Ds. J. van der Zande (van 1948-1951).
( < Naar deel 2 – To part 2 ) – Op 25 juli 1948 deed de opvolger van ds. Van der Waal intrede in de kerk van Pingjum-Zurich. Het was ds. J. van der Zande (1896-1951) uit Sneek, die in Pingjum-Zurich dus zijn eerste (en naar later bleek enige) gemeente vond.
Ds. M.P. Pel (1884-1969) van Witmarsum – oud predikant van Pingjum – bevestigde hem in het ambt. Hij zou nog geen drie jaar later ook het In Memoriam over ds. Van der Zande schrijven…. Om de predikant te huisvesten had de kerkenraad intussen de woning aan de Kerkstraat 13 gehuurd, die eigendom was van iemand uit Franeker.
Het een en ander over het kerkelijk leven.
Een maand na de intrede van de predikant werd op verzoek van de generale synode ook door de kerk van Pingjum-Zurich een dank- en bidstond gehouden ter gelegenheid van het vijftigjarig regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina en de troonsbestijging van Prinses Juliana. –⊕– De koster kreeg in die tijd een reprimande van de kerkenraad omdat hij de ‘laatste tijd de afkeurenswaardige gewoonte had tijdens de kerkdienst op de galerij te zitten’. Hij kon beter op zijn vaste plaats achter in de kerk plaatsnemen, waar hij een beter overzicht had. –⊕– Intussen werden in Indië de zgn. ‘politionele acties’ gehouden; soldaten werden richting De Gordel van Smaragd gestuurd om de ‘opstandelingen van Soekarno’ – die een zelfstandig Indonesië wilden – een lesje te leren. De kerkenraad besloot hun brieven en het maandblad van de Landelijke Bond van Gereformeerde Jongelingsverenigingen toe te sturen. Alle zeven jonge jongens keerden veilig terug.
Een nieuwe pastorie (1951).
Eind 1948 waren ook besprekingen begonnen over de bouw van een nieuwe pastorie naast de kerk. Een stuk grond aan de Pibemalaan werd aangekocht en een bouwfonds werd ingesteld. Een en ander zou fl. 22.000 gaan kosten. Fl. 10.000 moest worden geleend. Alle kerkenraadsleden stelden zich beschikbaar om in alle classiskerken te gaan collecteren om geld voor de bouw bijeen te brengen. Architect Steensma maakte de plannen en aannemer J. de Vries sleepte de opdracht als laagste van de drie inschrijvers voor fl. 18.400 in de wacht. Schilder Strooisma verrichtte zijn werk voor fl. 1.825. Het sanitair werd voor fl. 1.120 aangelegd.
Ds. Van der Zande overleden (1951).
De predikant werd echter begin 1951 ziek. De ziekte verergerde snel en op 22 april 1951 stierf hij. Op de begraafplaats te Pingjum werd de predikant naar zijn laatste rustplaats gedragen. Mevr. Van der Zande plaatste in oktober 1951 een gedenksteen aan de pastorie, op die manier de naam van de predikant aan deze woning verbindend.
Ds. B. Wentsel (van 1953 tot 1957).
Bijna twee jaar bleef de kerk van Pingjum-Zurich vacant. Op 15 maart 1953 werd de opvolger van ds. Van der Zande echter in het ambt bevestigd en hij deed dezelfde zondag intrede. Het was kandidaat B. Wentsel (1929-2022).
Het ledental van de kerk was intussen de driehonderd gepasseerd, wat voor de kerkenraad aanleiding was te overleggen over de vraag of de kerk het in het vervolg kon stellen zonder de financiële steun van de classis, waardoor de kerk jaren lang als ‘hulpbehoevende kerk’ betiteld was. Omdat niemand van de gemeenteleden er bezwaar tegen had de kerkelijke bijdragen op te schroeven, kon de status van ‘hulpbehoevende kerk’ ingaande 1955 vervallen. Helaas, al in 1956 moest men op het besluit terugkomen: het ledental liep terug. De classis zegde toen een jaarlijkse financiële steun van fl. 1.850 toe. Daarmee kon het traktement van de predikant op het vereiste niveau blijven.
De generale synode had trouwens in 1952 al groen licht gegeven voor de mogelijkheid om voortaan ook vrouwelijke belijdende leden te laten meedoen aan de verkiezingen voor – mannelijke – ambtsdragers. Uiteraard werd ook in Pingjum daarover vergaderd en in 1954 gestemd, maar met vier tegen drie stemmen verwierp de kerkenraad die mogelijkheid voor Pingjum. Ook in 1956 ging men in Pingjum nog niet over tot het instellen van het actief kiesrecht voor vrouwen.
Vanaf april 1955 tot 1 mei 1956 was ds. Wentsel als legerpredikant weliswaar op papier nog aan de kerk van Pingjum-Zurich verbonden, maar kwam het pastorale werk voor rekening van de consulent, ds. J. van Tuinen (1921-2009) van Schettens en later van ds. H.G. Boswijk (1929-2022) van Wons.
Ondertussen was gebouw Irene aan de Molenlaan, de vroegere christelijke school, veel in gebruik bij de Gereformeerde Kerk. Bijeenkomsten t.g.v. begrafenissen, recepties, jeugdverenigingen, gemeentevergaderingen, enz. werden er jaren lang gehouden. Uiteindelijk kon het gebouw in 1979 niet meer worden geëxploiteerd en werd het buiten gebruik gesteld en gesloopt.
In 1956 werd schoorvoetend en mondjesmaat begonnen met het ritmisch zingen van de psalmen, die tot dan toe slechts op lange noten gezongen werden (lang niet iedereen vond het wenselijk op ritmisch zingen over te gaan). Men begon met het ritmisch zingen van enkele psalmen die zich daar goed voor leenden. Op het psalmbord verscheen dan achter de desbetreffende psalmen een ‘R’.
Ds. R. Molemaker (van 1958 tot 1964).
Ds. Wentsel nam op 25 augustus 1957 afscheid en vertrok naar de kerk van Oudewater. Gelukkig nam kandidaat R. Molemaker (*1933) het op hem uitgebrachte beroep aan en hij deed op 9 maart 1958 intrede in Pingjum-Zurich.
Iets over het kerkelijk leven.
Omdat het tekort van de kerk in 1959 fl. 1.000 bedroeg, werd voor dat bedrag steun van de classis gevraagd, die de steun toezegde. –⊕– Besloten werd dat jaar de ‘vaste plaatsen’ af te schaffen, behalve op de achterste twee rijen rechts in de kerkzaal. –⊕– De middag-avondmaalsdiensten werden in 1959 afgeschaft, omdat er te weinig gebruik van werd gemaakt. –⊕– In 1960 schonk de Vrouwenvereniging een nieuw avondmaalsstel. Het oude avondmaalsstel werd bij inschrijving verkocht. –⊕– Was er in 1959 samen met de hervormde kerk al eens een keer een kerstzangdienst gehouden (dit ‘in het belang van de evangelisatie’), de plannen die voor dit kerkelijk werk werden gemaakt ontvingen financiële steun van de classis. Het evangelisatieblad ’Goede Tijding’ werd door de jeugd trouw rondgebracht. Verder werden plannen gemaakt om samen met de hervormde gemeente ‘de bijbel dichter bij de mensen te brengen’. –⊕– Met ingang van eind augustus 1961 ging ds. Molemaker met toestemming van de kerkenraad gedurende een jaar en zes weken als legerpredikant aan de slag. Ds. M. van Harmelen (*1931) nam als consulent enige van zijn werkzaamheden over. –⊕– Ook werd in 1961 de kerkzaal opgeknapt. De vloeren en de muren van de kerk werden aan de binnenkant van onderen geverfd, terwijl de Vrouwenvereniging nieuwe lopers voor de gangpaden aanbood. Verder werd het ‘doophek’ voor de preekstoel weggehaald. Het was ook de Vrouwenvereniging die in 1964 een gift gaf voor de aanschaf van een bandrecorder voor het beluisteren van preken door zieken en bejaarden. –-⊕– In 1962 werd de Zangvereniging opgeheven omdat er te weinig leden waren. –⊕– In 1963 werd in de kerk van Pingjum-Zurich het vrouwenkiesrecht toegestaan.
Ds. E.J. Baljet (van 1966 tot 1970).
Omdat ds. Molemaker naar de kerk van Dronten-Biddinghuizen vertrok, moest de kerkenraad beslissen over de komst van een opvolger. Besloten werd samen met de Gereformeerde Kerk te Wons een predikant te beroepen. Ds. E.J. Baljet (*1938) nam het op hem uitgebrachte beroep aan en deed op 25 september 1966 intrede. De classis verleende financiële steun. Deze had trouwens ook de wens uitgesproken dat Pingjum bij Witmarsum zou gaan horen en Zurich bij Wons. Maar daar ging de kerkenraad niet mee akkoord.
Veranderingen.
Intussen was het jaar daarvoor al besloten dat in de dienst voortaan ook gezongen zou worden uit de nieuwe bundel ‘119 Gezangen’. In 1968 volgden meerdere gezamenlijke diensten met de hervormde gemeente. Ook werden enkele gezamenlijke avonden gehouden waar godsdienstige onderwerpen besproken werden, en waar bijvoorbeeld ook de kerkgeschiedenis van Pingjum aan de orde kwam. Verder werd in 1968 gesproken over de organisatie van het huisbezoek. Afgesproken werd te beginnen met het zgn. Groothuisbezoek, dat wilde zeggen dat kleine groepjes gemeenteleden bijeen kwamen om samen met ouderling en predikant over het kerkelijk leven en het geloof te spreken. Het was intussen een 75-jarig kerkelijk leven, want in 1968 was het driekwart eeuw geleden dat de kerk van Pingjum en Zurich werd geïnstitueerd. Een laatste verandering in dit tijdperk was de benoeming van ds. Baljet als tijdelijk Vlootpredikant, ingaande 16 september 1970. Daarom werd op 13 september een afscheidsdienst gehouden.
Ds. H. van Veen (van 1972 tot 1974).
Wons wilde echter niet opnieuw in combinatie met Pingjum-Zurich een predikant beroepen. Na uitgebreid overleg en nadat enkele alternatieven waren onderzocht – waarbij ook de classicale wens tot kekrelijke schaalvergroting een rol speelde – kwam men tot de conclusie dat de oude combinatie met Witmarsum het meest realistisch was. Als zodanig werd dan ook een beroep uitgebracht op ds. H. van Veen (*1944). Deze deed op 1 juli 1972 intrede. De predikant nam overigens twee jaar later al afscheid vanwege zijn benoeming tot schoolpastor in Harderwijk.
In 1973 werd het kerkgebouw onder handen genomen. Zo werd de hele vloer van de kerk vernieuwd en werd veel onderhoudswerk gedaan door vrijwilligers.
Ds. C. Versteeg (van 1975 tot 1980).
Opnieuw in combinatie met de kerk van Witmarsum werd kandidaat C. Versteeg (*1942) uit Kampen beroepen, die het beroep aannam en op 7 september 1975 intrede deed. In hetzelfde jaar sprak de kerkenraad uit dat er bij de kerkenraad geen overwegende bezwaren bestonden tegen het houden van gezamenlijke diensten met de hervormde gemeente, als ze maar in goed overleg en gezamenlijk werden voorbereid.
Inmiddels was in de kerkenraad samen met de gemeenteleden goed overlegd over de mogelijkheid ook vrouwelijke belijdende leden tot ambtsdrager te benoemen. Daar ging men mee akkoord. In 1976 kreeg een op tal staande zuster echter nog onvoldoende stemmen om te worden gekozen.
Het kerkgebouw.
In 1977 werd de oude school, toen gebouw ‘Irene’ geheten, voor fl. 8.500 te koop aangeboden aan de kerk. Op zich was dat welkom omdat men van plan was de consistorie te vergroten. Men ontdekte echter een beter alternatief, namelijk een oude kleuterschool in Haarlem. Daarvoor was fl. 15.000 nodig, waarbij afbreken, opbouwen, de aanleg van de waterleiding enz. waren inbegrepen. De gemeenteleden gingen akkoord en zo kon de nieuwe consistorie op 30 november 1977 in gebruik genomen worden.
Er waren nog enkele veranderingen aan het kerkgebouw: in 1978 werd de bel uit de kerktoren gehaald omdat de klepel zich in dermate slechte staat bevond dat het niet denkbeeldig was dat er gevaar kon ontstaan. In 1980 werd de kerk van buiten geverfd.
Ds. Versteeg had ondertussen een beroep van de kerk van Bolnes aangenomen. Op 3 augustus 1980 nam hij afscheid van Pingjum-Zurich in Witmarsum.
- Het overige van de geschiedenis van De Gereformeerde Kerk te Pingjum-Zurich beschrijven we in het kort aan de hand van enkele min of meer belangrijke onderwerpen.
De predikanten vanaf 1980.
Na het vertrek van ds. Versteeg waren de volgende predikanten verbonden aan de Gereformeerde Kerk te Pingjum-Zurich:
Van 1982 tot 1988 was een predikantsechtpaar aan de kerk verbonden, beiden in gedeeltelijke dienst en beroepen in samenwerking met de kerk van Witmarsum: ds. R. van der Weg (*1956) en ds. mevr. W. van der Weg-Rullmann (*1958). Van 1989 tot 1994 was – eveneens in samenwerking met Witmarsum – ds. J. Miedema (*1958) predikant van beide kerken. Sinds 1997 vormde de Gereformeerde Kerk te Witmarsum een federatief samenwerkingsverband met de hervormde gemeente te Witmarsum. Mevr. ds. M. Develing (*1962) te Witmarsum was vanaf 1997 tot 2005 ook predikant van gereformeerd Pingjum-Zurich.
Iets over het kerkelijk leven vanaf 1980.
In 1980 werd de kerk van buiten geverfd. Dat was hoognodig. Veel vrijwilligerswerk zorgde voor een lager kostenpeil. –⊕– In 1981 sprak men met dankbaarheid uit dat er nog steeds een jeugdvereniging in de kerk van Pingjum-Zurich actief was! –⊕– In 1982 werd een orgelfonds in het leven geroepen vanwege de slechte staat van het orgel. –⊕– In hetzelfde jaar werd besloten de pastorie te verkopen, die in 1983 voor fl. 77.000 van de hand ging. –⊕– Er ontstond steeds meer samenwerking met de hervormde gemeente. Zo werd in 1983 besloten de catechisaties gezamenlijk te houden. In 1984 werd de evangelisatiecommissie voortaan Interkerkelijke Werkgroep genoemd. En in 1985 gingen de gemeenteleden akkoord met het voorstel van de generale synode om in te stemmen met het op gang komen van het proces van de landelijke hereniging met de hervormde kerk. Ook de overige kerken in de classis stemden voor. –⊕– De vroegere predikant ds. W. Feenstra vierde met de gemeente op 15 november 1987 in de kerk van Pingjum zijn vijfenveertigjarig ambtsjubileum. In 1993 herdacht oud-predikant ds. Wentsel zijn veertigjarig ambtsjubileum, ook in de kerk van Pingjum. –⊕– De Gereformeerde van Witmarsum bestond op 25 januari 1988 honderd jaar! Natuurlijk werd daar ruimschoots aandacht aan besteed.
De kerk opgeknapt.
Ondertussen was het nodig de kerk weer een flinke beurt te geven. De raamkozijnen moesten vernieuwd worden, het dak moest worden verbeterd en ook de voordeuren zagen er niet uit. Twee iets kleinere gaskachels werden in de kerk geplaatst en twee geluidloze ventilatoren boven in de kerk. Uit de ‘pastoriespaarpot’ van fl. 75.000 werd fl. 10.000 overgeheveld naar het restauratiefonds. Maar ook bij deze klussen werd door vrijwilligers veel geholpen. In 1989 moest het bouwvallige torentje worden aangepakt. Uiteindelijk verdween het.
En verder…
– In 1991 besloot de gemeentevergadering in het vervolg de middagdiensten per 1 mei te laten vervallen, omdat er te weinig belangstelling voor was.
– De christelijke school was in 1991 gesloten. Dat had directe consequenties voor het ledental van de Gereformeerde Kerk; dit daalde. Hoewel men met vertrouwen de toekomst tegemoet wilde zien, vroeg men zich toch af hoe die toekomst er uit zou komen te zien. Over vier jaar, zo meende men in 1992, zou er een einde komen aan het reilen en zeilen van de kerk zoals dat toe dan toe ging. Er waren verscheidene mogelijkheden: de gemeente zou t.z.t. kunnen worden opgeheven, of men zou zich als kerk aansluiten bij de gereformeerde kerken van Arum, Witmarsum of bij de Samen-op-Wegkerk van Wons. Maar ook was het natuurlijk mogelijk om met de hervormde gemeente in Pingjum Samen-op-Weg te gaan.
– Ondanks al deze beslommeringen besloot men tijdens de gemeentevergadering van 26 oktober 1992 dat men zo lang mogelijk een zelfstandige Gereformeerde Kerk wilde blijven; de kerk telde toen nog rond de negentig leden.
Protestantse Gemeente (2007 en 2017).
De gereformeerde kerk van Pingjum-Zurich sloot in 2007 haar deuren en ging sindsdien samen met de Hervormde Gemeente op in de Protestantse Gemeente Pingjum/Zurich. De laatste dienst in de gereformeerde kerk werd op Eerste Kerstdag van 2007 gehouden. Gezamenlijke kerkdiensten werden sindsdien wisselend gehouden in Witmarsum, Pingjum en Zurich. Tien jaar later sloot ook de kerk van Witmarsum zich aan bij de Protestantse Gemeente van Pingjum/Zurich; zo ontstond de Protestantse Gemeente ‘Trijeris Ien’ (‘Met z’n drieën één’). Een van de kerkgebouwen van die gemeente is de voormalig gereformeerde kerk ‘Hoekstien’ in Witmarsum.
In Pingjum vond het gereformeerde kerkgebouw een nieuwe bestemming als dagbesteding en voor incidentele culturele activiteiten. Het hervormde kerkgebouw in Pingjum werd op 23 januari 2017 door de Protestantse Gemeente Pingjum-Zurich overgedragen aan de Stichting Victoriuskerk Pingjum. Het gebouw zal in stand worden gehouden als monument, krijgt een culturele bestemming en zal incidenteel gebruikt worden voor kerkelijke vieringen.
Ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Pingjum-Zurich.
Bronnen onder meer:
Archief van de Classis Bolsward van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leeuwarden, Tresoar
Archief van Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland in de provincie Friesland (Noordelijk Gedeelte). Leeuwarden, Tresoar
A. Algra, De Historie gaat door Het Eigen Dorp, deel VI. Leeuwarden, g.j.
A. Elshout, Rzn., De beteekenis van den kerkelijken strijd onzer dagen naar eigene ervaring geschetst. Leeuwarden, 1887
—-, Gods leidingen met iemand. Leeuwarden, 1912
Gemeenten en Predikanten van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leusden, 1992
A. Giliam e.a., 100 jaar Gereformeerde Kerk Pingjum-Zurich. 31 oktober 1893-1993. Pingjum, 1993
Jaarboeken (ten dienste) van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Goes, div. jrg.
© 2024. GereformeerdeKerken.info
Translation into English:
The Gereformeerde Kerk in Pingjum-Zurich (3 – conclusion).
Rev. J. van der Zande (1948-1951).
( < To Part 2 ) – On July 25, 1948, the successor of Rev. Van der Waal was inaugurated in the church of Pingjum-Zurich. It was Rev. J. van der Zande (1896-1951) from Sneek, who found his first (and as it turned out, only) congregation in Pingjum-Zurich.
Rev. M.P. Pel (1884-1969) from Witmarsum – former minister of Pingjum – ordained him. Less than three years later, he would also write the ‘In Memoriam’ for Rev. Van der Zande…. To house the minister, the church council had meanwhile rented the house at Kerkstraat 13, owned by someone from Franeker.
Some insights into church life.
A month after the minister’s inauguration, at the request of the general synod, a thanksgiving and prayer service was held by the church of Pingjum-Zurich on the occasion of the fiftieth anniversary of Queen Wilhelmina’s reign and the accession of Princess Juliana to the throne. –⊕– During that time, the sexton received a reprimand from the church council for having the ‘deplorable habit lately of sitting in the gallery during the church service’. It was suggested he sit in his usual place at the back of the church, where he had a better overview. –⊕– Meanwhile, the so-called ‘police actions’ had taken place in the Dutch East Indies; soldiers were sent towards the ‘Emerald Belt’ to teach the ‘insurgents of Sukarno’ – who wanted an independent Indonesia – a lesson. The church council decided to send the soldiers letters and the monthly magazine of the ‘National Union of Reformed Youth Associations’. All seven young men returned safely.
A new parsonage (1951).
Discussions had begun at the end of 1948 regarding the construction of a new parsonage next to the church. A piece of land on Pibemalaan was purchased, and a building fund was established. The whole project was estimated to cost 22,000 guilders. 10,000 guilders had to be borrowed. All members of the church council volunteered to collect funds from all churches in the classis to raise money for the construction. Architect Steensma drew up the plans, and contractor J. de Vries won the bid with the lowest offer of 18,400 guilders out of three bidders. Painter Strooisma completed his work for 1,825 guilders, and plumbing was installed for 1,120 guilders.
Rev. Van der Zande’s passing (1951).
However, the minister fell ill at the beginning of 1951. His condition deteriorated rapidly, and he passed away on April 22, 1951. He was laid to rest in the cemetery in Pingjum. Mrs. Van der Zande placed a memorial stone at the parsonage in October 1951, thus associating the minister’s name with the residence.
Rev. B. Wentsel (from 1953 to 1957).
The church of Pingjum-Zurich remained vacant for almost two years. On March 15, 1953, the successor to Rev. Van der Zande was ordained and he inaugurated the same Sunday. It was candidate B. Wentsel (1929-2022), who became the first minister to occupy the new parsonage.
Meanwhile, the church membership had surpassed three hundred, prompting the church council to discuss whether the church could do without financial support from the classis, which had labeled the church as ‘needy’ for years. Since none of the congregation objected to increasing church contributions, the status of ‘needy church’ was to be abolished starting in 1955. Unfortunately, in 1956, the decision had to be reversed as church membership declined. The classis then promised annual financial support of 1,850 guilders, allowing the minister’s salary to remain at the required level.
In 1952, the general synod had already given the green light for the possibility of allowing female confessing members to participate in the elections for male office bearers. Naturally, this was also discussed in Pingjum, and in 1954 a vote was taken, but with four votes against three, the church council rejected the possibility for Pingjum. Even in 1956, Pingjum did not move to grant active voting rights to women.
From April 1955 until May 1, 1956, Rev. Wentsel was officially still connected to the church of Pingjum-Zurich as a military chaplain, but pastoral work was taken care of by the consultant, Rev. J. van Tuinen (1921-2009) from Schettens, and later by Rev. H.G. Boswijk (1929-2022) from Wons.
Meanwhile, Building ‘Irene’ on Molenlaan, the former Christian school, was frequently used by the Gereformeerde Kerk. Meetings for funerals, receptions, youth associations, congregation meetings, etc., were held there for years. Ultimately, the building could no longer be operated in 1979 and was decommissioned and demolished.
In 1956, hesitant steps were taken towards rhythmic singing of psalms, which until then had only been sung with long notes (not everyone found it desirable to switch to rhythmic singing). They began with rhythmic singing of some psalms that lent themselves well to it. An ‘R’ appeared on the psalm board behind the respective psalms.
Rev. R. Molemaker (from 1958 to 1964).
Rev. Wentsel bid farewell on August 25, 1957, and moved to the church of Oudewater. Fortunately, candidate R. Molemaker (*1933) accepted the call extended to him, and he was inaugurated in Pingjum-Zurich on March 9, 1958.
Insights into church life.
Due to a shortfall of 1,000 guilders in 1959, support was requested from the classis, which was granted. –⊕– It was decided that year to abolish the ‘fixed seats’, except for the last two rows on the right in the church hall. –⊕– Afternoon communion services were discontinued in 1959 due to insufficient attendance. –⊕– In 1960, the Women’s Association donated a new communion set. The old communion set was sold by auction. –⊕– In 1959, along with the ‘Hervormde kerk’, the so-called “Christmas Carol Service” was held once (‘in the interest of evangelism’), and the plans made for this church work received financial support from the classis. The youth faithfully distributed the evangelical magazine ‘Good News’. Plans were also made to ‘bring the Bible closer to the people’ together with the ‘hervormde’ youth association. –⊕– Starting from the end of August 1961, with the consent of the church council, Rev. Molemaker worked as a military chaplain for a year and six weeks. Rev. M. van Harmelen (*1931) took over some of his duties as a consultant. –⊕– In 1961, the church hall was renovated. The floors and walls of the church were painted from the inside, and the Women’s Association offered new runners for the aisles. Furthermore, the ‘baptismal gate’ in front of the pulpit was removed. It was also the Women’s Association that donated funds in 1964 for the purchase of a tape recorder for listening to sermons by the sick and elderly. –⊕– In 1962, the Choir Society was dissolved due to insufficient members. –⊕– In 1963, female suffrage was allowed in the church of Pingjum-Zurich.
Rev. E.J. Baljet (from 1966 to 1970).
As Rev. Molemaker moved to the church of Dronten-Biddinghuizen, the church council had to decide on his successor. It was decided to call a pastor together with the Gereformeerde Kerk in Wons. Rev. E.J. Baljet (*1938) accepted the call and was inaugurated on September 25, 1966. The classis provided financial support. The classis had also expressed the desire for Pingjum to join Witmarsum, and Zurich to join Wons. However, the church council did not agree to this.
Changes.
It had already been decided the year before that hymns from the new hymnbook ‘119 Hymns’ would be sung during services. In 1968, there were several joint services with the ‘hervormde’ Church. Several joint evenings were also held to discuss religious topics, including the church history of Pingjum. It was also decided in 1968 to organize home visits. It was agreed to start with ‘Large Home Visits’, meaning small groups of church members gathered with an elder and pastor to discuss church life and faith. It was already the 75th year of church life in 1968, as it had been three-quarters of a century since the church of Pingjum and Zurich were established. A final change in this era was Rev. Baljet’s appointment as temporary Navy Chaplain, starting September 16, 1970. Therefore, a farewell service was held on September 13.
Rev. H. van Veen (from 1972 to 1974).
However, the Church of Wons did not want to call a pastor in combination with Pingjum-Zurich again. After extensive discussions and exploring several alternatives – with the classis’s desire for enlargement playing a role – it was concluded that the old combination with Witmarsum was the most realistic option. As such, a call was extended to Rev. H. van Veen (*1944). He was inaugurated on July 1, 1972. However, the pastor bid farewell two years later due to his appointment as a school pastor in Harderwijk.
In 1973, the church building underwent renovations. The entire church floor was renewed, and much maintenance work was done by volunteers.
Rev. C. Versteeg (from 1975 to 1980).
Again in combination with the church of Witmarsum, candidate C. Versteeg (*1942) from Kampen was called, and he accepted the call, inaugurating on September 7, 1975. In the same year, the church council expressed no major objections to holding joint services with the ‘hervormde’ Church, as long as they were prepared together and in good cooperation.
Meanwhile, there had been good discussions between the church council and the congregation members about the possibility of appointing female confessing members as office bearers. This was agreed upon. However, in 1976, a standing sister did not receive enough votes to be elected.
The church building.
In 1977, the old school, then called ‘Irene’ building, was offered for sale to the church for 8,500 guilders. This was welcome as they planned to enlarge the vestry. However, they discovered a better alternative: an old kindergarten in Haarlem. This required 15,000 guilders, including demolition, construction, water supply, etc. The congregation agreed, and thus, the new vestry was inaugurated on November 30, 1977.
There were still some changes to the church building: in 1978, the bell was removed from the church tower because the clapper was in such a poor state that it was conceivable that danger could arise. In 1980, the church exterior was painted.
Meanwhile, Rev. Versteeg had accepted a call from the church of Bolnes. He bid farewell to Pingjum-Zurich in Witmarsum on August 3, 1980.
• The rest of the history of the Gereformeerde Kerk in Pingjum-Zurich will be briefly described based on some more or less important topics.
The pastors from 1980.
After Rev. Versteeg’s departure, the following pastors were connected to the Gereformeerde Kerk in Pingjum-Zurich:
From 1982 to 1988, a pastoral couple was connected to the church, both in partial service and called in cooperation with the church of Witmarsum: Rev. R. van der Weg (*1956) and Rev. Mrs. W. van der Weg-Rullmann (*1958). From 1989 to 1994, also in cooperation with Witmarsum, Rev. J. Miedema (*1958) was the pastor of both churches. Since 1997, the Gereformeerde Kerk in Witmarsum formed a federative cooperative with the hervormde kerk in Witmarsum. Mrs. Rev. M. Develing (*1962) in Witmarsum was also the pastor of the Gereformeerde Kerk of Pingjum-Zurich from 1997 to 2005.
Some insights into church life since 1980.
In 1980, the church exterior was painted. This was urgently needed. Much volunteer work helped to keep costs low. –⊕– In 1981, it was expressed with gratitude that there was still a youth association active in the church of Pingjum-Zurich! –⊕– In 1982, an organ fund was set up due to the poor condition of the organ. –⊕– In the same year, it was decided to sell the parsonage, which was sold in 1983 for 77,000 guilders. –⊕– There was increasing cooperation with the ‘hervormde’ Church. In 1983, it was decided to hold catechism classes jointly. In 1984, the evangelism committee was henceforth called the ‘Interchurch Working Group’. And in 1985, the congregation agreed to the proposal of the general synod to initiate the process of national reunification with the ‘hervormde’ Church. The other ‘Gereformeerde Kerken’ in the classis also voted in favor. –⊕– Former pastor Rev. W. Feenstra celebrated his forty-fifth anniversary of ministry with the congregation on November 15, 1987, in the church of Pingjum. In 1993, former pastor Rev. Wentsel commemorated his fortieth anniversary of ministry, also in the church of Pingjum. –⊕– The Gereformeerde Kerk in Witmarsum turned one hundred years old on January 25, 1988! Naturally, this was celebrated extensively.
Renovation of the church.
Meanwhile, it was necessary to give the church a thorough overhaul. The window frames needed to be renewed, the roof needed improvement, and even the front doors didn’t look good. Two slightly smaller gas heaters were installed in the church, as well as two silent fans at the top of the church hall. 10,000 guilders were transferred from the ‘parsonage savings pot’ of 75,000 guilders to the restoration fund. But volunteers also helped a lot with these tasks. In 1989, the dilapidated spire had to be addressed. Eventually, it disappeared.
And further…
In 1991, the congregational meeting decided to discontinue the afternoon services as of May 1, due to insufficient interest. The Christian school closed in 1991. This had direct consequences for the membership of the Reformed Church; it decreased. Although they wanted to face the future with confidence, in 1992, the church members wondered what the future would hold. They believed that in four years, the church’s activities as they had been would come to an end. There were several possibilities: the congregation could eventually be dissolved, or join the ‘Gereformeerde Kerk’ of Arum, Witmarsum, or the ‘Together on the Way’ church of Wons (this is the preliminary stage of the definitive reunification of the Gereformeerde Kerken and the hervormde kerk). But it was also possible But the Gereformeerde Kerk of Pingjum could also merge with the Hervormde kerk in that village.
Despite all these worries, during the congregational meeting on October 26, 1992, it was decided that they wanted to remain an independent Gereformeerde Kerk for as long as possible; at that time, the church still had about ninety members.
Protestant Congregation (2007 and 2017).
The Gereformeerde Kerk in Pingjum-Zurich closed its doors in 2007 and merged with the ‘Hervormde Gemeente’ to form the ‘Protestantse Gemeente Pingjum/Zurich’. The last service in the gereformeerde church was held on Christmas Day 2007. Joint services were then held alternately in Witmarsum, Pingjum, and Zurich. Ten years later, the gereformeerde kerk in Witmarsum also joined the Protestantse Gemeente van Pingjum/Zurich; thus, the Protestantse Gemeente ‘Trijeris Ien’ (‘Together as three’) was formed. One of the church buildings of that congregation is the former gereformeerde church ‘Hoekstien’ in Witmarsum.
In Pingjum, the former gereformeerde church building found a new purpose as a day care center and for occasional cultural activities. The Hervormde church building in Pingjum was transferred to the ‘Stichting Victoriuskerk Pingjum’ on January 23, 2017, by the Protestantse Gemeente Pingjum-Zurich. The building will be maintained as a monument, given a cultural purpose, and will be used occasionally for church services.