( < Naar deel 1 ) – In de hervormde gemeente van Axel werd telkens gestreefd naar een orthodoxe prediking op de kansel. De kerkenraad had dan ook goed in de gaten gehouden wat in de jaren ’80 van de negentiende eeuw in Amsterdam inzake de kerkelijke strijd gaande was.
Van Afscheiding en Doleantie naar Gereformeerde Kerk te Axel.
De Gereformeerde Kerk in het Zeeuwse Axel werd op 4 december 1913 geïnstitueerd door de Vereniging van de plaatselijke kerken uit Afscheiding en Doleantie, resp. in 1838 en 1887.
( < Naar deel 1 ) – Al ver voor de jaren ’80 van de negentiende eeuw is het in de hervormde kerk onrustig. Dat had vooral te maken met de toenemende vrijzinnigheid in die kerk en met het feit dat de Algemeene Synode en haar Synodale Commissie in feite de kerkelijke touwtjes in handen hadden, waardoor de zelfstandigheid van de plaatselijke kerken zeer beknot werd.
Vanuit de Afscheiding van 1834 werd in het Noord-Brabantse Sprang op 19 juli 1835 de ‘Hersteld Gereformeerde Gemeente’ geïnstitueerd, die rond 1845 als Christelijke Afgescheidene Gemeente werd samengevoegd met die te Vrijhoeve (-Capelle), onder de naam Christelijke Afgescheidene Gemeente te Vrijhoeve en Sprang.
In de nummers van 15 en 22 juni 1963 van het Centraal Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Nederland kwamen we onder meer de volgende berichten tegen over plaatselijke Gereformeerde Kerken.
( < Naar deel 1 ) – Na het vertrek van ds. H. op ’t Holt (1830-1890), in 1864, beriep de kerkenraad ds. A.S. Entingh (1820-1898) van Amsterdam. Op 2 april 1865 deed in intrede, maar hij nam op 22 oktober 1867 al weer afscheid wegens vertrek naar de kerk van Rotterdam. Toch was zijn ambtsperiode in Den Helder belangrijk genoeg om er iets over te vertellen.
De Gereformeerde Kerk te Den Helder ontstond op 1 december 1892 door de vereniging van de plaatselijke Christelijke Gereformeerde Gemeente met de Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende).
( < Naar deel 1 ) – Als opvolger van ds. Tijmes beriep de kerkenraad kandidaat Ph. J. Huijser (1902-1978) uit Assen. Vijftien jaar lang bleef hij aan de kerk van Westerlee verbonden.
De geschiedenis van de Gereformeerde Kerk in het Groningse Westerlee bestaat eigenlijk uit twee gedeelten. In 1839 bestond in Westerlee een Christelijke Afgescheidene Gemeente die echter in 1851 officieel te niet ging. Op 4 april 1897 werd de Gereformeerde Kerk daar echter opnieuw geïnstitueerd.
In Het Kerkblad (dat was van 1892 tot 1910 het ‘Officieel Orgaan van De Gereformeerde Kerken in Nederland’) van vrijdag 25 augustus en van 1 en 8 september 1899 troffen we onder meer de onderstaande berichten aan betreffende plaatselijke Gereformeerde Kerken.