Uit de pers (34) – 1961 Nieuws uit de Kerken

Inleiding.

In de nummers van 2, 9, 16 en 23 december 1961 van het Centraal Weekblad ten dienste van Gereformeerde Kerken in Nederland troffen we onder meer de volgende berichten over plaatselijke Gereformeerde Kerken aan.

De redactie van GereformeerdeKerken.info heeft de illustraties toegevoegd evenals, ter verduidelijking, hier en daar [tussen vierkante haakjes] enkele aanvullende gegevens en opmerkingen.

Vijfde voor Amersfoort.

De volgende passage uit het verslag van de Kerkeraad voor Algemene Zaken in Amersfoort: “De wijkkerkeraad A Soesterkwartier heeft zich in een speciale vergadering beziggehouden met de ernstige situatie in de wijk. Er is bij de wijkkerkeraad veel bezorgdheid over de stand van het geestelijk leven. Het aantal zogenaamde randgevallen is bedroevend hoog. De wijkkerkeraad is van oordeel dat door wijkpredikant en wijkouderlingen gedaan wordt wat mogelijk is en desondanks blijft veel arbeid, waarbij speciaal de wijkpredikant ingeschakeld moet worden, liggen. De wijkkerkeraad wijst er vooral op, dat de wijkpredikant twee wijken te verzorgen heeft – Bergkwartier en Soesterkwartier – die in verschillende opzichten ver uit elkaar liggen. De wijkkerkeraad vraagt aan de algemene kerkeraad maatregelen te nemen opdat de situatie speciaal in het Soesterkwartier verbetering moge vinden.

Een pentekening van de in 1949 in gebruik genomen Leusderkerk aan de Robert Kochstraat te Amersfoort. Tegenwoordig onderdeel van de er later aan vast gebouwde moderne Fonteinkerk.

Na een uitvoerige bespreking besluit de kerkeraad een commissie te benoemen, die op de volgende vergadering zo mogelijk een advies zal uitbrengen waarin (1) een oplossing geboden wordt voor de nood in het Soesterkwartier en (2) het geheel der gemeente overzien wordt in verband met een reeds eerder genomen principebesluit over een te beroepen vijfde predikant”.

(2 december 1961)

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info – Op het moment dat bovenstaand artikel geschreven werd, december 1961, waren aan de Gereformeerde Kerk te Amersfoort vier gemeentepredikanten verbonden: ds. D.A. Zijlstra (1907-1976), ds. W.H. Engelkes (1905-1991), ds. G. Veeneman (1925-1983) en ds. R. Ypma (1914-1996). In 1962 werd de vijfde predikantsplaats ingesteld, die per 28 september 1964 werd ingevuld door ds. B. Scholten (1924-2010). Toen was ds. Veeneman echter inmiddels naar de Kerk te Groningen-Zuid vertrokken.]

Decentralisatie.

In navolging van tal van andere grote kerken, en in overeenstemming met de desbetreffende synodebesluiten, is ook de kerkeraad van Amsterdam-Zuid thans gesplitst in een Kerkeraad voor Algemene Zaken en vier wijkkerkeraden. De Kerkeraad voor Algemene Zaken bestaat uit dertig leden.

(2 december 1961)

Foto voor emigranten.

Interieur van de gereformeerde kerk te Sassenheim in vroeger tijd

Van het interieur van de kerk in Sassenheim is een nieuwe foto gemaakt. Aan de ouders van emigranten is deze foto ter hand gesteld, tezamen met de reeds bestaande foto van het exterieur van het kerkgebouw. Bij de foto’s werd een brief gevoegd van de kerkeraad, ondertekend door de beide predikanten, gericht aan de emigranten. Het is de bedoeling dat de ouders of andere familieleden voor doorzending naar het juiste adres zorgen.

De gereformeerde kerk te Sassenheim, die nog steeds dienst doet als een van de twee protestantse kerkgebouwen aldaar.

Enkele jaren geleden zijn ook foto’s aan de toen bekende emigranten gezonden, en deze toezending werd toen zeer op prijs gesteld.

(2 december 1961)

Bedenkelijke handelwijze.

In de vergadering van de classis Middelburg heeft de kerk van Oostkapelle inlichtingen gegeven over door haar samen met de hervormden gehouden kerkdiensten, die een ambtelijk karakter droegen. In een vorige classisvergadering was om deze inlichtingen verzocht. De classis sprak daarop als haar oordeel uit dat in Oostkapelle niet kon worden gesproken van een noodsituatie, als waarop de generale synode doelde met betrekking tot gecombineerde, ambtelijk geleide erediensten.

De voormalige gereformeerde kerk te Oostkapelle (1922-1984).

Daarom werd de handelwijze van Oostkapelle ‘bedenkelijk’ geacht, te meer daar men hierover met de classis tevoren geen overleg had gepleegd. De classis benoemde een commissie, bestaande uit vijf predikanten, die van dergelijke problemen tot een principiële en praktische studie zal komen.

(2 december 1961)

Publicatie van afzetting.

De kerkeraad van Groningen-Oost heeft zich beziggehouden met ‘het publiceren van het afzetten van een predikant – soms met nadere aanduiding – in de dagbladpers’. Besloten werd een instructie op te stellen om deze zaak op de classis ter sprake te kunnen brengen. In dit verband is het wellicht nuttig er nog even aan te herinneren, dat de classis ‘s-Gravenhage reeds eerder over deze zaak handelde, welke actie op niets uitliep.

De voormalig gereformeerde Oosterkerk te Groningen, al jaren lang in gebruik bij de vrijgemaakte kerk.

Wij zullen er wel niet ver naast zijn als wij veronderstellen dat de zaak in Groningen-Oost thans ter sprake kwam naar aanleiding van de afzetting van ds. H. de Wit [1910-1961] te Leeuwarden, enkele weken geleden. Daarom is het wellicht dienstig – mede met het oog op enkele brieven die wij ontvingen – mee te delen dat het bericht dat hierover in enkele dagbladen is gepubliceerd, en ook in het Centraal Weekblad, in die vorm was opgegeven door de kerkeraad van Leeuwarden zelf!

(2 december 1961)

Boekhandelaren gewaarschuwd.

De kerkeraad van Amsterdam heeft de desbetreffende boekhandelaren gewaarschuwd, dat binnenkort wordt begonnen met het zingen uit de nieuwe interkerkelijke psalmberijming in de eredienst. Op deze wijze kunnen de boekhandelaren tijdig voor de nodige voorraad nieuwe bundels zorgen.

(2 december 1961)

Jeugdhuis voor Borne.

De voormalige gereformeerde kerk te Borne (foto: Reliwiki, Andre van Dijk).

Onder grote belangstelling is in Borne een gereformeerd jeugdhuis in gebruik genomen. Bij deze gelegenheid werd het woord gevoerd door de heer K. Oost, voorzitter van de Jeugdcentrale, ds. A.E. van der Woude [*1926], de heer P.G. Verhoeven, voorzitter van de voorbereidende commissie, ds. L. Ringnalda [1924-2010] uit Bussum voorheen te Borne, [hervormd predikant] ds. H.J. Ponsteen namens de plaatselijke zusterkerken, ds. W. Baas [1914-1984] uit Hengelo namens de classis, wethouder J.G. Buytvoets en nog vele anderen. De jeugd bood een bedrag aan van fl. 8.000 door allerlei activiteiten bijeengebracht.

(2 december 1961)

‘Vita Nova’ in Middelstum.

Het tegenwoordige zalencentrum ‘Vita Nova’.

In Middelstum is een nieuw verenigingsgebouw in gebruik genomen, dat de naam ‘Vita Nova’ draagt. Het zal beschikbaar zijn voor de hele dorpsgemeenschap. De bouw van een dorpshuis was niet mogelijk gebleken en bij de opening van ‘Vita Nova’ noemde de spreker van de hervormde gemeente als een der struikelblokken het feit, dat het gebouw een zogenaamde ’volledige vergunning’ heeft. In zijn beantwoording gaf de plaatselijke predikant, ds. P.R. Everaars [1919-1999], uiting aan de hoop dat blijken zal dat gereformeerd Middelstum de weelde van een volledige vergunning zal kunnen dragen. Het gebouw heeft beneden een foyer die in de week dienstdoet als café-restaurant, en plaats biedt aan tachtig personen. Boven is een concert- en toneelzaal met vierhonderd zitplaatsen. Verder is er beneden nog een te splitsen vergaderzaal met honderdvijftig zitplaatsen. Ook heeft het gebouw een bibliotheek, een garderobe en een keuken. De kosten bedroegen drie ton en de bouw is tot stand gekomen zonder één cent subsidie. Vorig jaar legde de kerk van Middelstum in één maal fl. 60.000 op tafel, en zij zal daar voorlopig elk jaar fl. 17.000 bijvoegen.

(2 december 1961)

Restauratie Schinkelkerk.

De Schinkelkerk (al jaren buiten gebruik). Foto: Reliwiki, J. Sonneveld te Leidschendam.

De kerkeraad van Amsterdam-Zuid heeft een commissie in het leven geroepen voor restauratie van de Schinkelkerk.

(2 december 1961)

Jubileum in De Krim.

De gereformeerde kerk te De Krim (Ov.). Foto: Reliwiki, J. Sonneveld.

De volgende week zaterdag, 16 december, is het 75 jaar geleden dat de kerk van De Krim werd geïnstitueerd. Ter gelegenheid hiervan zal een herdenkingssamenkomst worden gehouden waarin tevens het gerestaureerde orgel in gebruik wordt genomen.

(9 december 1961)

Verhuur ingetrokken.

Enige tijd geleden heeft de kerkeraad van Vroomshoop het gebouw ‘Irene’ verhuurd aan een tweetal dames die hier zogenaamde evangelisatiebijeenkomsten hielden. Thans heeft de kerkeraad aan deze verhuur evenwel een eind gemaakt, omdat is gebleken dat de dames tijdens hun bijeenkomsten zowel de sacramenten als het Woord bedienden.

Het gereformeerd kerkelijk centrum Irene te Vroomshoop.

Dit ondanks het feit dat zij betoogden kerk noch sekte te willen zijn en alleen tot het houden van eigen samenkomsten te zijn gekomen uit reactie tegen de kerkelijke verdeeldheid. De kerkraad oordeelde dat door de handelwijze der dames er in feite een kerk bij is gekomen, en daarom besloot hij zijn medewerking tot het houden der samenkomsten te beëindigen.

(9 december 1961)

Badgastenkerk.

De oude gereformeerde kerk na de aanpassing met steviger steunberen en een andere spits.

In verband met de grote toeloop van badgasten is de kerk van Schiermonnikoog genoopt over te gaan tot de bouw van een nieuwe kerk. De gemeente heeft zelf voor dit doel fl. 45.000 bijeengebracht. Een voortreffelijke prestatie als men bedenkt dat deze gemeente maar 75 gezinnen telt. Er bestaat goede hoop dat de Stichting Steun Kerkbouw (SSK) ook steun zal verlenen, maar het is uiteraard redelijk te achten dat ook de geregelde badgasten en deel van de kosten voor hun rekening nemen. In overleg met de kerkeraad heeft zich een damescomité van badgasten gevormd, dat hiertoe de nodige actie zal voeren.

De nieuwe gereformeerde kerk op Schiermonnikoog, die in 1962 in gebruik genomen werd.

(9 december 1961)

Verenigingsgebouw en kerk.

De kerkeraad van Hoogezand-Sappemeer heeft besloten in Sappemeer een verenigingsgebouw te stichten en in Hoogezand een kerk. Beide plannen zullen gezamenlijk tot uitvoering worden gebracht. In verband hiermee is contact gezocht met architect H. Eldering uit Leeuwarden.

(9 december 1961)

Restauratie en nieuwbouw.

Het interieur van de gereformeerde Kruiskerk te Marum met het nieuwe orgel (foto: Reliwiki, Andre van Dijk).

Het orgel uit de kerk van Marum is verkocht aan de gemeente van Hoogersmilde. Het wordt daar op het ogenblik gerestaureerd en in het bedehuis weer opgebouwd. De kerkeraad heeft een nieuw orgel besteld bij Ernst Leeflang te Apeldoorn.

(9 december 1961)

Een ongeschreven wet?

Ds. H. Tien [1910-1990] uit Ede heeft in de kerkbode het volgende geschreven ‘aan mijn catechisanten en hun ouders’: “Zoals ik opgemerkt heb, bestaat er blijkbaar ten aanzien van de catechisatie een wetsartikel dat, hoewel het nimmer is afgekondigd, en dus ongeschreven gebleven is, desondanks door velen nauwkeurig in acht genomen wordt. Als men bijvoorbeeld op een goede dag de catechisatie verzuimd heeft, en de volgende week weer verschijnt, blijkt bij het overhoren steeds weer, dat men de te leren vraag niet kent. Zodra ik meen dat ik dezulken een kleine berisping moet toedienen, ontdek ik stomverbaasde gezichten. Ik voel al direct wat men zeggen wil: ‘Nee, ik heb niet geleerd, ik was er immers de vorige week niet!’

Ds. H. Tien (1910-1990) stond van 1961 tot zijn emeritaat in 1975 als gereformeerd predikant te Ede .

“Kijk, daar komt nu het beruchte wetsartikel om de hoek gluren! De vorige week absent – en volgens  de ongeschreven wet dus vandaag niet geleerd! Er zijn er die, omdat ze om de andere keer gaan, nauwelijks aan het leren toekomen. Daartegenover verklaar ik bij dezen, dat die befaamde ongeschreven wet met ingang van heden opgeheven is! Wie door omstandigheden een catechisatie-uur moet missen – jammer genoeg! – informeert voortaan bij een andere catechisant(e), wat hij/zij voor de volgende keer moet leren.  Afgesproken? Bij ongeveer tweehonderd catechisanten in onze wijk is dat geen te zwaar juk, dacht ik zo”.

(9 december 1961)

‘De Bazuin’ in moeilijkheden.

Het officieel orgaan van de Theologische Hogeschool te Kampen, ‘De Bazuin’ (het oudste binnen de Gereformeerde Kerken verschijnende blad) heeft de kerkeraden in den lande verzocht de kosten van het abonnement voor de plaatselijke correspondent voor hun rekening te nemen. Tot dusverre werd ‘De Bazuin’ gratis aan de plaatselijke correspondenten van de Theologische Hogeschool toegezonden. Het verzoek werd gedaan om de exploitatie van het blad sluitend te maken.

(9 december 1961)

Wederzijdse gastdiensten?

Bij de kerkenraad van Jutrijp-Hommerts was bericht ingekomen van de hervormde kerkeraad ter plaatse, dat laatstgenoemde niet akkoord kon gaan met het voorstel om op de tweede kerstdag een gezamenlijke kerstzangdienst te houden, als dit geen ambtelijk geleide eredienst zou kunnen zijn.

De voormalige gereformeerde kerk van Jutrijp-Hommerts te Hommerts (1888-2000).

Daar de kerkeraad [van de Gereformeerde Kerk] zich gebonden wist aan het besluit van de generale synode ‘dat de ambtelijk geleide eredienst, afgezien van bijzondere noodsituaties, niet gemeenschappelijk zal worden gehouden’, kon hij op de door de hervormden gestelde eis niet ingaan. Hij stelde daarom thans voor op de tweede feestdag wederzijdse gastdiensten te houden, zoals de bidstonden die tijdens de laatste Wereldoorlog plaatsvonden.

(16 december 1961)

Dat is nog eens een stijging.

In verband met de noodzakelijk geworden bouw van een kerk met bijgebouwen aan de Van Boshuizenstraat hoek Zuid-Hollandstraat in de tuinstad Buitenveldert heeft de kerkeraad van Nieuwer-Amstel-Noord besloten een geldlening aan te gaan van fl. 800.000 Uit het prospectus dat met het oog hierop is verschenen, vernemen wij dat de vaste jaarlijkse bijdragen voor deze kerk zijn gestegen van fl. 51.000 per 1 januari 1960 tot ruim fl. 93.000 per 1 januari 1961 en tot ongeveer fl. 104.000 per 1 november 1961! De kosten van de bouw en inrichting van de nieuwe kerk, zonder orgel, worden begroot op ca. fl. 900.000. Per 1 januari 1962 zal het bouwfonds ongeveer fl. 107.500 bedragen.

De Pelgrimskerk aan de Van Boshuizenstraat in Buitenveldert werd in 1964 in gebruik genomen en doet nog steeds dienst als protestantse kerk (foto: Reliwiki, JvN).

De nieuwe kerk is ontworpen door architect A. Rothuizen te Middelburg en zal in totaal 700 zitplaatsen bieden. In de bijgebouwen, met de kerk verbonden door een verbindingsgebouw, waarin een predikantskamer en doopvertrek, zijn ontworpen een vergaderlokaal met ruim honderd zitplaatsen, een kerkeraadskamer, catechisatielokaal, enz.

(16 december 1961)

Tuindorp-Oostzaan nog in nood.

Hoewel het bijna al weer twee jaar is geleden dat Tuindorp-Oostzaan bij Amsterdam werd overstroomd, waardoor de kerk daar haar bedehuis zag verloren gaan, is er tot nu toe nog weinig concreets gedaan om deze gemeente uit de nood te helpen: van een toegezegde schade-uitkering kwam tot heden niets terecht. Van de bouwcommissie ontvingen wij mededeling, dat zij ten bate van de kerkbouw een fraai theelepeltje ter verkoop aanbiedt. Het is zeer geschikt voor verjaar- en/of feestdagen en kost fl. 2,50. [Zo steunt men] de bouw van de nieuwe kerk in Tuindorp-Oostzaan.

(16 december 1961)

Subsidie van fl. 40.000?

De van oorsrpong gereformeerde Ontmoetingskerk te Laren is het kerkgebouw van de Protestantse Gemeente Laren-Eemnes (foto: website PG Laren-Eemnes).

B. en W. van de gemeente Laren (N.H.) hebben de raad voorgesteld de bouw van de gereformeerde kerk aan de Kerklaan te subsidiëren met een bedrag van fl. 40.000. In 1955 nam de raad het principebesluit de bouw of vergroting van kerken in Laren te subsidiëren en wel tot een bedrag gelijk aan 25% van de kosten, met een maximum van fl. 50.000. De bouw van de gereformeerde kerk kost meer dan fl. 200.000. Toch achten B. en W. het logisch niet het maximale bedrag beschikbaar te stellen, aangezien ook Blaricum en een deel van Eemnes tot de Gereformeerde Kerk van Laren behoren. Zodoende is men gekomen op een subsidie van viervijfde van het maximale subsidiebedrag. Als voorwaarden worden gesteld dat er geen enkele binding zal ontstaan tussen de gemeente en het kerkgenootschap en dat, indien in de toekomst aanspraak gemaakt zou kunnen worden op subsidie van rijk of gemeente, deze aanspraak geldend dient te worden gemaakt en de door de gemeente verstrekte bijdrage teruggestort moet worden tot ten hoogste het door rijk of provincie uitgekeerde bedrag.

(16 december 1961)

Uitbreidend Dieren.

Door de industrialisatie wordt Dieren naar de noordzijde nog voortdurend uitgebreid met nieuwe woonwijken. Daarom moet de kerk op dit punt voortdurend diligent zijn. Dit komt hierin uit, dat op vergaderingen van kerkeraad en commissie bouwplannen en ontwerpen als aan de lopende band worden behandeld. Plannen maken is een kunst, maar plannen uitvoeren een grotere kunst. Thans is men in Dieren toe aan die grotere kunst. Want de restauratie van het kerkgebouw aan de Zutphensestraat in Dieren-Zuid is al enige maanden in volle gang.

De toenmalige gereformeerde kerk te Dieren na de restauratie.

De oude kerk, die gebreken ging vertonen, zal worden omgebouwd tot een kerk in gemoderniseerde stijl met een liturgisch centrum en een vernieuwd orgel. Daarnaast zijn er plannen om het S.S.K.-aanbod van een houten noodkerk in Dieren-Noord te aanvaarden, en daar een pastoraal wijkcentrum op te bouwen.

Tegelijk zal voortgang hebben het plan om Eerbeek en Laag-Soeren, welke plaatsen kerkelijk tot Dieren behoren, te leiden naar zelfstandigheid. Daartoe zullen met ingang van het nieuwe jaar voor deze dorpen samen een eigen Commissie van Administratie en een Bouwcommissie worden benoemd, die in overleg met de Stichting Steun Kerkbouw zullen ijveren voor het bouwen van een eigen kerk in Eerbeek. Reeds geruime tijd is men hier bezig een bouwfonds te vormen door een beroep op de eigen gemeenteleden en in de vakantietijd op de zomergasten.

Al deze momenten bedoelen een voorbereiding te zijn voor het uiteindelijk doel: de instituering van de kerk van Eerbeek/Laag Soeren door instelling van de ambten. Bijbels-ideële motieven vormen de stimulans van de vele activiteiten, en van het opstellen en uitvoeren van de noodzakelijke financieringsplannen.

De gereformeerde Beekkerk te Eerbeek werd in 1964 in gebruik genomen. De kerk werd verkocht en in 2010 gesloopt.

(16 december 1961)

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info – De Gereformeerde Kerk Eerbeek-Laag Soeren werd op 13 mei 1964 geïnstitueerd. De naam van de kerk veranderde per 1 juli 1971 in Gereformeerde Kerk te Eerbeek.]

Egmond zelfstandig?

In de kerkeraadsvergadering van Alkmaar is gesproken over de mogelijke instituering van een zelfstandige Gereformeerde Kerk in Egmond. Er werd een commissie benoemd die een en ander zal voorbereiden.

(23 december 1961)

[Opmerking van de redactie van GereformeerdeKerken.info – Kennelijk adviseerde de commissie niet met de plannen door te gaan, want een zelfstandige Gereformeerde Kerk te Egmond is er niet gekomen.]

Kerkbode opgeheven.

Het maandblad van de kerk van Creil-Espel-Tollebeek is opgeheven. Dit blad, dat enige tijd onder de naam ‘De Schakel’ is verschenen, is met het decembernummer voor de laatste maal van de (stencil) pers gekomen. De kerkeraad heeft hiertoe besloten op grond van de financiële positie der gemeente. Bovendien was als gevolg van het bestaan van ‘De Schakel’ ontdekt dat veel gemeenteleden de classicale kerkbode niet of niet meer lazen, en dat werd door de kerkeraad als een averechtse uitwerking beschouwd.

(23 december 1961)

Nieuwe kerkbode.

De voormalige gereformeerde Kruiskerk (hier met toren, die in 1960 bij een verbouwing gesloopt werd). De kerk deed dienst van 1924 tot 1992 en is toen verkocht.

De kerk van Waddinxveen heeft besloten een eigen kerkbode te gaan uitgeven onder de naam ‘Langs de Kerkweg’. Behalve door de symboliek die er aan ten grondslag ligt, is de naam van het nieuwe orgaan ook te verklaren uit het feit, dat kerk, verenigingsgebouw en pastorie in Waddinxveen aan de Kerkweg zijn gelegen.

(23 december 1961)

Bron:

Centraal Weekblad ten dienste van de Gereformeerde Kerken in Nederland, div. nrs., 1961