Op de voorpagina van het Nederlands Dagblad van 31 augustus 2015 werd door dr. G. Harinck, directeur van het Historisch Documentatie Centrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) een congres over kerken in de Tweede Wereldoorlog aangekondigd (het symposium, zo vernamen wij onlangs, zal plaatsvinden op dinsdagmiddag 24 november; de sprekers zullen zijn Karel Berkhoff, Sierk Plantinga, Jurjen Zeilstra, Gert-Jan Kleinjan, Gert van Klinken en George Harinck).
Al ver voor ds. Hendrik de Cock afscheid nam van de hervormde kerk (in oktober 1834) was het ook in vele andere hervormde gemeenten onrustig. Onvrede over de kerkelijke koers stak op veel plaatsen de kop op. Vandaar dat de Algemeene Synode van de hervormde kerk op 16 juli 1834 een schrijven stuurde ‘aan alle leeraren en kerkenraden benevens alle verdere besturen der Nederlandsche Hervormde Kerk’. Daarin werden ‘alle predikanten, en inzonderheid de jongeren onder hen, opgewekt zich te onthouden van alles wat de zuiverheid van hun belijdenis en evangelieprediking enigszins in verdenking zoude kunnen brengen’. De rust in de gemeenten moest hersteld worden.
1. Inleiding
2. Het begin van de Particuliere Synode Drenthe
3. De eerste provinciale synode bijeen
4. De eerste moeilijkheden…
5. Het leven in de gemeenten…
6. Onenigheid onder de Afgescheidenen
7. Naar Amerika…
8. Van klachten en censuur
9. De Vereniging met de Dolerenden
Hoofdstuk 2 – De werkgebieden.
10. De provinciale correspondent (later: de questor)
11. Predikanten
12. Hulpbehoevende studenten
13. Het diaconaat
14. Deputaatschap Diaconale Arbeid
15. Hulpbehoevende kerken
16. Inwendige Zending c.q. Evangelisatie
17. De Zending
18. Theologisch onderwijs
19. Deputaten voor het zoeken van legerpredikanten
20. Deputaten onderzoek kindergelden
21. Maatschappelijk (Activerings-) Werk
22. De predikantstraktementen
23. Oecumene
24. Jeugd- en Jongerenpastoraat.
25. Vormingswerk
26. Deputaten (P) F & O
27. Deputaten Kerk en Vrouw
28. Deputaten Dienstverlening
29. Dovenpastoraat
30. Pastoraat Beatrixoord
31. Deputaten voor de geestelijke verzorging Ambonezen
32. Deputaten Appèlzaken Groningen, Fryslân en Drenthe
33. De laatste vergadering van de P. S. Drenthe (25 maart 2004)
34. Het archief
De Christelijke Afgescheidene Gemeente van ‘Dragten’ in de Friese gemeente Smallingerland werd geïnstitueerd op 14 juni 1844 in een schuur aan de Noorderdwarsvaart, in het toenmalig uiterste oosten van het dorp. Haar eerste predikant was ds. Jakop Geerts Huiskes (1798-1848), die vanaf 1845 tot zijn overlijden de gemeente gedurende drie jaar diende. Tot de komst van Huiskes gingen predikanten uit de omgeving voor, maar vaak heeft ‘professor’ Tamme Foppes de Haan het Woord gebracht.
In het Nederlands Dagblad van 31 augustus 2015 werd uitgebreid aandacht besteed aan onze kritische opmerkingen over het boek God in de Oorlog van dr. J. Bank, samengevat in het artikel Het Bommetje van Trouw, dat ook op deze website te vinden is. Zoals bekend werd in Het Bommetje van Trouw een behoorlijk aantal punten aangedragen waar de auteur van God in de Oorlog volgens de opsteller van Het Bommetje aantoonbaar onjuiste feiten vermeldde of belangrijke feiten juist wegliet, waardoor de door dr. Bank verdedigde stelling zonder beter bewijsmateriaal niet houdbaar was.
Een herinneringsboek betreffende de Groenlandkerk in Edam
Van deze kerk verscheen reeds eerder een gedenkboek, maar er is nog een boek op komst. In de Kerkbrief van de Protestantse Gemeente Edam stond het volgende berichtje:
‘De commissie Afscheid Groenlandkerk is bezig met het voorbereiden van het afscheid van de gereformeerde kerk aan het Groenland in Edam. We willen graag een gedenkboek samenstellen dat vooral bestaat uit foto’s en herinneringen. Het gedenkboek is in principe gratis (maar een bijdrage wordt gewaardeerd). Maar voor we veel tijd en geld gaan investeren willen we graag onderzoeken of er voldoende belangstelling is. Daarom vragen wij of u wilt kenbaar maken of u graag zo’n gedenkboek zou willen hebben. U kunt zich opgeven bij Ria Lagerbrug: lager25@planet.nl.’
Het archief van de Ds. Th. Dellemanstichting en dat van de Deputaten Diaconaat en Samenleving werd door de redactie van GereformeerdeKerken.info geïnventariseerd en ligt ter inzage in de Groninger Archieven te Groningen.
Het archief van de Particuliere Synode Drenthe der Gereformeerde Kerken werd geïnventariseerd door de redactie van GereformeerdeKerken.info en ligt ter inzage in het Drents Archief te Assen.
in relatie met de Deputaten Diaconaat en Samenleving van de Gereformeerde Kerken in de provincie Groningen (1948-2004).
(Dit verhaal is een beknopte samenvatting van een uitvoerig gedenkboek dat in 2004 door de inmiddels opgeheven Ds. Th. Dellemanstichting te Groningen werd uitgegeven, geschreven door de redactie van GereformeerdeKerken.info. Het boek is nog verkrijgbaar.)
Het begin.
De crisisjaren en de Tweede Wereldoorlog hadden diepe sporen nagelaten in ons land, ook in het sociale leven. ‘Het gezin is verbroken en uit elkaar gerukt, de school is buiten functie gesteld, de arbeid is ontredderd, de omgangsvormen verruwd, de moraal op ontstellende wijze gezakt, de misdaad heeft overal de kop opgestoken en toont openlijk zonder schroom het schaamteloze gelaat. Kortom, het geestelijk leven in ons dierbaar vaderland is ernstig ziek en het is dringend noodig middelen te beramen om de geestelijke volksgezondheid weer op peil te brengen’, zo schreef Het Maandblad Geestelijke Volksgezondheid.
Ds. Th. Delleman (1898-1977), de initiatiefnemer tot de oprichting van de ‘Gewestelijke Stichting’
De gevolgen van deelname aan het (kerkelijk) verzet in Nederland tijdens WO II– door Jan Ridderbos, De Vuurbaak, Barneveld (ADChartareeks nr. 26), 2015.
In de vroege Gereformeerde Kerken hebben ouderlingen soms een belangrijke rol gespeeld. Een van hen is Jitze Wiebes de Boer (1833-1907) wiens leven in dienst van de Christelijke Afgescheiden en later van de Gereformeerde Kerk stond. Over hem verscheen in het jaar van zijn overlijden (1907) een levensbericht, geschreven door zijn zoon A. de Boer te Grijpskerk.
