- Het overige van de geschiedenis van ‘De Gereformeerde Kerk te Rijsoord’ bespreken we in vogelvlucht aan de hand van enkele belangrijke onderwerpen.
De tweede predikantsplaats (1946): ds. C. Verspuij (van 1946 tot 1951).
( < Naar deel 2 – To Part 2 ) – De Gereformeerde Kerk te Rijsoord groeide ondertussen naar zo’n 1.500 leden, wat de noodzaak inhield met ingang van 1946 de tweede predikantsplaats in te stellen. Ds. C. Verspuij (1911-1990) uit Ruinerwold-Koekange deed op 16 juni 1946 intrede in Rijsoord. Hij kende het dorp nog uit zijn jeugd, toen zijn vader er onderwijzer was.
Ds. H.J. Knauff (van 1949 tot 1960).
Op 24 oktober 1948 nam ds. Dercksen afscheid van Rijsoord en vertrok naar de kerk van Harderwijk. Als opvolger werd ds. H.J. Knauff (1901-1988) uit Lexmond beroepen, die dit aannam en op 4 september 1949 intrede deed. Hij was ongeveer elf jaar aan de kerk van Rijsoord verbonden, tot hij op 1 december 1960 op medisch advies afscheid nam.
De kerk van Rijsoord telde in 1950 ongeveer 1.675 leden.
Ds. J.J. Ritsema (van 1952 tot 1967).
Op 25 mei 1952 deed ds. J.J. Ritsema (1912-1998) uit Zaamslag intrede in de kerk van Rijsoord, als opvolger van ds. Verspuij. In verband met de komst van de nieuwe predikant werd voor fl. 33.000 een nieuwe predikantswoning gekocht aan de Waaldijk 135, bestemd voor de dominee van de Westerwijk (dus behorende bij de Westerkerk).
Nadat het vertrek van ds. Ritsema (toen hij het beroep van de kerk te Oldebroek had aangenomen en hij op 3 september 1967 afscheid nam) vertoefden achtereenvolgens de gezinnen van de predikanten ds. Hofland en ds. Mak in deze pastorie.
De Bron (1955).
In de Gereformeerde Kerk van Rijsoord waren al lange tijd allerlei verenigingen actief, zoals de jeugdverenigingen, de mannenvereniging, de vrouwenvereniging, enz. Omdat de ruimte voor hun bijeenkomsten en andere activiteiten te klein werd besloot de kerkenraad in 1955 een verenigingsgebouw te stichten, gelegen aan de Mauritsweg, tegenover de Vlasstraat. De bouw van het verenigingsgebouw kostte ongeveer fl. 122.500. Halverwege de jaren ’60 werd ‘het Verenigingsgebouw’ omgedoopt tot ‘De Bron’. Ds. Rijper onthulde de naam. Koster en beheerder van ‘De Bron’ werd J.C. van Nes. ‘De Bron’ was ook geliefd bij feestvierders die een partijtje wilden geven. Daardoor liep de klandizie van het er schuin tegenover gelegen gebouw ‘Volksvlijt’ terug. Tegenwoordig is in ‘De Bron’ de ‘reformatorische kinderopvang‘ gevestigd.
Ds. T.W.A. Rijper (van 1961 tot 1966).
Op 1 oktober 1961 deed de opvolger van ds. Knauff intrede in de kerk van Rijsoord. Het was ds. T.W.A. Rijper (1928-1985) van Vianen. “Hij was zo vooruitstrevend dat hij bij de catechisatie gebruik maakte van een bandrecorder, diaprojector en filmprojector”. Op 31 januari 1966 nam hij afscheid en vertrok naar de kerk van Rotterdam.
De laatste dienst in de Westerkerk (1966).
Zoals we al eerder aangaven liep het aantal gemeenteleden van de Gereformeerde Kerk van Rijsoord steeds verder terug en moest op grond daarvan overgegaan worden tot het aanhouden van één predikantsplaats (in 1965 telde de kerk van Rijsoord nog 1.372 leden). Na drieëntwintig jaar werd daarom – na veel strubbelingen – op 26 juni 1966 de laatste dienst in de Westerkerk gehouden. De kerkenraad besloot ook om voor de gemeenteleden die ver van de andere kerk (toen nog Oosterkerk geheten) af woonden een kerkbus te laten rijden naar de Oosterkerk.
De kerk wordt gerestaureerd (1967).
In de jaren zestig ging men opnieuw rond de tafel zitten om – ook in verband met de terugloop van het ledental – te spreken over het kerkgebouw. Moest de kerk gerestaureerd worden of zou een nieuwe kerk gebouwd moeten worden? Aan die laatste optie werd serieus gedacht, en men vond een locatie in het centrum daarvoor geschikt, terwijl ook als locatie ‘de kop van de Mauritsweg’ acceptabel gevonden werd. De nieuwe kerk zou ongeveer 550 zitplaatsen moeten tellen.
Na veel overleg werd in 1967 uiteindelijk besloten de kerk voor een bedrag van ruim fl. 300.000 stevig te renoveren. Men besloot bovendien de pastorie uit 1917, naast de kerk, om te bouwen tot kerkelijk centrum ‘De Fontein’. Ook werd besloten de naam van de kerk van Oosterkerk te veranderen in Opstandingskerk. Later werd ‘De Fontein‘ ook diverse vrijdagavonden als eetcafé gebruikt en hadden de predikanten er een werkkamer.
Ds. J.J.H. Hofland (van 1968 tot 1973).
Op 30 juni 1968 deed ds. J.J.H. Hofland (*1940) uit Owen Sount (Ontario, Canada) intrede in de kerk van Rijsoord. De predikant had veel aandacht voor de evangelisatiearbeid. Het gevolg daarvan was dat tijdens zijn predikantschap de eerste evangelisatieouderling benoemd werd. Trouwens, na zijn afscheid van Rijsoord, op 6 mei 1973, werd hij evangelisatiepredikant te Den Haag.
Ds. C.G. Mak (van 1973 tot 1980).
Op 2 september 1973 deed ds. C.G. Mak (1927-1980) uit het Groningse Middelstum intrede in Rijsoord. “Zijn levenshouding als iemand die zijn handelwijze liet bepalen door de belangen van anderen wekte veel waardering. Eigenlijk was hij geen realist maar een idealist, die in Rijsoord niet altijd werd begrepen”. De predikant nam op 1 april 1980 afscheid van Rijsoord en werd ziekenhuispredikant te Leiderdorp, waar hij drie weken na zijn indiensttreding overleed.
Ds. A.C. Mooij (van 1980 tot 1985).
Ds. A.C. Mooij (1920-2013) uit Gouda deed op 21 december 1980 intrede in Rijsoord. Daar was hij al bekend, omdat hij ook in het naburige Ridderkerk predikant was geweest, namelijk van 1960 tot 1967. “Het was financieel gezien een moeilijke tijd voor de kerk van Rijsoord, grotendeels door de terugloop van het aantal leden. De predikant was ongeveer vijf jaar aan de kerk van Rijsoord verbonden en ging in 1985 met emeritaat. De kerk van Rijsoord telde in die tijd nog 814 leden.
De financiële situatie van de kerk.
De kerk van Rijsoord had sinds 1950 veel geld uitgegeven ten bate van ‘bijzondere doelen’.
Een terugblik: in 1950 werd de Oosterkerk (c.q. de Opstandingskerk) voor fl. 7.000 geschilderd (waarvoor door de gemeenteleden fl. 5.400 bijeenbracht werd). In 1952 had de kerkenraad voor fl. 33.000 de pastorie aan de Waaldijk gekocht (waarvoor de gemeenteleden bijna fl. 17.000 bijeenbrachten). In 1955 werd voor een bedrag van fl. 122.340 het verenigingsgebouw ‘De Bron’ gebouwd (de gemeenteleden brachten daarvoor fl. 61.500 bijeen en er werd fl. 12.000 aan subsidie ontvangen). In 1967 volgde de ingrijpende renovatie van de Opstandingskerk en de pastorie (die toen ‘De Fontein’ gedoopt werd en sindsdien als verenigingsgebouw gebruikt werd), wat ongeveer fl. 335.000 kostte. De gemeenteleden toonden zich ook nu van hun gulle kant: ze brachten fl. 150.000 gulden bijeen waarbij de collecten voor het bouw- en restauratiefonds tussen 1967 en 1984 moeten worden opgeteld, zo’n fl. 370.000. In 1980 werd de pastorie aan de Oudelandseweg gekocht en tussen 1975 en 1978 werd door de ’tekort-collecten’ fl. 42.000 ingezameld.
Na het vertrek van ds. Mooij, in 1985, begon men te bezuinigen, want het ledental van de kerk daalde al enige tijd flink. De pastorie aan de Oudelandseweg werd vervangen door een kleinere predikantswoning aan de Vlasstraat en ‘De Bron’ werd verkocht.
Kortom: wanneer een beroep gedaan werd op de gemeenteleden om de financiële bijdragen te verhogen of om extra geld af te staan, werd daarop altijd positief gereageerd.
De predikanten vanaf 1986.
Ds. A. van de Beld (van 1986 tot 1996).
Op 7 september 1986 deed ds. A. van de Beld (*1948) uit Rinsumageest intrede in Rijsoord. Hij kwam hier “onder de schaduw van afstotingen en bezuinigingen. Desondanks zette hij zich met veel enthousiasme in voor de kerk van Rijsoord, om deze kerk als een goed toegeruste kerkgemeenschap de tweede eeuw van haar bestaan in te leiden”. Ds. Van de Beld nam op 24 november 1996 afscheid wegens zijn vertrek naar de kerk van Leidschendam.
Ds. D.G. ter Horst en ds. T. Flim (van 1998 tot 2008).
Op 14 september 1997 deden twee predikanten intrede, beiden in een parttime dienstverband. Het waren ds. D.G. ter Horst (*1956) uit de kerk van Drijber en Westerbork en ds. T. Flim (*1967), kandidaat te Drijber. Zij waren ongeveer elf jaar aan de kerk van Rijsoord verbonden en vertrokken vervolgens naar Hellevoetsluis, na op 28 september 2008 afscheid te hebben genomen van Rijsoord.
Ds. G.H. Offringa (van 2010 tot 2022).
Inmiddels was de omvang van de enige nog overgebleven predikantsplaats teruggebracht naar 80%. Als zodanig werd ds. G.H. Offringa (*1961) uit Goor beroepen, die het aannam, op 24 januari 2010 intrede deed en ongeveer twaalf jaar aan de kerk van Rijsoord verbonden was. Hij nam op 9 januari 2022 afscheid en vertrok toen naar de Protestantse Gemeente van Hoedekenskerke-Nisse-Heer Abtskerke.
En verder…
De kerk wordt opnieuw opgeknapt (vanaf jaren ’90).
In de jaren ’90 werd besloten de kerk opnieuw ingrijpend te renoveren en in 2004 werden de banken in het achterste gedeelte van de kerkzaal verwijderd. De reden was vooral dat het steeds verder afnemende aantal kerkgangers zich vooral achter in de kerkzaal nestelde, waardoor de predikant voorin de kerk wel erg alleen stond.
Ds. E.G. Matser (van 2023 tot 2024).
De kerk van Rijsoord was intussen in haar laatste levensperiode aangekomen. In 2023 werd besloten de kerk te laten samensmelten met die van de Protestantse (voormalig gereformeerde) Gemeente ‘De Levensbron’ te Ridderkerk. Om dat proces te begeleiden kwam (in een dienstverband van 25%) ds. E.G. Matser (*1961) uit Zwijndrecht-Groote Lindt vanaf 2 april 2023 naar de Opstandingskerk van Rijsoord.
De kerk wordt opgeheven (2024).
De Opstandingskerk aan de Rijksstraatweg te Rijsoord zou na die kerkenfusie worden afgestoten. Op 14 januari 2024 werd de Opstandingskerk aan de eredienst onttrokken tijdens de laatste kerkdienst. per 1 januari 2024 ging de Gereformeerde Kerk te Rijsoord dus samen met de protestantse (voormalig gereformeerde) kerk De Levensbron te Ridderkerk. Ter herinnering aan het kerkelijk leven in de Gereformeerde Kerk te Rijsoord werd een mooi gedenkboek uitgegeven.
De ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Rijsoord.
Bronnen onder meer:
Gemeenten en predikanten van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leusden, 1992
Jaarboeken (ten dienste) van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Goes, div. jrg.
N.N., Geschiedenis Gereformeerde Kerk Rijsoord (Opstandingskerk). Rijsoord, g.j.
R.A.D. Renting, Drie maal zilver. Gedenkboekje t.g.v. het 75-jarig bestaan van de Jongelingsvereniging op G.G. te Rijsoord. Rijsoord, 1959
—-, Dolerenden en Mannenbroeders te Rijsoord. Rijsoord, 1989
Teun Rijsdijk, Opstandingskerk 1889-2024. Gereformeerde Kerk Rijsoord. Rijsoord, 2024
S. Sleeswijk Visser, Herinnering aan dagen van strijd voor kerk en school te Rijsoord c.a. Rijsoord, 1902
© 2024. GereformeerdeKerken.info
Translation into English:
The Reformed (Gereformeerde) Church of Rijsoord (3).
• The remainder of the history of ‘The Reformed (Gereformeerde) Church of Rijsoord’ will be discussed briefly based on several important topics.
The second ministerial position (1946): Rev. C. Verspuij (from 1946 to 1951).
In the meantime, the Reformed (Gereformeerde) Church of Rijsoord grew to about 1,500 members, which necessitated the establishment of a second ministerial position starting in 1946. Rev. C. Verspuij (1911-1990) from Ruinerwold-Koekange entered Rijsoord on June 16, 1946. He was familiar with Rijsoord from his youth when his father was a teacher there.
Rev. H.J. Knauff (from 1949 to 1960).
On October 24, 1948, Rev. Dercksen bid farewell to Rijsoord and departed for the church in Harderwijk. Rev. H.J. Knauff (1901-1988) from Lexmond was called as his successor, which he accepted, and entered on September 4, 1949. He was associated with the church of Rijsoord for about eleven years until he resigned on December 1, 1960, on medical advice. The church of Rijsoord had about 1,675 members in 1950.
Rev. J.J. Ritsema (from 1952 to 1967).
On May 25, 1952, Rev. J.J. Ritsema (1912-1998) from Zaamslag entered the church of Rijsoord, succeeding Rev. Verspuij. In connection with the arrival of the new minister, a new parsonage was purchased for 33,000 guilders at Waaldijk 135, intended for the minister of the Westerwijk (thus belonging to the ‘Westerkerk’). After the departure of Rev. Ritsema (when he accepted the call from the church in Oldebroek and bid farewell on September 3, 1967), the families of the ministers Rev. Hofland and Rev. Mak successively resided in this parsonage.
De Bron (1955).
Various associations had been active in the Reformed (Gereformeerde) Church of Rijsoord for a long time, such as youth associations, men’s associations, women’s associations, etc. As the space for their meetings and other activities became too limited, the church council decided in 1955 to establish an association building, located on Mauritsweg, opposite Vlasstraat. The construction of the association building cost about 122,500 guilders. In the mid-1960s, ‘The Association Building’ was renamed ‘De Bron’. Rev. Rijper unveiled the name. J.C. van Nes became the caretaker and manager. De Bron was also popular among partygoers who wanted to host a party. This actually caused a decline in the clientele of the building ‘Volksvlijt’ diagonally opposite. Nowadays, ‘De Bron’ houses ‘Reformed childcare’.
Rev. T.W.A. Rijper (from 1961 to 1966).
On October 1, 1961, the successor of Rev. Knauff entered the church of Rijsoord. It was Rev. T.W.A. Rijper (1928-1985) from Vianen. “He was so progressive that he used a tape recorder, slide projector, and film projector for catechism classes.” He bid farewell on January 31, 1966, and moved to the church in Rotterdam.
The last service in the Westerkerk (1966).
As mentioned earlier, the number of members of the Reformed (Gereformeerde) Church of Rijsoord continued to decline, necessitating the retention of only one ministerial position (in 1965, the church of Rijsoord still had 1,372 members). Therefore, after twenty-three years – and after much struggle – the last service in the Westerkerk was held on June 26, 1966. The church council also decided to have a church bus for the members who lived far from the other church (then still called Oosterkerk), run to the Oosterkerk.
The church is restored (1967).
In the 1960s, discussions were held again – also due to the decline in membership – regarding the church building. Should the church be restored or should a new church be built? The latter option was seriously considered, and a location in the center of the village was found suitable, while the ‘head of the Mauritsweg’ was also considered acceptable as a location. The new church was supposed to have about 550 seats. After much deliberation, it was finally decided in 1967 to renovate the church for a sum of over 300,000 guilders. It was also decided to convert the parsonage from 1917, next to the church, into a church center called ‘De Fontein’ (‘The Fountain’). It was also decided to change the name of the ‘Oosterkerk’ to ‘Opstandingskerk’. Later, ‘De Fontein’ was also used as an eatery on various Friday evenings, and the ministers had a study there.
Rev. J.J.H. Hofland (from 1968 to 1973).
On June 30, 1968, Rev. J.J.H. Hofland (*1940) from Owen Sound (Ontario, Canada) entered the church of Rijsoord. The minister paid much attention to evangelism. As a result, during his ministry, the first evangelism elder was appointed. After his departure from Rijsoord on May 6, 1973, he became an evangelism minister in The Hague.
Rev. C.G. Mak (from 1973 to 1980).
On September 2, 1973, Rev. C.G. Mak (1927-1980) from Middelstum, Groningen, entered Rijsoord. “His attitude as someone who let his actions be determined by the interests of others was highly appreciated. Actually, he was not a realist but an idealist, who was not always understood in Rijsoord”. The minister bid farewell to Rijsoord on April 1, 1980, and became a hospital chaplain in Leiderdorp, where he passed away three weeks after taking office.
Rev. A.C. Mooij (from 1980 to 1985).
Rev. A.C. Mooij (1920-2013) from Gouda entered Rijsoord on December 21, 1980. He was already known there because he had also been a minister in the neighboring Ridderkerk from 1960 to 1967. “It was financially a difficult time for the church of Rijsoord, largely due to the decline in the number of members. The minister was associated with the church of Rijsoord for about five years and retired in 1985. The church of Rijsoord still had 814 members at that time.
The financial situation of the church.
Since 1950, the church of Rijsoord had spent a lot of money for ‘special purposes’.
Looking back: in 1950, the Oosterkerk (later known as the Opstandingskerk) was painted for 7,000 guilders (of which the church members contributed almost 5,400 guilders). In 1952, the church council bought the parsonage on Waaldijk for 33,000 guilders (for which the church members raised almost 17,000 guilders). In 1955, the association building ‘De Bron’ was built for an amount of 122,340 guilders (the church members contributed 61,500 guilders, and a subsidy of 12,000 guilders was received). In 1967, the extensive renovation of the Opstandingskerk and the parsonage (which was then named ‘De Fontein’ and has been used as an association building of the church since then) followed, costing about 335,000 guilders. The church members were also generous this time: they raised 150,000 guilders, and the collections for the ‘construction and restoration fund’ between 1967 and 1984 must be added up, which amounted to about 370,000 guilders. In 1980, the parsonage on Oudelandseweg was purchased, and between 1975 and 1978, 42,000 guilders were collected through deficit collections. In short: whenever the church members were asked to increase their financial contributions or to donate extra money, they always responded positively.
After the departure of Rev. Mooij in 1985, austerity measures began because the church membership had been declining significantly for some time. The parsonage on Oudelandseweg was replaced by a smaller minister’s residence on Vlasstraat, and ‘De Bron’ was sold.
The ministers from 1986 onwards.
Rev. A. van de Beld (from 1986 to 1996).
On September 7, 1986, Rev. A. van de Beld (*1948) from Rinsumageest entered Rijsoord. He came here “under the shadow of divestments and budget cuts. Nevertheless, he dedicated himself with great enthusiasm to the church of Rijsoord, to lead this church as a well-equipped church community into its second century of existence.” Rev. Van de Beld bid farewell on November 24, 1996, due to his departure to the church in Leidschendam.
Rev. D.G. ter Horst and Rev. T. Flim (from 1998 to 2008).
On September 14, 1997, two ministers entered, both in part-time positions. They were Rev. D.G. ter Horst (*1956) from the church of Drijber and Westerbork, and Rev. T. Flim (*1967), candidate at Drijber. They were associated with the church of Rijsoord for about eleven years and then moved to Hellevoetsluis after bidding farewell to Rijsoord on September 28, 2008.
Rev. G.H. Offringa (from 2010 to 2022).
Meanwhile, the size of the only remaining ministerial position had been reduced to 80%. As such, Rev. G.H. Offringa (*1961) from Goor was called, who accepted the call, entered on January 24, 2010, and was associated with the church of Rijsoord for about twelve years. He bid farewell on January 9, 2022, and then moved to the Protestant Congregation of Hoedekenskerke-Nisse-Heer Abtskerke.
And further…
The church is renovated (since the 1990s).
In the 1990s, it was decided to renovate the church extensively again, and in 2004, the benches in the rear of the church hall were removed. The reason was mainly that the increasingly decreasing number of churchgoers settled mainly in the back of the church hall, leaving the minister very alone at the front.
Rev. E.G. Matser (from 2023 to 2024).
The church of Rijsoord had meanwhile entered its final phase of life. In 2023, it was decided to merge the church with the Protestant (former ‘Gereformeerd’) Congregation ‘De Levensbron’ in Ridderkerk. To accompany this process, Rev. E.G. Matser (*1961) from Zwijndrecht-Nieuwe Lindt came to the Opstandingskerk of Rijsoord from April 2, 2023, in a 25% employment.
The church is disbanded (2024).
The Opstandingskerk on Rijksstraatweg in Rijsoord would be divested after that church merger. On January 14, 2024, the Opstandingskerk was withdrawn from worship during the last church service. So, as of January 1, 2024, the Reformed (Gereformeerde) Church of Rijsoord merged with the Protestant (former Reformed) church ‘De Levensbron’ in Ridderkerk. To commemorate the Reformed (Gereformeerd) church life in Rijsoord, a beautiful commemorative book was published.
© 2024. GereformeerdeKerken.info