeerde gemeenteleden zich bij dr. K. Schilder (1890-1952) aansloten. Deze hoogleraar uit Kampen, die zich tijdens de in Den Haag gehouden ‘Vrijmakingsvergadering’ op 11 augustus 1944 losmaakte van de Gereformeerde Kerken, stichtte samen met zijn volgelingen de Gereformeerde Kerken in Nederland (vrijgemaakt). Ook in Drogeham werd een ‘vrijgemaakte kerk’ gesticht, namelijk op 8 januari 1947. In Kootstertille daalde daardoor het aantal gereformeerden ook.
Het verenigingsleven komt tot bloei.
Kort na de oorlog werd besloten in Kootstertille en omgeving een eigen mannenvereniging op te richten, niet alleen bevolkt voor gereformeerden, maar ook door christelijke gereformeerden en orthodoxe hervormden. In een eenvoudig schuurtje aan De Koaten kwam men bij elkaar om de bijbel te bestuderen en te bespreken.
Door deze activiteiten ontstonden achtereenvolgens ook een Vrouwenvereniging, een evangelisatiezondagsschool (er was ook op de Kootsterheide genoeg te doen) en een vereniging voor christelijk schoolonderwijs. Het aantal gereformeerden in Kootstertille nam gestaag toe, mede door de groei van het dorp.
Kootstertille groeit.
In de jaren ’60 wist men namelijk al dat Kootstertille wel eens een belangrijke plaats zou kunnen gaan innemen in de industrialisatie, tot dan toe slechts vertegenwoordigd door de weliswaar zeer bekende fabrikant van schoolmeubels, Marko. Het aantal woningen en, daarmee samenhangend, de industrie groeiden. Logisch dat er al gauw ook een Dorpshuis kwam (het Tillehûs) en ook (in 1966) een christelijke school. Vooral dat laatste trok steeds gereformeerden aan, waardoor hun aantal in het dorp groeide.
Steeds zelfstandiger…
De gereformeerden in Kootstertille stelden de kerkenraad te Drogeham voor eigen kerkdiensten in hun dorp te gaan houden. Daarmee ging de kerkenraad akkoord en besloten werd van Kootstertille een kerkwijk met een eigen wijkraad te maken. De predikant van Drogeham, ds. S. de Jong, die daar van 1949 tot 1971 stond, preekte dan ’s zondags een keer in Drogeham en een keer in Kootstertille. In Drogeham werden de diensten uiteraard in het kerkgebouw gehouden, in Kootstertille in het Tillehûs, dat voor fl. 20 per zondag gehuurd werd.
De Gereformeerde Kerk te Kootstertille (1966).
Eigenlijk was met het vormen van een wijkraad de eerste stap gezet naar het zelfstandig worden van de gereformeerden in Kootstertille, ten noorden en ten zuiden van de Âlde Dyk. Steeds meer verlangde men te komen tot het institueren van een eigen Gereformeerde Kerk. Dat dit ten koste ging van het territoir én van het ledental van de Gereformeerde Kerk te Twijzel en van die te Drogeham was duidelijk, maar na enige vergaderingen kwam men daar uit.
Ook de classis ging op 14 juni 1966 akkoord met de voorstellen van de beide kerkenraden. In Kootstertille werden dus niet lang daarna ambtsdragersverkiezingen uitgeschreven. Vijf ouderlingen en drie diakenen werden aangewezen, die op 3 juli 1966 door ds. De Jong van Drogeham in het ambt bevestigd werden. Daarmee was De Gereformeerde Kerk te Kootstertille geïnstitueerd.
De kerk groeit.
Hoewel De Gereformeerde Kerk te Kootstertille bij haar instituering ongeveer 300 leden telde was dit te weinig om een eigen predikant te kunnen beroepen. Maar vanwege de voortgaande groei van het dorp breidde ook het ledental van de kerk zich uit en kon men in 1970 een beroep uitbrengen op kandidaat H. van Tilburg (*1943). Deze nam het beroep aan en deed op 31 januari 1971 intrede.
Een eigen kerkgebouw.
Vrijwel meteen werd In 1971 een bouwcommissie geïnstalleerd om de mogelijkheden van kerkbouw te bezien. Dat vergde uiteraard veel geld, dat men door het houden van allerlei acties bijeen probeerde te krijgen, zoals door bollen pellen, het organiseren van een bazaar, de verkoop van kerstbomen en tegeltjes. In 1973 kon men met de bouw van de kerk een begin maken. De heer H. Top metselde op 5 oktober dat jaar ‘de eerste steen’, waarop onder meer de tekst uit psalm 84 vers 2 stond gebeiteld: ‘Hoe lieflijk zijn Uw woningen, o Here der heerscharen’. De heer Top was zelf ook onder de indruk van wat er op dat historische moment gebeurde: ‘Wie had een dertig jaar geleden ooit kunnen denken dat er in Kootstertille nog eens een gereformeerde kerk gebouwd zou worden’, en hij noemde dit ‘het wonder van Kootstertille’.
De kerk werd gebouwd door aannemer R. Agema en Zoon te Dokkum. De bouwkosten werden begroot op zo’n fl. 550.000, waarvan een kwart ontvangen werd van het Rijk als bouwsubsidie, fl. 70.000 ontvangen werd van de befaamde gereformeerde Stichting Steun Kerkbouw, fl. 75.000 betaald werd uit het kerkbouwfonds, terwijl de gemeenteleden dat jaar gemiddeld nog een keer zo’n fl. 300 bijdroeg om ‘het wonder van Kootstertille’ te voltooien.
Op zondag 26 mei 1974 werd de laatste kerkdienst in het Tillehûs gehouden en op vrijdag 31 mei werd het Gereformeerd Kerkelijk Centrum aan de Van Harinxmastrjitte officieel in gebruik genomen. De eerste dienst vond plaats op zondag 2 juni 1974.
En verder…
Nadat ds. Van Tilburg op 27 juli 1975 afscheid genomen had wegens vertrek naar de kerk van Zwartsluis, werd kandidaat J. Donker (*1947) beroepen, die op 6 maart 1977 intrede deed en op 27 september 1981 afscheid nam. Hij vertrok naar de kerk van Oosterend op Texel. Kandidaat R. Faber (*1953) deed op 20 februari 1983 intrede en bleef tot september 1987 aan de kerk van Kootstertille verbonden. Kandidaat J. van der Goot (*1953) deed op 19 februari 1989 intrede en nam in december 1992 afscheid.
In september 1995 was (in deeltijd) pastoraal-assistent M. Hekman aangetreden, die ruim een jaar aan de kerk verbonden was. Na hem was gedurende enkele jaren kerkelijk werker G.H. Visser in Kootstertille werkzaam. Hij werd tot juni 2007opgevolgd door kerkelijk werker B. Smedes. Op 1 juli 2007 deed ds. J. Glas (*1958) intrede in zowel de Gereformeerde Kerk te Kootstertille (in het Gereformeerd Kerkelijk Centrum) als in die te Twijzel. Tot op heden is ds. Glas predikant in Kootstertille en Twijzel.
Protestantse Gemeente (2012).
De Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente gingen al snel samenwerken, aanvankelijk in de vorm van een commissie uit beide kerkenraden die het ‘Samen op Weg’-werk bevorderde. Zo werden gezamenlijke zomerdiensten gehouden en werd het jeugdwerk samengevoegd, enz.
In 2008 begon men met overleg om tot een federatie te komen of zelfs tot een fusie. Een jaar later, in 2009, werden gezamenlijke kerkenraadsvergaderingen gehouden. Op 12 juni 2011 (eerste Pinksterdag) werd de federatie van beide kerken getekend, terwijl de fusie tot Protestantse Gemeente per 15 januari 2012 tot stand kwam. Momenteel wordt gewerkt aan een groter samenwerkingsverband met een aantal omliggende gemeenten.
Ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Kootstertille.
Bronnen onder meer:
G. Bakker en C. Glashouwer, In en om de kerk van Kootstertille. Kootstertille, 1983
Gemeenten en predikanten van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leusden, 1992
Jaarboeken (ten dienste) van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Goes, div. jrg.
© 2022. GereformeerdeKerken.info